Gruzijsko narodno pozorište
 | |
| Lokacija | Tbilisi Gruzija |
|---|---|
| Tip | Scenski nastupi |
| Konstrukcija | |
| Otvoreno | 12. april 1851. |
| Period aktivnosti | 1851. — danas |
| Renovirano/obnovljeno | 1896, 2016. |
| Arhitekta | Viktor Šroter |
| Veb-sajt | |
| opera | |
Gruzijsko narodno pozorište (gruz. თბილისის ოპერისა და ბალეტის სახელმწიფო აკადემიური თეატრი) je zgrada opere koja se nalazi u Tbilisiju u Gruziji. Osnovana je 1851. godine. Predstavlja glavnu zgradu opere Gruzije i jedna je od najstarijih takvih ustanova u istočnoj Evropi.
Pozorište se od 1896. godine nalazilo u egzotičnoj zgradi pseudomavarskog stila koju je prvo izgradio Viktor Šroter, istaknuti arhitekta nemačkog baltičkog porekla. Iako je u svojoj dekoraciji i stilu definitivno orijentalni, izgled zgrade i glavna dvorana tipična su evropska zgrada opere. Od svog osnivanja, pozorište je pogodilo nekoliko požara i sanirano je pod sovjetskim i gruzijskim vođstvom; najnovija restauracija završena je u januaru 2016, nakon što je trajala šest godina i koštala je oko 40 miliona američkih dolara, koju je donirala gruzijska poslovna fondacija.[1]
Zgrada opere jedna je od središta kulturnog života u Tbilisiju i nekada je bila kuća Zaharija Palijašvila, gruzijskog nacionalnog kompozitora, čije ime ova institucija nosi od 1937. godine. Pozorište opere i baleta je, takođe, dom državnog baleta Gruzije pod vođstvom međunarodne poznate gruzijske balerine Nine Ananjašvili. Poslednjih godina domaćin je opernim zvezdama poput Monserat Kabalje i Hosea Karerasa,[2] a istovremeno je bio i tradicionalno mesto za nacionalna slavlja i predsedničke inauguracije.
Poreklo i društveno-politička podloga[uredi | uredi izvor]
Osnivanje tbilisovske carske opere bilo je usko povezano sa burnim političkim procesima u Gruziji nakon aneksije zemlje ruskom imperijom 1801. U prvoj polovini 19. veka, Gruzija je ostala slabo integrisani deo carstva. Nezadovoljna ruskom politikom, gruzijska aristokratija je 1832. godine pokrenula zaveru protiv lokalnih ruskih vlasti, što je otkriveno i proisticalo višestrukim hapšenjima i represijama u narednim godinama. U želji da pomiri gruzijsko mišljenje, s obzirom na ove dugotrajne teškoće, novi vicekralj Kavkaza, grof Mihail Voroncov, sproveo je brojne kulturne inicijative, od kojih je jedna bila osnivanje opere. Deklarisana svrha njenog uspostavljanja bila je korist javnom blagostanju, ali je takođe poslužila važnom političkom cilju potpune integracije lokalne gruzijske aristokratije u carski društveni život, odvlačeći ih od bilo kakvih daljih antiruskih zavera.[3][4]
.jpg)
Da bi udovoljio Gruzinima, Vorontsov je napravio pozorišne predstave na gruzijskom jeziku i uradio je sve što je Sankt Peterburg dozvolio kako bi pobedio meštane. Ova vrsta napora bila je posebno relevantna u svetlu tekuće Šamilove pobune na Severnom Kavkazu, što je navelo neke Ruse da gruzijske aristokrate vide kao jedinu ogradu koja štiti ruske, južne, carske granice.[5] Pomirljivi napori Vorontsova nisu prošli bez polemike, jer nisu svi Rusi bili oduševljeni ne-ruskim doprinosima kulturnom razvoju grada; neki su se protivili proizvodnji na gruzijskom jeziku i pomerali su ih u različite dane, pre nego što su prethodili redovnim opernim predstavama kao što je i do tada učinjeno.[6]
.jpg)
Temelji gruzijskog nacionalnog pozorišta, za operu i balet iz Tbilisija, postavljeni su 15. aprila 1847. godine. Italijanski arhitekta, koji je došao u Tbilisiji iz Odese, angažovan je da nadgleda projekat. Izgradnja je završena 1851. godine. Unutrašnjost pozorišta ukrasio je pariški dizajner, koristeći obojeni baršun, zlatne i srebrne detalje i skupu svilu. Luster težak 1.218 kilograma (1.685 funti), neraspoređen u 12 velikih kutija, otpremio je parobrod iz Marselja. Ruski slikar Grigorij Gagarin kreirao je umetnička dela za pozorište i njegovu prvu zavesu. Drugu zavesu je dizajnirao Sergo Kobuladze 1950-ih.[7] Vorontsov je za prvog pozorišnog reditelja postavio Vladimira Sologuba.
