Deklaracija protiv nasilja nad ženama

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Deklaracija protiv nasilja nad ženama (skraćeno DEVAW[1]) usvojena je bez glasanja[2] na Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija odlukom 48/104 od 20. decembra 1993. Sadrži prepoznavanje „hitne potrebe za univerzalnom primenom prava i principa žena u pogledu jednakosti, sigurnosti, slobode, integriteta i dostojanstva kao svih ljudskih bića“.[3] Poziva se na, i oličava ista prava i principe kao one sadržane u instrumentima kao što su Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima, a i članovi 1 i 2 pružaju najčešće korišćenu definiciju nasilja nad ženama.[4] [5]

Pozadina[uredi | uredi izvor]

Međunarodno priznanje da žene imaju pravo na život bez nasilja je nastalo nedavno, oko 1970.[6] Istorijski gledano, njihova borba sa nasiljem i nekažnjivošću koja često štiti počinioce povezana je sa njihovom borbom za prevazilaženje diskriminacije.[7] Od svog osnivanja, Ujedinjene nacije su se bavile unapređenjem ženskih prava putem institucija kao što je Komisija Ujedinjenih nacija za status žena (CSW), ali nisu posebno ciljale na visoke stope žena koje su bile meta nasilja do početka 1990-ih.[traži se izvor] Konvencija o uklanjanju svih oblika diskriminacije žena iz 1979. godine (CEDAW)[8] nikada nije pominjala nasilje nad ženama;[9] Bečka deklaracija i program akcije (VDPA) iz juna 1993.[10] bio je prvi međunarodni dokument koji je izričito osudio nasilje nad ženama. DEVAW rezolucija razvijena je kao produženje CEDAW konvencije, i izričito navodi da je jačanje i dopunjavanje ove konvencije jedan od njegovih ciljeva.

U septembru 1992. CSW (komisija) je imenovala posebnu radnu grupu za pripremu nacrta deklaracije protiv nasilja nad ženama.[11] Jedan od ciljeva rezolucije bio je srušiti vladajući stav vlade da je nasilje nad ženama privatna, domaća stvar koja ne zahteva državnu intervenciju. U to vreme je bilo poznato da je premlaćivanje supruga (često grupisano pod pojmovima „porodično nasilje“ ili „nasilje intimnih partnera“) najčešći oblik nasilja nad ženama. Na primer, Levinson (1989) je otkrio da je u 86% od devedeset proučavanih kultura bilo nasilja muževa nad njihovim ženama; druge studije u to vreme pokazale su sličan međukulturni obrazac. Posledice takvog nasilja po zdravlje bile su znatne; na primer, u Sjedinjenim Državama bio je vodeći uzrok povreda kod žena, 22–35% žena koje su posetile službe hitne pomoći učinilo je to zbog simptoma zlostavljanja partnera, a premlaćivanje supruga 4–5 puta češće dovelo je do potrebe za psihijatrijsko lečenje i 5 puta češće za pokušaje samoubistva nego kod drugih žena. Štaviše, seksualno nasilje, uključujući silovanje, sve više je prepoznavano kao problem koji pogađa značajan procenat svih žena. Povodom obeležavanja Međunarodnog dana žena 8. marta 1993. godine, generalni sekretar Butros Butros-Gali izdao je izjavu u pripremi deklaracije u kojoj je izričito naznačio ulogu UN u „promociji“ i „zaštiti“ ženskih prava: [12]

Borba za ženska prava i zadatak stvaranja novih Ujedinjenih nacija, sposobnih da promovišu mir i vrednosti koje je neguju i podržavaju, jedno su isto. Danas - više nego ikad - problem žena problem je čitavog čovečanstva.

