Grupa armija B

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Grupa armija B je bio naziv za različite nemačke grupe armija u Drugom svetskom ratu formirane u više navrata. Po uopštenoj nemačkoj vojnoj organizaciji u napadu i odbrani su se armije delile u nekoliko grupa u glavnom A, B i C (u zavisnosti od broja grupa postojale su i D, F i druge).

Opšte informacije[uredi | uredi izvor]

Prva grupa armija B se borila na Zapadnom frontu 1940. pod zapovedništvom feldmaršala Fedora fon Boka. Druga grupa armija B je stvorena na Istočnom frontu podelom grupe armija Jug tokom operacije Plavo i njen zadatak je bio zaštita severnog boka grupe armija A. Zapovedao joj je feldmaršal Maksimilijan fon Vajhs. Treća grupa armija B je obrazovana u Italiji kao odbrana od potencijalnog Savezničkog iskrcavanja i njome su zapovedali feldmaršali Ervin Romel, Ginter fon Kluge i Valter Model.

Komandanti[uredi | uredi izvor]

Grupa Armija B je stvorena ubrzo nakon završetka napada na Poljsku. Nakon formiranja 12. oktobra 1939. za njenog komandanta je postavljen Fedor fon Bok[1]. Na zapadnom frontu ova grupa je prestala da postoji 22. juna 1941. godine nakon što je počeo napad na SSSR. Bok je istog dana smenjen sa dužnosti komandanta jer je postao komandant Grupe Armija Centar koja je u operaciji "Barbarosa" trebala da bude glavna sila napada i da zauzmu Minsk, Smolensk i Moskvu.

Sledeći put je Grupa Armija B formirana 1942. godine u avgustu, usred početka operacije "Plavo". Njen novi komandant je bio Maksimilijan fon Vajhs. Ova grupa je nastala deljenjem Grupe Armija Jug. Grupa Armija A, na čelu sa Erihom fon Manštajnom je upućena na Kavkaz i nalazišta nafte u Bakuu, dok je grupa armija B trebala da joj brani leđa[2]. Ova armija je rasformirana u februaru 1943. nakon gubitka u bici kod Staljingrada i propasti operacije "Plavo".

Pošto su se Saveznici iskrcali na Siciliju 8. jula 1943. Nemcima je ozbiljno ugrožen saveznik Italija a i njihova južna granica. S toga 14. jula ponovo je formirana Grupa Armija B pod komandom Ervina Romela, koja je za zadatak imala da odbaci Saveznike iz Italije i uspori njihovo napredovanje te uguši pokrete otpora na Balkanu[3]. Nakon pokretanja operacije "Overlord" Grupa armija B je iz Italije premeštena u Francusku (u Italiji i na Balkanu ju je zamenila Grupa Armija C). Zbog teškog ranjavanja Romel je smenjen sa mesta komandanta 19. jula 1944. da bi ga na tom mestu nasledio Ginter fon Kluge (koji je komadovao svega 29 dana), a potom i Valter Model koji je Grupom armija komandovao do svoje smrti 21. aprila 1945. kada je Grupa armija i rasformirana usled Savezničkog prodora. U poslednjem periodu ova Grupa armija se borila u Holandiji i Belgiji.

Bitka za Francusku[uredi | uredi izvor]

Grupa Armija B formirana je 12. oktobra 1939. godine i uključena je u plan napada na Francusku i zemlje Beneluksa. Ova Grupa Armija je bila sastavljena od 22 pešadijske i 3 oklopne divizije. Bila je određena za napad na zemlje Beneluksa[4].

Tog 10. maja 1940. godine je Grupa armija B munjevito ušla u Holandiju, a potom i Belgiju i Luksemburg. Ni jedna od vlada 3 države nisu uspele da se organizuju i da pruže značajniji otpor.

Grupa Armija B je delovala zajedno sa vazdušno-desantnim padobranskim jedinicama generala Kurta Študenta. Munjeviti ulazak u Holandiju i brza akcija naterali su veći deo trupa na predaju već 14. maja dok je kompletna zemlja okupirana 17. maja a kraljica Vilhelmina se povukla u London zajedno sa vladom. Luksemburg se predao gotovo odmah po početku operacije, a njihova vlada se evakuisala ostavljajući plan za "pasivni otpor okupatoru". Glavni oslonac belgijske odbrane je bila tvrđava Eben Emael. Ipak Grupa armija B je u saradnji sa padobrancima osvojila tvrđavu već drugog dana rata. Ubrzo nakon toga kralj Belgije, Leopold III je potpisao mir sa Nemačkom svega 18 dana nakon početka napada.

Nakon osvajanja zemalja Beneluksa pokrenut je napad na Francusku. Poenta napada je bila da Nemci nateraju Saveznike da glavnine snaga upute upravo ka Grupi armija B te da pomisle da će glavni nemački napad početi preko Belgije kao u Prvom svetskom ratu. Za to vreme Erih fon Manštajn i Hajnc Guderijan su zaobišli Saveznike kroz Ardenske šume i opkolili ih dok su Ervin Romel i Vilhem fon Leb napali Mažino liniju. I pored svoje snage Grupa armija B nije vodila glavni napad kroz Francusku već se smatra čisto diverzantskom[4].

Istočni front[uredi | uredi izvor]

Glavni deo Grupe armija Jug su bile Šesta Armija i Četvrta Pancer Armija dok su ostatak činile pojedine veće tenkovske i pešadijske Armije Nemaca, Italijana, Mađara i Rumuna.

