Gradska kuća Stokholma
| Gradska kuća Stokholma | |
|---|---|
 Gradska kuća Stokholma, Zlatna sala | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Ragnar Östbergs Plan 1, Stokholm, Švedska |
| Vreme nastanka | 1923. |
Gradska kuća Stokholma (šved. Stockholms stadshus ili lokalno Stadshuset) je zgrada Opštinskog veća grada Stokholma u Švedskoj. Nalazi se na istočnom vrhu ostrva Kungsholmen i okrenuta je prema ostrvima Ridarholmen i Sedermalm. U njemu se nalaze kancelarije i konferencijske sale, kao i svečane sale i luksuzni restoran Stadshuskällaren. Tu se održava banket posle dodele Nobelove nagrade i jedna je od glavnih turističkih atrakcija Stokholma.
Izgradnja[uredi | uredi izvor]
1907. godine gradsko veće je odlučilo da sagradi novu gradsku kuću na mestu bivšeg mlina. Održano je arhitektonsko takmičenje koje je u prvoj fazi rezultiralo odabirom nacrta Ragnara Estberga, Karla Vestmana, Ivara Tengboma sa Ernstom Torulfom, i Karla Bergstena. Nakon daljeg takmičenja između Vestmana i Ostberga, drugi je izabran za izgradnju gradske kuće, dok je od prvog zatraženo da izgradi Sud u Stokholmu. Ostberg je modifikovao svoj originalni nacrt koristeći elemente Vestmanovog projekta, uključujući i toranj. Tokom perioda izgradnje, Ostberg je neprestano prerađivao svoje planove, što je rezultiralo promenama vrha kule i odustajanjem od plavih pločica za Plavu dvoranu.
Oskar Asker bio je angažovan kao šef izgradnje, a Pol Tol, iz građevinske kompanije Krojger & Tol, dizajnirao je temelje. Norveški arhitekta Georg Greve je takođe pomogao u pripremi planova.[1] Izgradnja je trajala dvanaest godina, od 1911. do 1923. godine. Upotrebljeno je gotovo osam miliona crvenih cigli. Tamnocrvene cigle, nazvane „munktegel“ (monaška cigla) zbog njihove tradicionalne upotrebe u izgradnji manastira i crkava, obezbedila je fabrika cigle Lina u blizini Sederteljea. Gradnju su izvodile zanatlije koristeći tradicionalne tehnike.
Zgrada je svečano otvorena 23. juna 1923. godine, tačno 400 godina nakon dolaska Gustava Vase u Stokholm.
Cigla[uredi | uredi izvor]
Cigla koju je odabrao Ostberg ima format 270 × 130 × 95 milimetara i veća je od današnjeg standardnog formata (uobičajena mera švedske opeke je 250 × 120 × 62 milimetara). Prema Ostbergu, model je bio cigla koja je pronađena tokom iskopavanja ispred Kraljevske palate u Stokholmu 1909. godine i za koju se pretpostavljalo da potiče iz starog zamka Tri krune. Budući da je cigla veća od normalne, dobijeno je manje horizontalnih spojeva i veća stabilnost u zidu, a istovremeno i jači vizuelni efekat. Da bi dodatno povećao efekat zida, Ostberg je dao da poneka cigla viri izvan zida za nekoliko centimetara.
Unutrašnjost zgrade[uredi | uredi izvor]
Zgrada prati grubo pravougaoni tlocrt. Napravljena je oko dva otvorena prostora, Borgargården na istočnoj strani, a Plava sala (Blå hallen) na zapadu.
Plava sala[uredi | uredi izvor]
Plava sala sa svojim pravim zidovima i arkadama sadrži elemente reprezentativnog dvorišta.[2] Zidovi su u stvari bez plavih ukrasa, ali ime je zadržala po originalnom Ostbergovom dizajnu. Poznata je kao trpezarija koja se koristi za banket koji se održava nakon godišnje ceremonije dodele Nobelove nagrade. Posle večere u Plavoj sali, gosti banketa penju se stepenicama do Zlatne dvorane da bi plesali. Orgulje u Plavoj sali su sa svojih 10.270 cevi najveće u Skandinaviji.
Zlatna sala[uredi | uredi izvor]
Iznad Plave dvorane nalazi se Zlatna sala (Gyllene Salen), nazvana po ukrasnim mozaicima napravljenim od više od 18 miliona pločica od stakla i zlata. Na užem zidu ove sale, među mozaičkim motivima iz švedske istorije, dominira slika po imenu "Kraljica jezera Melaren" koja prikazuje slavu i snagu Stokholma "slavljenog od istoka i zapada".
Prinčeva galerija[uredi | uredi izvor]
Galerija se koristi za prijeme. U njoj se nalaze freske Princa Eugena "Obale Stokholma". Ime je dobila po Eugenu, bratu kralja Gustafa V Švedskog. Krasi je i dvostruka kolonada stubova.
Oval se naziva okrugla soba povezana sa Prinčevom galerijom. Koristi se za građanska venčanja. U unutrašnjosti dominiraju tkanine koje je odbor gradske kuće nabavio 1914. godine. Radi se o pet tapiserija tkanih 1690. godine u francuskom gradu Boveu, a koje su prethodno visile u zamku Tureholm.