Definicija nasilja nad ženama[uredi | uredi izvor]

Prema konceptualnoj belešci Međunarodne ekspertske grupe za borbu protiv nasilja nad ženama i devojkama iz januara 2012. godine, članovi 1. i 2. Deklaracije daju „najčešće korišćenu definiciju nasilja nad ženama i devojkama“;[13] ovu tvrdnju ponavlja Džeki Tru (2012). [14]

Član prvi: U svrhu ove Deklaracije, izraz „nasilje nad ženama“ označava bilo koji čin rodno zasnovanog nasilja koji rezultira ili će verovatno dovesti do fizičke, seksualne ili psihološke štete ili patnje za žene, uključujući pretnje takvim delima, prinuda ili samovoljno lišavanje slobode, bilo da se dešava u javnom ili u privatnom životu.

Član drugi:

Nasilje nad ženama podrazumeva se da obuhvata, ali se ne ograničava na sledeće:

(a), fizičko, seksualno i psihološko nasilje koje se događa u porodici, uključujući premlaćivanje, seksualno zlostavljanje ženske dece u domaćinstvu, miraz - povezano nasilje, bračno silovanje, genitalno sakaćenje i druge tradicionalne prakse štetne za žene, ne-supružničko nasilje u vezi sa eksploatacijom;
(b) Fizičko, seksualno i psihološko nasilje koje se dešava unutar opšte zajednice, uključujući silovanje, seksualno zlostavljanje, seksualno uznemiravanje i zastrašivanje na poslu, u obrazovnim institucijama i drugde, trgovinu ženama i prisilnu prostituciju;
(c) Fizičko, seksualno i psihološko nasilje koje je počinila ili odobrila država, ma gde se desilo.[15]

Uticaj[uredi | uredi izvor]

Deklaracija protiv nasilja nad ženama imala je uticaj na razvoj nekoliko drugih instrumenata i institucija za ljudska prava:

  • Specijalni izvestilac Ujedinjenih nacija za nasilje nad ženama: DEVAW je bio jedan od dokumenata na koje se Komisija UN za ljudska prava pozvala u Rezoluciji 1994/45 usvojenoj 4. marta 1994.[16] u kojoj je odlučila da imenuje Radiku Kumarasvami za svog prvog Specijalnog izvestioca za nasilje nad ženama, uključujući njegove uzroke i posledice. Specijalni izvestilac ima mandat da prikuplja i analizira podatke vlada, ugovornih tela, specijalizovanih agencija, nevladinih organizacija i drugih zainteresovanih strana i da efikasno odgovara na takve informacije. Dalje, oni takođe imaju ulogu u davanju preporuka na međunarodnom, nacionalnom i regionalnom nivou, kao i u povezivanju sa drugim specijalnim izvestiocima, posebnim predstavnicima, radnim grupama i nezavisnim ekspertima Komisije za ljudska prava.[17]
  • Međuamerička konvencija o sprečavanju, kažnjavanju i iskorenjivanju nasilja nad ženama (Belém do Pará Convention): DEVAW se pominje u preambuli Konvencije Belem do Para od 9. juna 1994.[18]
  • Međunarodni dan borbe protiv nasilja nad ženama: Rezolucija UN 54/134 od 17. decembra 1999, kojom je 25. novembar priznat kao Međunarodni dan borbe protiv nasilja nad ženama, pozvala se na Deklaraciju protiv nasilja nad ženama (Rezolucija UN 48/104) dva puta.[19]

Problemi[uredi | uredi izvor]

Mnoge zagovornice ženskih prava koje veruju u ljudska prava izrazile su zabrinutost da je veći deo položaja stečen deklaracijom ugrožen porastom konzervativnijih snaga u međunarodnoj zajednici.[20] U martu 2003. godine, tokom sastanka Komisije UN-a za status žena, delegat iz Irana usprotivio se uključivanju paragrafa koji je pozvao vlade da „osude nasilje nad ženama i uzdrže se od pozivanja na bilo koji običaj, tradiciju ili versko razmatranje da izbegnu svoje obaveze u vezi sa njegovim uklanjanjem kako je navedeno u Deklaraciji protiv nasilja nad ženama“. Predstavnici Egipta, Pakistana, Sudana i SAD takođe su izneli primedbe; što je bio prvi diplomatski neuspeh u Komisiji UN-a za status žena. [21]