Ove grupacije su uglavnom bile naoružane Pancer III tenkovima (oko 1800 komada) ali i Pancer II (lesto sa ugrađenim bacačima plamena), Pancer IV i u manjoj meri Pancer 35t tenkovima[5]. Grupa Armija Jug je podeljena na dve grupe:

Ova Grupa Armija B je bila dodatno podeljena jer je njen deo operisao oko reke Don, dok je cela Šesta Armija pod komandom generala Paulusa pošla u osvajanje Staljingrada iako lišena podrške Četvrte Pancer Armije koja je bila podrška Grupi Armija A[6]. Zbog snažnog pritiska ruskih snaga Paulus je opkoljen i zarobljen u Staljingradu dok su ruske trupe vršile pritisak na Rostov i uopšteno ostatak Grupe armija B, onemogućavajući joj da pritekne Šestoj Armiji u pomoć. Grupa armija A pokušala je proboj obruča nakon svog povlačenja zbog neuspelog osvajanja naftnih polja ali uzalud[7].

Grupa Armija B je kasnije preimenovna u Grupu Armija Don a njeni ostaci u vidu Šeste Armije, predali su se Sovjetskoj vojsci u februaru 1943. godine čime je okončana bitka za Staljingrad ali i postojanje Grupe Armija B[8]. Nakon ovog kolapsa operacije "Plavo" (naziv kompletne operacije) komandant Grupe armija B, Maksimilijan fon Vajhs je prebačen da komanduje Grupom Armija F na Balkanu[9].

Italija i Balkan[uredi | uredi izvor]

Ubrzo nakon Savezničkog iskrcavanja na Siciliju 1943. Nemci su doveli dobar deo trupa iz Grčke, Jugoslavije i Austrije kako bi formirali Grupu armija B pod komandom Ervina Romela, zaduženu za zaustavljanje Savezničkog napredovanja kroz jug Italije[10]. Ova grupa armija bila je sastavljena od Drugog SS Pancer Korupsa, 51. Planinskog korpusa i 87. armijske divizije[11]. Mada je u početku operisala na jugu Italije ubrzo je prebačena u Severnu Italiju, Istru, Austriju i Sloveniju gde je bila zadužena za slamanje partizanskog otpora te održavanje komunikacije kroz Austriju[11]. Po početku operacije "Overlord" 6. juna 1944. ova Grupa armija je premeštena u Severnu Francusku.

Severna Francuska[uredi | uredi izvor]

Grupa Armija B je 19. jula 1944. dobila novog komandanta, Gintera fon Klugea, nakon što je Ervin Romel teško ranjen[3]. Ovde je Grupa aktivno uključenja u odbrani Kana u kom je pružila žestok otpor britansko-kanadskim snagama[12]. Ipak usred jakog pritiska Savezničkih trupa, manjka opreme, snabdevanja i municije kao i početak operacije "Konjanik" Grupa Armija B je bila primorana da se povlači. Ubrzo je zbog "nesposobnosti" i "neodlučnosti" Kluge smenjen sa mesta komandanta te ga je nasledio Valter Model. Ovaj nemački komandant već je bio poznat po svojim odbrambenim umećima, ipak njegova Grupa armija je bila hendikepirana iz više razloga. U to vreme Nemci su imali problema na svim frontovima dok je snabdevanja, oružja i municije bilo u minimalnim količinama. Povrh svega Saveznička avijacija i artiljerija su svakodnevno zasipali nemačke položaje bombama dok je nemački odgovor na ovo bio minimalan ili nepostojeć zbog manjka opreme.

Završne operacije[uredi | uredi izvor]

Modelova Grupa armija je učestvovala u Ardenskoj ofanzivi i tu pretrpela teške i ogromne gubitke dok nije učinjeno apsolutno ništa u korist Nemačke[13]. Nakon toga Model je učestvovao u sprečavanju uspeha operacije "Povrtnjak" (Market Garden) a Grupa armija B je uhvaćena u džepu kod Rura gde je 21. aprila 1945. prestala da postoji[1]. U ovom periodu nije imala niti je mogla očekivati pojačanja te je do njenog opkoljavanja već bila uništena i u svakom smislu desetkovana[14].

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „Army Group B”. Historica Wiki (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-11. 
  2. ^ „Army Group B | The Globe at War”. www.globeatwar.com. Pristupljeno 2021-05-11. 
  3. ^ a b MSW (2021-02-16). „HQ Army Group B – 1944”. Weapons and Warfare (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-11. 
  4. ^ a b „Invasion of France and the Low Countries”. WW2DB. Pristupljeno 2021-05-11. 
  5. ^ Kretaner (2020-05-05). „German Orders of Battle Operation Blue”. WW2 Weapons (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-11. 
  6. ^ „Operation Blue”. History Learning Site (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-11. 
  7. ^ „July and August of 1942: Why Operation Blue Began to Falter | The Globe at War”. globeatwar.com. Pristupljeno 2021-05-11. 
  8. ^ „Operation Blue, the Race for Oil - WW2 Timeline (June 28th - August 19th, 1942)”. www.secondworldwarhistory.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-11. 
  9. ^ „Maximilian von Weichs”. WW2DB. Pristupljeno 2021-05-11. 
  10. ^ „Army Group B”. Military Wiki (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-11. 
  11. ^ a b „Army Group B”. www.vojska.net. Pristupljeno 2021-05-11. 
  12. ^ „Northern France” (PDF). 
  13. ^ „BBC - WW2 People's War - Timeline”. www.bbc.co.uk. Pristupljeno 2021-05-11. 
  14. ^ Armstrong, Richard N. (2017-07-18). „What Next, General? Rommel Defends France, 1944”. HistoryNet (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-11. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Група_армија_Б&oldid=27780932”