Otvaranje i prve predstave[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Pozorište je, 12. aprila 1851, održalo svoje svečano otvaranje, kojem je prisustvovalo visoko društvo Tbilisija. Kako pozorišna bina još nije bila završena, pozorište je umesto toga držalo bal pod maskama i dobrotvorno prikupljanje sredstava za ženski koledž Sveta Nina.[8]
Nekoliko meseci kasnije, popularni pariški list engl. L'Illustration (25. oktobra 1851) posvetio je veliki članak slikama u pozorištu. Autor je napisao: ,,Ovo je jedino pozorište u gradu, čija unutrašnjost je u potpunosti u mavroskom stilu, i nesumnjivo je jedna od najelegantnijih, najlepših i najfascinantnijih pozorišnih konstrukcija, koju je čovek zamislio".
U proleće 1851. godine, pozorišni reditelj je pozvao italijansku opernu trupu, koja je bila na turneji po ruskoj imperiji, da nastupi u Tbilisiju. Italijani su putovali kočijom iz Novočerkaska, ali su se razboleli i iscrpili dok su se kretali kavkaskim planinama. Dok su stigli do Stavropolja, na jugu Rusije, izgubili su strpljenje i odbili su da nastave put prema Tbilisiju. Ipak su nastavili, često zastajući da bi se odmorili dok su putovali gruzijskim vojnim autoputem, pre dolaska u Tiblisi, 9. oktobra 1851.[9]
Mesec dana kasnije, prva pozorišna sezona zvanično je otvorena u Tbilisiju sa engl. Lucia di Lammermoo, Gaetana Donicetia. Nakon spektakla, koji je doživeo veliki uspeh, domaćini su poveli grupu na levu obalu reke Kure, gde su ljudi slavili na brodovima čitavu noć.
Italijani su tokom tri meseca izveli dvanaest različitih opernih predstava. Kao posledica toga, orkestar je obogaćen novim instrumentima i muzičkim kompozicijama. Strani izvođači orkestra došli su u Tbilisi i neki su se tu nastanili.
Požar i rekonstrukcija[uredi | uredi izvor]
Požar je izbio 11. oktobra 1874. godine, pred izvođenje Norme, Vinčenca Belinija. Iako je vatrogasna brigada bila preko puta, vatrogasci isprva nisu reagovali i nisu doneli merdevine, što je dovelo do ogorčenja i optužbi da je požar bio nameran. Pozorište je potpuno uništeno, uključujući bogatu muzičku biblioteku, kostime, scenografiju, rekvizite i sve Gagarinove slike.[8]
Napravljeni su planovi za obnovu pozorišta, nakon kojih su odlučili da nastave sezonu Letnjeg pozorišta koja je, 27. decembra, otvorena izvođenjem opere Norma.
Grad je otvorio konkurs za novi arhitektonski dizajn. Pobednik je bio Viktor Šroter, arhitekta nemačkog porekla iz Sankt Peterburga. Za početak izgradnje novog pozorišta trebalo je mnogo godina, tokom kojeg su se ponavljala odlaganja, a projekat nije zvanično odobrio guverner veliki knez Mihail Nikolajevič do 1880. Čak i nakon što je izgradnja započela, ponekad bi se opet zaustavila.
Pozorište je konačno ponovo otvoreno 1896. godine.[10]
20. vek[uredi | uredi izvor]
Godine 1937. pozorište je preimenovano u čast Zaharija Palijašvilija, jednog od gruzijskih nacionalnih kompozitora. Neredi i destabilizacija u Gruziji devedesetih godina uticali su na pozorište u Tbilisiju, kao i mnogim drugim zemljama. Vlada nije mogla da obezbedi dovoljno resursa za funkcionisanje pozorišta: to je sprečilo stvaranje novih scenografija i kostima, regrutovanje umetnika i održavanje ionako oštećene zgrade. Nakon revolucije ruža, međutim, novoizabrana vlada je poboljšala situaciju u operi kao deo svojih reformi u kulturi.
Galerija[uredi | uredi izvor]
_03.jpg)
.jpg)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Andrew North. Tbilisi to reopen opera house that has survived tsars, Soviets and civil war, The Guardian, 27.3.2020.
- ^ Montserrat Caballé To Give Concert At Opera Theater in Tbilisi Arhivirano 2007-12-26 na sajtu Wayback Machine
- ^ Austin Jersild. Orientalism and Empire: North Caucasus Mountain Peoples and the Georgian Frontier, 1845-1917, McGill-Queen's Press, p. 64
- ^ Donald Rayfield. Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books; 2013, p. 286
- ^ Donald Rayfield. The Literature of Georgia: A History. Routledge, 2013; p. 151
- ^ Michael David-Fox, Peter Holquist, Alexander Martin. Orientalism and Empire in Russia. Slavica: 2006, p. 305
- ^ Sigua, Maia (2017). „The Curtain of Tbilisi Opera House: Two Symbols, One Story”. Music in Art: International Journal for Music Iconography. 42 (1–2): 223—231. ISSN 1522-7464.
- ^ a b „Opera - istorija”. opera.ge. Pristupljeno 27. 3. 2020.
- ^ „Opera - istorija pozorišta”. opera.ge. Pristupljeno 27. 3. 2020.
- ^ „O pozorištu”. opera.ge. Pristupljeno 27. 3. 2020.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