Kampanje[uredi | uredi izvor]

Svake godine Međunarodnim danom borbe protiv nasilja nad ženama započinje 16 dana aktivizma protiv rodno zasnovanog nasilja.[22] Organizacije za ljudska prava, kao što su Centar za žensko globalno liderstvo,[23] Unifem, Žene neće čekati, Žene za promenu, Pomoć ženama i druge grupe udružuju se kako bi govorile protiv rodnog nasilja i promovisale prava i principe deklaracije. Upečatljiv korak koji je preduzet za okončanje nasilja sa kojim se žene suočavaju pokrenut je 2008. godine i poznat je pod nazivom „Ujedinite se da zaustavite nasilje nad ženama“. Ovo ima za cilj podizanje svesti javnosti o problemu i okončanje nasilja sa kojim se žene i devojke suočavaju širom sveta. Samo su 2 od 3 zemlje zabranile nasilje u porodici i 37 zemalja koje izuzimaju seksualne počinitelje od krivičnog gonjenja ako su ili venčani sa žrtvom ili će uskoro biti venčani sa žrtvom. Takođe postoji 49 zemalja koje do danas nemaju zakone koji će štititi žene od nasilja u porodici.[24]

Dana 10. aprila 2009. godine, Amnesti internašonal održala je demonstracije u Narajangjatu u Nepalu, kako bi istakla nevolje aktivistkinja za ženska prava nakon što nepalska država nije uspela da zaštiti dvoje aktivista od nasilnih napada i, konačno, njihovog ubistva.[25] Uprkos ratifikaciji deklaracije, Nepal se nije pridržavao člana 4-c koji predviđa jasnu obavezu država da: [15]

Sprovode dužnu pažnju kako bi sprečili, istražili i, u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom, kaznili dela nasilja nad ženama, bez obzira da li ih čine država ili privatna lica.

 

