Geografija Pariza
| Pariz fr. Paris | |
|---|---|
 Panorama Pariza | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Francuska |
| Region | Pariski region |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2011.. | 2.249.975 [1] |
| — gustina | 21.347,01 st./km2 |
| Aglomeracija | 12.292.895 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 48° 51′ 00″ S; 2° 20′ 00″ I / 48.85° S; 2.333333° I |
| Vremenska zona | UTC+1, leti UTC+2 |
| Aps. visina | 33 m |
| Površina | 105,40 km2 |
  Pariz Pariz na karti Francuske | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | An Idalgo |
| Poštanski broj | 75001-75020, 75116 |
| Pozivni broj | 1 |
| INSEE kod | 75056 |
| Veb-sajt | |
| paris.fr | |
Pariz predstavlja najveći i glavni grad Francuske. Zauzima mesto u centralnom delu Pariskog basena, nad rekom Senom. Podeljen je rekom na dva dela: na severnu, "Desnu obalu", koja je veća i na južnu, "Levu obalu", koja je manja. Grad predstavlja političko, ekonomsko, obrazovno i kulturno središte centralizovane Francuske države, a i Evrope.
Pariz se prostire na 105,4 km². Grad sadrži dve velike gradske šume koje ga odvajaju od predgrađa: Bulonjsku i Vensensku šumu. Reka Sena povezuje Pariz sa unutrašnjošću zemlje (Burgundija) i sa kanalom Lamanš. Blizina velike reke je bila razlog za osnivanje grada na ovom mestu i najvažniji faktor njegovog razvoja. Veći deo grada, koji se nalazi na desnoj obali, posvećen je institucijama trgovine i finansija, dok leva obala sa Latinskom četvrti predstavlja univerzitetski i stambeni centar. Ostrvo De Site se nalazi u srcu grada, koje je poznato po tome što je na njemu nastalo prvo naselje u doba antike.
Geografski položaj i veličina grada[uredi | uredi izvor]
Gradsko područje Pariza obuhvata površinu od 105,4 km². Šire gradsko područje se prostire na površini od 14 518 km². Prosečna nadmorska visina iznosi 65 m. Pariz je na istoku i zapadu okružen gradskim šumama koje ga odvajaju od predgrađa. Reka Sena povezuje Pariz sa unutrašnjošću zemlje i sa kanalom Lamanš. Smešten je u centru Pariskog basena. Reka Sena ga deli na dva dela: na severnu "Desnu obalu" i na južnu "Levu obalu".
Pariz u užem gradskom području ima 2 152 423 stanovnika, sa širim područjem ima 9 318 821 stanovnika.
Administracija[uredi | uredi izvor]
Pariz je zaseban departman u Francuskoj sa brojem 75 i sedište administrativnog regiona Il-d-Frans (Île-de-France). Sem Pariskog departmana u njegov sastav ulaze i: Eson (Essonne) broj 91, Senski visovi (Hauts-de-Seine) broj 92, Sena Sen Deni (Seine-Saint-Denis) broj 93, Sena i Marna (Seine-et-Marne) broj 77, Dolina Marne (Val-de-Marne) broj 94, Dolina Oaze (Val-d'Oise) broj 95 i Ivlen (Yvelines) broj 78.
Pariz je podeljen u dvadeset numerički organizovanih oblasti (arondismana). Arondismani su raspoređeni po spiralnoj šemi, sa prvim arondismanom u centru grada.
Klima[uredi | uredi izvor]
Grad se nalazi u umerenoj klimatskoj zoni. Srednja godišnja temperatura iznosi 10,8 °C, dok je prosečna godišnja količina padavina 647 milimetara. Najtopliji je mesec jul sa prosekom od 18,4 °C, a najhladniji januar sa 3,5 stepena. Najviše padavina ima u maju, a najmanje u februaru.
[2] Pariz ima okeansku klimu i pod uticajem je severnoatlantske struje, što u grad retko donosi ekstremno visoke ili niske temperature, kao talas vrućine 2003, ili talas hladnoće 2006.
Pariz ima vruća i prijatna leta sa prosečnim visokim temperaturama od 25 °C i niskim od 15 °C. Zime su hladne, ali temperatura je oko 3 °C do 8 °C, te se retko spušta ispod nule. Proleće i jesen ima blage do povremeno vruće dane i hladne večeri. Kiša pada kroz godinu, i premda Pariz nije osobito kišovit grad, poznat je po iznenadnim pljuskovima. Prosečne godišnje padavine su 642 mm sa laganom kišom ravnomerno raspoređenom kroz godinu. Sneg je redak, ali ponekad je moguć lakši sneg ili mećava bez nakupljanja.
