Devetnaesta srpska brigada NOVJ
| Devetnaesta srpska brigada | |
|---|---|
| Postojanje | 12. jun 1944. |
| Formacija | 4 bataljona |
| Jačina | oko 300 vojnika i oficira[traži se izvor] |
| Deo | NOVJ |
| Angažovanje | |
| Odlikovanja | Orden zasluga za narod Orden bratstva i jedinstva |
| Komandanti | |
| Komandant | Miodrag Novaković Džudža |
| Komandant 2 | Politički komesar Setozar Savić Popče |
Devetnaesta srpska brigada je formirana 12. juna 1944. u selu Gornja Jošanica. Jezgro za formiranje brigade činio je 1. bataljon, koji je u ovu brigadu upućen iz 16. srpske brigade. Ovaj toplički bataljon je formiran 2. maja 1944, u selu Raševac, a nalazio se u sastavu Jastrebačkog partizanskog odreda. Kada je 5. maja 1944. formirana 16. rasinska brigada, čiji su bataljoni uzeti iz Rasinskog partizanskog odreda, ovaj toplički bataljon je iz Toplice upućen u rasinsku brigadu, kao njen četvrti bataljon. Pošto je formacija 16. brigade brzo napredovala, toplički bataljon vraćen je radi formiranje nove, 19. brigade.
Ceo svoj ratni put 19. brigada provela je u sastavu 25. srpske divizije. Tokom jula i prvih dana avgusta brigada je bila zahvaćena operacijama Trumpf i Kerhaus. Nakon njihovog neuspeha, 25. divizija je u avgustu prešla u istočnu Srbiju.
Tokom septembra i oktobra učestvovala je, najpre samostalno, a od 23. septembra u sadjestvu sa 75. streljačkim korpusom Crvene armije, u borbama protiv nemačkih snaga u severoistočnoj Srbiji.
1. oktobra brojno stanje brigade iznosilo je 1.004 boraca, a nakon oslobođenja istočne Srbije brigada je popunjena preko formacijski predviljenog stanja, pa je početkom novembra brojala 4.579 boraca.
Nakon sređivanja, u drugoj polovini novembra i prvoj polovini decembra, brigada je u sastavu divizije učestvovala u završnim borbama na Kraljevačkom mostobranu. Nakon gforsiranja Drine, učestvovala je u borbama na Majevici, i u oštrim borbama za Vlasenicu i u donjem toku Bosne.
Nakon nastupanja u sklopu završen ofanzive, brigada je poslednju borbu vodila za Samobor 9. maja 1945.
Tokom jedanaestomesečnog ratnog puta, Devetnaesta srpska brigada pretrpela je gubitke od preko 1100 poginulih. Sekcija boraca brigade prikupila je za monografiju brigade imena 1107 poginulih, umrlih i nestalih boraca tokom rata.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Predrag Pejčić (1989). Devetnaesta srpska brigada. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar.
