Delta Dunava

Delta Dunava
Svetska baština Uneska
Zvanično ime	Danube Delta
Mesto	Tulča, Rumunija
Koordinate	45° 20′ S; 29° 30′ I
Kriterijum	prirodna: x,xi,xii
Referenca	588
Upis	1991. (15 sednica)

Delta Dunava (rum. Delta Dunării; ukr. Дельта Дунаю) je druga najveća delta u Evropi, odmah posle delte Volge.

Dunav se na oko 70 km od svog ušća deli na dva kraka — Čiliu i Tulču. Tulća se nakon toga deli na rukavce Svetog Đorđa, koji se u Dunav uliva dvostrukim ušćem, i na Sulinu najpogodniju za plovidbu. To su glavne pritoke delte Dunava — druge najveće reke u Evropi. Dunav povezan kanalom sa lukom u Konstanci važan je plovni put za Rumuniju i sve ostale zemlje kroz koje teče ta reka kao i plovni put Rajna — Majna — Dunav, a ovo uključuje i Srbiju.

Delta Dunava

Sama delta ima površinu od 4.170 km² od čega 3465 km² otpada na Rumuniju, a ostalo Ukrajini. Slana jezera često se priključuju ovom području, a sa njima ima oko 4.400 km². Oko 2.000 km² delte je ispod visine mora, tako da uz malu gustinu naseljenosti ova činjenica pridodaje izgledu delte i njenoj očuvanosti.

Ova delta je pravo carstvo reka, rečica, bara, močvara, jezera, laguna, zaliva, mrtvaja i sl.

Flora i fauna ovde su bogate, a najuočljivija je biljka šaš. Ovo područje je zaštićeno i dom je mnogobrojnim vrstama ptica. Preko 40 raznih vrsta riba obitava u delti, pa se 50% ulova ribe obavlja na području delte. U krajoliku još prevladavaju šaš, trska, kao i brojne vetrenjače. Uzgoj trske je ekonomski vrlo važan. U sedamdesetima proizvodnja je bila oko 330.000 tona godišnje. U delti živi tek oko dvadesetak hiljada ljudi, pa većih gradova i nema.

Godine 1991. ova delta je uvrštena u UNESKO-v spisak mesta Svetske baštine, kao mesto velikog prirodnog značaja.

Istorija

Delta Dunava 1876.

Delta Dunava počela je da se formira nakon 4000. p. n. e. ispunjavanjem zaliva u Crnom moru rečnim sedimentima, u kojem se procesu reka Dunav podelila na rukavce Sveti Đorđe (3500. p. n. e. — 1600. p. n. e.), Sulina (oko 1600. p. n. e.), Sveti Đorđe II. (od 1. god. do danas) i Kilia (1600. — danas).

Najstariji pisani spomen Delte Dunava napisali su Dačani, koji su je kontrolisali pre nego što su je osvojili Rimljani. Nakon invazije Gota, ovo područje je nekoliko puta menjalo vlasnika, dok je u 15. vekz nisu osvojili Osmanski Turci.

Godinee 1812, nakon Rusko-Turskog rata, granica između Ruskog i Osmanskog carstva je išla rukavcima Kilia i Stari Stambol, a 1829. godine rukavcem Sveti Đorđe. Pariskim mirom, 1856, kojim je završio Krimski rat, Delta Dunava je dodeljena Osmanskom carstvu i ustanovljen je međunarodni odbor koji je imao za zadatak da osigura i unapredi plovidbu deltom Dunava. Godine 1878, nakon poraza Osmanskog carstva od ujedinjenih snaga Rusije i Rumunije, granica je ponovno vraćena na rukavce Kilia i Stari Stambol.

Pelografska evolucija Delte Dunava

Deo rumunske delte Dunava je već 1938. godine proglašen rezervatom prirode, a ukrajinski 1973. godine. Nakon što je 1991. godine Delta Dunava postala svetska baština, UNESKO je pomogao osnovanju rezervata biosfere 1998. na površini od 6264,03 km², koji dele Rumunija i Ukrajina. To je najveće zaštićeno zeleno područje koje prelazi granice dve države u Evropi. Početkom 21. veka ovde se ubrzano razvija turizam, pa je samo u julu 2004. godine zabeleženo više od 54.000 posetilaca, više od 50% od ukupnog broja stanovnika celokupnog područja.

Biorazličitost

Delta Dunava je jedinstven ekosistem i najveće mokro područje tla u Evropi na kojme živi oko 4000 životinjskih i 1000 biljnih vrsta. Njene šume su uglavnom od hrasta, topola i vrba, koje rastu na obalama rečnih rukavaca.

Kako se Delta Dunava sastoji od guste mreže vodenih tela u njoj živi veliki broj vrsta riba, oko 450, od kojih su najzastupljenije: šaran, karaš, deverika, bodorka, crvenoperka, linjak, kao i predatori: grgeč, smuđ, štuka, bolen i som. Tu su uhvaćeni nekih od najvećih primeraka ovih riba u Evropi.

Vidi još

• Spisak mesta Svetske baštine u Evropi

Spoljašnje veze

• www.deltadunarii.ro