| Klima Pariza (1961—1990) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 15,3 (59,5) |
20,3 (68,5) |
24,7 (76,5) |
27,8 (82) |
30,2 (86,4) |
34,4 (93,9) |
35,4 (95,7) |
39,3 (102,7) |
32,7 (90,9) |
28,0 (82,4) |
20,3 (68,5) |
17,1 (62,8) |
39,3 (102,7) |
| Srednji maksimum, °C (°F) | 6,3 (43,3) |
7,9 (46,2) |
11,0 (51,8) |
14,5 (58,1) |
18,1 (64,6) |
21,6 (70,9) |
23,9 (75) |
23,6 (74,5) |
20,8 (69,4) |
16,0 (60,8) |
10,1 (50,2) |
7,0 (44,6) |
15,1 (59,2) |
| Prosek, °C (°F) | 4,2 (39,6) |
5,3 (41,5) |
7,8 (46) |
10,6 (51,1) |
14,3 (57,7) |
17,4 (63,3) |
19,6 (67,3) |
19,2 (66,6) |
16,7 (62,1) |
12,7 (54,9) |
7,7 (45,9) |
5,0 (41) |
11,7 (53,1) |
| Srednji minimum, °C (°F) | 2,0 (35,6) |
2,6 (36,7) |
4,5 (40,1) |
6,7 (44,1) |
10,1 (50,2) |
13,2 (55,8) |
15,2 (59,4) |
14,8 (58,6) |
12,6 (54,7) |
9,4 (48,9) |
5,2 (41,4) |
2,9 (37,2) |
8,3 (46,9) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −13,9 (7) |
−9,8 (14,4) |
−8,6 (16,5) |
−1,8 (28,8) |
2,0 (35,6) |
4,2 (39,6) |
9,5 (49,1) |
8,2 (46,8) |
5,8 (42,4) |
0,4 (32,7) |
−4,2 (24,4) |
−25,6 (−14,1) |
−25,6 (−14,1) |
| Količina padavina, mm (in) | 55 (21,7) |
45 (17,7) |
52 (20,5) |
50 (19,7) |
62 (24,4) |
53 (20,9) |
58 (22,8) |
46 (18,1) |
53 (20,9) |
55 (21,7) |
57 (22,4) |
55 (21,7) |
642 (252,8) |
| Izvor: Relevés Paris-Montsouris 1961-1990 | |||||||||||||
Hidrografija Pariza[uredi | uredi izvor]
Najpoznatija reka koja protiče kroz Pariz je Sena.
Sena je reka u Francuskoj duga 777 km. Izvor Sene se nalazi na 470 metara nadmorske visine u mestu Sen Žermen na Seni u departmanu Zlatna obala. Tok reke uglavnom prati pravac jugoistok-severozapad. Uliva se u Lamanš u blizini grada Avra. Njen sliv ima površinu od 78.650 km².
Ajfelova kula[uredi | uredi izvor]
Ajfelova kula ili Ajfelov toranj (franc. la Tour Eiffel) je metalni toranj sagrađen na Marsovim poljima u Parizu (Francuska) i danas je znamenitost i simbol Pariza. Sagrađena je 1889. kao eksponat za Svetsku izložbu povodom proslave stogodišnjice francuske revolucije. Do 1930. godine je bila najveće zdanje na svetu sa svojih 300 m visine. Ime je dobio po inženjeru koji ga je projektovao Gistavu Ajfelu (franc. Gustave Eiffel). Danas je značajna turistička atrakcija sa preko 5,5 miliona posetilaca godišnje.
Toranj je građen od 1887. do 1889. godine i poslužio je kao glavna kapija za ulaz na Svetsku izložbu 1889 (franc. Exposition Universelle). Kula je inaugurisana 31. marta 1889. a svečano je otvorena 6. maja iste godine. Struktura je sastavljena od 18,038 delova od livenog gvožđa, uz pomoć 2,5 miliona zakovica. Strukturni proračun je uradio Moris Kešlen (franc. Maurice Koechlin). Za vreme izgradnje, zahvaljujući merama bezbednosti koje je Ajfel uveo, poginuo je samo jedan radnik, što je za to vreme bilo izuzetno dostignuće.
Ajfelova kula je visoka 300 m (324 metra sa kasnije postavljenom televizijskom antenom) a metalna struktura je teška 7.300 tona. Toranj je 40 godina bio najviša građevina na svetu. Do vrha ima 1.665 stepenica.
Održavanje tornja se sastoji u nanošenju premaza na celu strukturu od 50 tona boje svakih sedam godina radi zaštite od korozije. Povremeno se boja menja. Trenutno je toranj smeđe boje. Zavisno od vremenskih uslova vrh tornja može da odstupi od vertikale do 8 santimetara u stranu od Sunca. Pomeranje nastaje zbog neravnomernog zagrevanja metala na sunčanoj i na strani u senci.
Kada je toranj sagrađen, neki Parižani su smatrali da je ruglo i da ga treba porušiti. Danas se smatra za jedno od remek dela arhitekture u svetu.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „National Institute of Statistics and Economic Studies”.
- ^ „Klima”. Pariz-francuska. Pristupljeno 2021-01-07.