Sala Tri krune[uredi | uredi izvor]
Dvorana je dobila ime po pozlaćenim lusterima koji vise sa tavanice sagrađene od drvenih greda. Severni i južni zid ukrašeni su svilenim draperijama istkanim u Kini. Među slikama se ističe "Pogled sa uzvišenja Musebake", platno Elijasa Martina, naslikano devedesetih godina 18. veka.
Sala za sastanke[uredi | uredi izvor]
U ovoj dvorani zaseda Skupština opštine Stokholm. Može da primi oko 200 članova, a visoki krov stvara osećaj prostora i boravka u drevnoj vikinškoj kući. Nameštaj je dizajnirao Karl Malmsten.
Svod stotine[uredi | uredi izvor]
Svod stotine se nalazi iznad počasnog ulaza u Gradsku većnicu i vodi pravo do prostorije za proslave čiji se krovni svodovi sastoje od stotinu lukova. Na zidu se nalazi muzička naprava sa više zvona iz koje se tokom letnjih meseci, svakog dana u 12 i 18 h čuju zvuci srednjevekovne pesme o Sv. Đorđu. Istovremeno, iz muzičke naprave se pojavljuje Sv. Đorđe, koji zajedno sa aždajom, "prošeta" duž polukružnog oboda terase sa spoljne strane većnice.
Spoljašnjost zgrade[uredi | uredi izvor]
Jugoistočni ugao zgrade, neposredno uz obalu, obeležen je monumentalnom kulom na čijem su vrhu Tri krune, stari nacionalni simbol Švedske. Krune imaju prečnik po 2,2 metra. Čitav toranj ima širinu od 8 metara, visok je 106 metara i dostupan je liftom ili stepeništem od 365 stepenica.
Na petom spratu je muzej kula. Ovde su makete i biste koje se nalaze u gradskoj kući, kao i uzorci zlatnog mozaika za Zlatnu dvoranu. Između ostalog, ovde je 7,6 metara visok gipsani model statue Svetog Erika koju su kreirala braća Gustaf i Aron Sandberg. Model je proizveden u Plavoj dvorani i smatralo se da će Sankt Erik uz pomoć dizalice, kroz centralni otvor biti postavljen na visini od 67 metara u kuli. Međutim, eksperiment sa statuom pune veličine, napravljenom od lakšeg materijala, pokazao je da ovaj projekat nije moguće izvesti. Ragnar Ostberg je promenio svoje planove, a vrh tornja umesto toga postao je otvoreni vidikovac.
Pored glavne kule, gradsku kuću krasi pet manjih kula, kao i pet pozlaćenih krovnih skulptura koje predstavljaju četiri umetničke forme: arhitekturu, muziku, vajarstvo i slikarstvo, i Devojku sa košutom.
Istočna strana osnove ukrašena je pozlaćenim kenotafom švedskog državnika iz 13. veka, Birgera Jarla.
Gradska kuća se smatra jednim od najistaknutijih primera nacionalnog romantizma u arhitekturi. Jedinstvena lokacija inspirisala je centralni motiv gradnje, naime suprotstavljanje gradske arhitekture i vode, što takođe predstavlja centralno obeležje gradskog pejzaža Stokholma u celini. Arhitektonski stil je rafinirani eklekticizam, spajajući masivnu, strogu, severnoevropsku ciglastu konstrukciju i razigrane elemente koji podsećaju na orijentalnu i venecijansku arhitekturu, poput kupola ukrašenih zlatnim skulpturama, ukrašenih balkona, drvenih jarbola i statua. Gradska kuća u Stokholmu korišćena je za veliki broj kulturnih produkcija, uključujući muzički spot iz 1991. godine Fading Like a Flower (Every Time You Leave) švedskog pop dua Rokset.
Park[uredi | uredi izvor]
Mali park između zgrade i obale jezera Melaren krasi nekoliko skulptura, među kojima je i skulptura Karla Elda koja predstavlja trojicu umetnika Augusta Strindberga, Gustafa Fredinga i Ernsta Jusefsona, kao i Eldove bronzane skulpture „Sången“ i „Dansen“ („Pesma“ i „Ples“). Jugoistočno od Gradske kuće nalazi se stub visok oko 20 metara sa statuom Engelbrekta Engelbrektsona na vrhu.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Gradska kuća Stokholma -
Gradska kuća u Stokholmu noću -
Gradska kuća u Stokholmu, unutrašnjost -
Unutrašnje dvorište gradske kuće u Stokholmu -
Zlatna soba -
Plava hala -
Sala Veća -
Zvona -
Muzej kula -
Pogled na severoistok -
Bista Ragnara Estberga u plavoj sali -
Tri krune na kuli -
Kenotaf Birgera Jarla -
Vrh tornja
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Norsk kunstnerleksikon: Georg Jens Greve.
- ^ Caldenby, Claes; Jöran Lindvall; Wilfried Wang (1998). 20th-Century Architecture Sweden. Munich - New York: Prestel. str. 65—66. ISBN 3-7913-1936-1.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Stockholm City: Official city hall pages
- CityMayors.com: Stockholm City Hall
- Stockholm360.net: Virtual Tour of Stockholm City Hall — with 360 x 180 degree panoramas.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
