Gornji Komren

Gornji Komren
Gornji Komren;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Nišavski
Grad	Niš
Gradska opština	Crveni krst
Stanovništvo
— 2011.	917
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 21′ 10″ S; 21° 53′ 21″ I / 43.352833° S; 21.889166° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	302 m
	Gornji Komren Gornji Komren na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	018
Registarska oznaka	NI

Gornji Komren je naseljeno mesto u gradskoj opštini Crveni krst na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Nalazi se u podnožju planine Vinik, na oko 5 km od centra Niša. Prema popisu iz 2002. bilo je 946 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 722 stanovnika).

Istorija[uredi | uredi izvor]

Antički nalazin ukazuju na davnašnju zaseljenost Gornjeg i Donjeg Komrena. Oba sela egzistiraju i u srednjem veku. Nazivi sela i neki toponimi upućuju na romanovlašku zaseljenost. Turski popis 1498. godine zatiče Gornji Komren kao selo, pod današnjim nazivom, sa 41 domom, 12 neoženjenih, 4 udovička doma, 1 hasa livadom i sa dažbinama u iznosu 6.272 akče. Prema turskom popisu nahije Niš iz 1516. godine, mesto je bilo jedno od 111 sela nahije i nosilo je isti naziv kao danas, a imalo je 37 kuća, 3 udovička domaćinstva, 7 samačka domaćinstva, 1 muslimana.^[1] O ovom selu ima podataka i u vezi sa ustankom 1841. godine kada je zbog manjih paljevina obeštećen sa 250 groša. Naselje je, sa još deset sela, spaljeno i u Srpsko-turskom ratu 1876. godine. Po oslobođenju od Turaka, sa postepenim jačanjem tržišnih uticaja u seoskoj privredi, nastupio je krajem 19. i početkom 20. veka proces raspadanja porodičnih zadruga i usitnjavanje zemljišnih poseda. Godine 1895. ono je manje selo sa 42 domaćinstva i 290 stanovnika, a 1930. godine u njemu je živelo 56 domaćinstava i 351 stanovnik. Istovremeno je dokrajčeno krčenje zaostalih šuma u korist ratarskih, vinogradarskih i povrtarskih površina. Blizina Niša kao potrošačkog centra podstakla je, pored ostalog, razvoj mlečnog stočarstva, kao i postepenu preorijentaciju na radnička zanimanja, koja se javljaju već uoči Drugog svetskog rata. U cilju odmazde i zastrašivanja zbog partizanskih akcija, okupator je 1942. godine preduzeo mere spaljivanja Gornjeg Komrena.

Odmah nakon oslobođenja pristupilo se planskoj obnovi naselja na osnovu urbanističkog plana, pa je Gornji Komren bio prvo selo u niškom kraju koje je dobilo regulacioni plan. Izgradnja i obnova naselja započeti su na osnovu plana, ali je ubrzo izgradnja nastavljena spontano prema tradicionalnim ruralnim shvatanjima. Od 1960/62. godine ojačala je tendencija za iseljavanjem (pre svega u Naselje Ratko Jović i u severozapadni kvadrant Niša), kao i orijentacija na radnička zanimanja i mešovitu privredu uz tendenciju zadržavanja poseda u selu. Od 1965/70. godine Gornji Komren je postao i migraciono privlačan za pridošlice iz udaljenijih sela. Na ovoj osnovi nastala je značajna ekonomsko-socijalna prestrukturalizacija domaćinstava, što se vidi i iz statističkih podataka: godine 1971. u selu je živelo 15 poljoprivrednih, 80 mešovitih i 67 nepoljoprivrednih domačinstava.

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Do naselja se može doći prigradskim linijama 30 PAS Niš - Gornji Komren - Hum - Rujnik - Leskovik i linijom 31 PAS Niš - Gornji Komren - Hum.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Gornji Komren živi 751 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,8 godina (41,6 kod muškaraca i 42,1 kod žena). U naselju ima 272 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,37.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	606
1953.	665
1961.	767
1971.	749
1981.	846
1991.	722	713
2002.	946	955
2011.	917

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	926	97,88%
Romi	6	0,63%
Crnogorci	3	0,31%
Bugari	2	0,21%
Makedonci	1	0,10%
nepoznato	5	0,52%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	2	0
80+	2	12
75—79	10	17
70—74	24	31
65—69	28	31
60—64	25	15
55—59	28	18
50—54	44	34
45—49	46	35
40—44	41	32
35—39	33	38
30—34	24	32
25—29	26	30
20—24	35	24
15—19	35	27
10—14	39	34
5—9	31	25
0—4	15	23
Prosek :	38,9	40,3

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	85	111	146	162	223	210	290

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	25	69	64	86	32	11	3	0	0	0	3,26

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	403	101	275	18	9	0
Ženski	376	53	269	46	7	1
UKUPNO	779	154	544	64	16	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	186	5	0	0	78
Ženski	91	2	0	0	40
UKUPNO	277	7	0	0	118
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	9	13	10	6	15
Ženski	2	0	15	2	6
UKUPNO	11	13	25	8	21
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	3	14	1	3
Ženski	0	1	1	5	8
UKUPNO	0	4	15	6	11
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	3	0	0	26
Ženski	2	0	0	7
UKUPNO	5	0	0	33

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“”. Arhivirano iz originala 15. 03. 2012. g. Pristupljeno 16. 07. 2010.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Enciklopedija Niša: Priroda, prostor, stanovništvo; izdanje Gradina - Niš, 1995. g. pp. 70.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] „Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“”. Arhivirano iz originala 15. 03. 2012. g. Pristupljeno 16. 07. 2010.

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

p r u Grad Niš
Gradska opština Medijana	Brzi Brod Niš — deo	Grad Niš
Gradska opština Palilula	Berbatovo Bubanj Vukmanovo Gabrovac Gornje Međurovo Deveti Maj Donje Vlase Donje Međurovo Krušce Lalinac Mramor Mramorski Potok Niš — deo Pasi Poljana Suvi Do Čokot
Gradska opština Pantelej	Brenica Vrelo Gornja Vrežina Gornji Matejevac Donja Vrežina Donji Matejevac Jasenovik Kamenica Knez Selo Malča Niš — deo Oreovac Pasjača Cerje
Gradska opština Crveni krst	Berčinac Vele Polje Vrtište Gornja Toponica Gornja Trnava Gornji Komren Donja Toponica Donja Trnava Donji Komren Kravlje Leskovik Medoševac Mezgraja Miljkovac Niš — deo Paligrace Paljina Popovac Rujnik Sečanica Supovac Trupale Hum Čamurlija
Gradska opština Niška Banja	Bancarevo Gornja Studena Donja Studena Jelašnica Koritnjak Kunovica Lazarevo Selo Manastir Nikola Tesla Niška Banja Ostrovica Prva Kutina Prosek Ravni Do Radikina Bara Rautovo Sićevo Čukljenik
Portal:Niš Grb Niša Grad Niš