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Manjoo, Rashida; Jones, Jackie (2018). The Legal Protection of Women From Violence: Normative Gaps in International Law. Abingdon: Routledge. str. 13. ISBN 9781351732833. Pristupljeno 14. 3. 2020. 
  2. ^ „RESOLUTIONS: General Assembly, 48th session”. un.org. Arhivirano iz originala 16. 1. 2014. g. Pristupljeno 14. 5. 2014. 
  3. ^ „A/RES/48/104 – Declaration on the Elimination of Violence against Women – UN Documents: Gathering a body of global agreements”. un-documents.net. Pristupljeno 24. 2. 2010. 
  4. ^ „Concept Note – International Expert Group Meeting on Combating violence against indigenous women and girls: article 22 of the United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples” (PDF). un.org/esa/socdev/unpfii. United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues. 20. 1. 2012. Pristupljeno 10. 3. 2021. 
  5. ^ True, Jacqui (2012). The Political Economy of Violence Against Women. New York: Oxford University Press USA. str. 8–9. ISBN 9780199755912. Pristupljeno 10. 3. 2021. 
  6. ^ Heise, Lori (1993). „Violence Against Women: The Hidden Health Burden” (PDF). World Health Statistics Quarterly. World Health Organization. 46 (1): 78—85. Pristupljeno 9. 3. 2021. 
  7. ^ „Ending Impunity for Violence Against Women and Girls”. United Nations Department of Public Information. 8. 3. 2007. Pristupljeno 9. 3. 2021. 
  8. ^ „Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women”. un.org. Pristupljeno 24. 2. 2010. 
  9. ^ Korey, William (2001). NGO's and the Universal Declaration of Human Rights: A Curious Grapevine. New York: Palgrave. str. 391. ISBN 9780230108165. Pristupljeno 10. 3. 2021. 
  10. ^ „Vienna Declaration and Programme of Action, Part II, paragraf 38”. refworld.org. Pristupljeno 24. 6. 2017. 
  11. ^ Heise, Lori (1993). „Violence Against Women: The Hidden Health Burden” (PDF). World Health Statistics Quarterly. World Health Organization. 46 (1): 78—85. Pristupljeno 9. 3. 2021. 
  12. ^ „Secretary-General, in International Women's Day message, sys promotion and protection of women's rights central to work of United Nations”. un.org (WomenWatch). 1993. Pristupljeno 24. 2. 2010. 
  13. ^ „Concept Note – International Expert Group Meeting on Combating violence against indigenous women and girls: article 22 of the United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples” (PDF). un.org/esa/socdev/unpfii. United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues. 20. 1. 2012. Pristupljeno 10. 3. 2021. 
  14. ^ True, Jacqui (2012). The Political Economy of Violence Against Women. New York: Oxford University Press USA. str. 8–9. ISBN 9780199755912. Pristupljeno 10. 3. 2021. 
  15. ^ a b „A/RES/48/104 – Declaration on the Elimination of Violence against Women – UN Documents: Gathering a body of global agreements”. un-documents.net. Pristupljeno 24. 2. 2010. 
  16. ^ „1994/45. Question of integrating the rights of women into the human rights mechanisms of the United Nations and the elimination of violence against women”. ohchr.org. Pristupljeno 10. 3. 2021. 
  17. ^ „Special Rapporteur on violence against women, its causes and consequences”. www2.ohchr.org. Pristupljeno 24. 2. 2010. 
  18. ^ „Inter-American Convention on the Prevention, Punishment, and Eradication of Violence against Women (Convention of Belém do Pará)” (PDF). oas.org. Organization of American States. 9. 6. 1994. Pristupljeno 11. 3. 2021. „...RECALLING the Declaration on the Elimination of Violence against Women, adopted by the Twenty-fifth Assembly of Delegates of the Inter-American Commission of Women...” 
  19. ^ „International Day for the Elimination of Violence against Women : resolution / adopted by the General Assembly”. United Nations Digital Library. United Nations. 7. 2. 2000. Pristupljeno 11. 3. 2021. „The General Assembly, Recalling the Declaration on the Elimination of Violence Against Women, adopted by the General Assembly in its resolution 48/104 of 20 December 1993, (...) Reiterating that, according to article 1 of the Declaration on the Elimination of Violence against Women, the term “violence against women” means any act of gender-based violence that results in, or is likely to result in, physical, sexual or psychological harm or suffering to women, including threats of such acts, coercion or arbitrary deprivation of liberty, whether occurring in public or in private life, 1. Decides to designate 25 November as the International Day for the Elimination of Violence against Women...” 
  20. ^ Reilly, Niamh (2008-02-12). „Violence against Women”. awid.org. Arhivirano iz originala 2014-07-14. g. Pristupljeno 24. 6. 2017. 
  21. ^ Freeburg, Emily (2003-04-23). „U.N. Pact Sinks on Issue of Violence Against Women | Women's eNews”. womensenews.org. Pristupljeno 24. 2. 2010. 
  22. ^ „16 Days of Activism Against Gender Violence”. who.int. Pristupljeno 24. 6. 2017. 
  23. ^ „16 Days of Activism Against Gender-Based Violence Campaign”. rutgers.edu. Pristupljeno 3. 6. 2017. 
  24. ^ „International Day for the Elimination of Violence against Women, 25 November”. www.un.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-10-23. 
  25. ^ „Nepal: Two Women's rights's rightss rights's rights's rights's rights human rights activists murdered after government fails to protect them from violent attacks”. amnesty.org.uk. 10. 4. 2009. Pristupljeno 24. 6. 2017. 

 

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Декларација_против_насиља_над_женама&oldid=26865417”