Dvorac Artšteten
| Dvorac Artšteten | |
|---|---|
 Dvorac Artšteten | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Artšteten-Pobring |
| Vrsta spomenika | Dvorac, muzej, park, crkva, kripta |
| Vreme nastanka | 13. vek tvrđava |
| Tip kulturnog dobra | Renesansna arhitektura |
Dvorac Artšteten (nemački Schloss Artstetten) je dvorac u blizini doline Vahau u Donjoj Austriji, u gradu Artšteten-Pobring.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prvi zapis imena Artšteten bio je sredinom 13. veka. Ubrzo nakon toga srednjovekovna tvrđava postala je dvorac koji je vekovima bio u vlasništvu više porodica, sve dok ga 1823. godine nije kupio austrijski car Franc II.[1] 1852. nadvojvoda Franc Karl od Austrije postao je vlasnik, a zatim ga je 1861. dao svom trećem sinu, nadvojvodi Karlu Ludvigu od Austrije. 1889. godine, imanje je dodeljeno nadvojvodi Francu Ferdinandu, koji je izvršio obnovu dvorca.
Nekada korišćen kao letnja rezidencija od strane habzburške dinastije, dvorac je sada poslednje počivalište nadvojvode Franca Ferdinanda i njegove morganatske supruge Sofije, vojvotkinje od Hoenberga, koji su ubijeni 1914. godine. U njemu se nalazi i muzej nadvojvode Franca Ferdinanda.
.jpg)
Dvorac je ostao privatno vlasništvo porodice Hoenberg, a delovi dvorca otvoreni su za posete. Nakon smrti Franca, vojvode od Hoenberga 1977, imanje je pripalo njegovom najstarijem detetu, princezi Aniti od Hoenberga.[2] Trust Anita Hoenberg osnovan je 2003. godine, a ona i njena porodica upravljaju imovinom.
Muzej[uredi | uredi izvor]
Nadvojvoda Franc Ferdinand bio je „sakupljač i lovac“ - o čemu svedoči bezbroj stvari. fotografije, dokumenti i predmeti lične upotrebe, kao i umetnički predmeti koje je Franc Ferdinand sakupljao na svojim mnogobrojnim putovanjima predstavljaju sve različite aspekte ovog mnogostranog karaktera - političara i oficira, muža i oca, vlasnika imanja i lovca, poznavaoca umetnosti i kolekcionara, putnika i kosmopolite.
Park[uredi | uredi izvor]
Park prirode zamka nalazi se na listi 56 istorijskih bašta i parkova u saveznom Zakonu o zaštiti spomenika, koji su klasifikovani kao dostojni najvišeg stepena zaštite. Malo se zna o parku od pre 19. veka. Tek kad ga je 1823. godine car Franc kupio, on je bio pažljivije dokumentovan. 1861. godine, po nalogu nadvojvode Karl Ludviga, sačinjen je baštenski plan redizajna pejzaža, koji je i urađen. U suštini je sačuvan do današnjih dana. 1889, kada je Franc Ferdinand preuzeo imanje, vrtni arhitekta Jirži Molnar dizajnirao je prema vlastitim idejama Franca Ferdinanda svečani vrt zapadno od dvorca i proširio park sadnjom drveća koja i danas cvetaju. Za park je karakteristično i preko 1000 sadnica božura, kao i specijalne vrste voća koje nose imena Ota fon Bizmarka (jabuke), Car Aleksandar (jabuke), Jovanka Orleanka (kruške), kraljica Viktorija (šljive), Napoleon I Bonaparta (trešnje).
Kovanica[uredi | uredi izvor]
Dvorac je izabran kao glavni motiv kolekcionarske kovanice evra visoke vrednosti, austrijske kovanice od 10 evra, komemorativne kovanice Dvorca Artšteten, kovanog 13. oktobra 2004. Prednja strana kovanice prikazuje dvorac Artšeten koji stoji iznad reke Dunav, na ulazu u region Vahau. Zadnja strana pokazuje ulaz u kriptu porodice Hoenberg. Sa leve strane su dva portreta, koji prikazuju nadvojvodinu Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju.
Crkva i kripta[uredi | uredi izvor]
Prvobitno je crkva bila odvojena građevina, 1961. godine obnovljeno je gotičko jezgro, zapadni kraj je povezan sa dvorcem, a cela crkva je preuređena u baroknom stilu. Poslednja sveobuhvatna restauracija izvršena je 1987. godine.
Neposredni razlog za izgradnju porodične kripte bio je mrtvorođenje četvrtog deteta u jesen 1908. koje je privremeno smešteno u predvorje dvorske crkve. 1909. nadvojvoda Franc Ferdinand naredio je izgradnju porodične kripte ispod prednjeg dela dvorske crkve. Nakon tragedije u Sarajevu 1914. godine, 1917. godine postavljene su dve nove monumentalne grobnice od mermera, a kripta ispod crkvenog tornja i južne terase dvorca bili su znatno povećani.
Značajni grobovi u kripti dvorca uključuju:[3]
- Austrijski nadvojvoda Franc Ferdinand (1863 - 1914), naslednik austro-ugarskog prestola, i njegova supruga Sofija, vojvotkinja od Hoenberga (1868 - 1914), koje je 28. juna 1914. u Sarajevu ubio Gavrilo Princip.
- Mrtvorođeni treći sin Franca Ferdinanda i Sofije (1908)
- Princ Ernst od Hoenberga (1904 - 1954), drugi sin Franca Ferdinanda i Sofije
- Marie-Terese Vud (1910 - 1985), Ernstova supruga
- Maksimilijan, 1. vojvoda od Hoenberga (1902 - 1962), najstariji sin Franca Ferdinanda i Sofije
- Grofica Marija von Valdburg, Maksimilijanova supruga
- Franc, 2. vojvoda od Hoenberga (1927 - 1977), najstariji Maksimilijanov sin
- Princeza Elisabet, vojvotkinja od Hoenberga (1922 - 2011), supruga Franca i član velike vojvodske porodice od Luksemburga
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Artstetten Castle history Arhivirano jun 9, 2016 na sajtu Wayback Machine
- ^ Schloss Artstetten - Proprietors Arhivirano jun 11, 2016 na sajtu Wayback Machine
- ^ Family crypt info Arhivirano 2016-06-09 na sajtu Wayback Machine
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Stefan Haderer: Artstetten Castle: Residence and final resting place of Archduke Franz Ferdinand of Austria-Este (1863-1914), Heir-Presumptive to the Austro-Hungarian Throne, Royalty Digest Quarterly, Vol. 1/2014, Rosvall Royal Books, Falköping 2014
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Artstetten Castle na Vikimedijinoj ostavi- Schloss Artstetten website
