Deseti kongres SKJ

Prizor sa Desetog kongresa SKJ.

Deseti kongres Saveza komunista Jugoslavije održan je od 27. do 30. maja 1974. u Beogradu.

Jugoslavija je od Devetog kongresa SKJ doživela porast liberalizma i nacionalizma krajem 1960-ih i početkom 1970-ih, sa čijim je predstavnicima izvršen obračun od 1971. do 1973. godine. Nastavak liberlizacije označilo je donošenje novog ustava SFRJ 21. februara 1974. godine.

Rad Kongresa

Savez komunista rezimirao je na Kongresu kritička preispitivanja društveno-političkih odnosa i sopstvenih političkih iskustava, analizovao društvenu suštinu promena u društveno-ekonomskom sistemu i utvrdio osnovne pravce i zadatke nove etape u razvoju socijalističkog samoupravljanja.

Nakon uvodnih izlaganja u kongresnim komisijama, izveštaja o radu kongresnih komisija i donošenja rezolucija Desetog kongresa, Kongres je radio po sledećem dnevnom redu:

• Izveštaj o radu Saveza komunista i Predsedništva SKJ između Devetog i Desetog kongresa
• Izveštaj o radu Komisije za statutarna pitanja SKJ od Devetog do Desetog kongresa SKJ
• Izveštaj Nadzornog odbora SKJ o radu i ostvarivanju politike finansiranja Saveza komunista između Devetog i Desetog kongresa SKJ

Kongres je izvršio značajne promene u organizaciji, pravnima i dužnostima organa Saveza komunista:

• ukinuta je Konferencija i ponovno uveden Centralni komitet SKJ, kao najviši organ između dva kongresa
• konstituisano je Predsedništvo CK SKJ kao političko-izvršni organ, a ono iz svog sastava i sastava CK bira Izvršni komitet kao izvršno-politički organ koji organizuje aktivnost na sprovođenju utvrđene politike i stavova SKJ.

Bio je izabran novi Centralni komitet od 166 članova, Predsedništvo CK SKJ imalo je 36 članova, a Izvršni komitet 12 članova. Za predsednika SKJ ponovno je bio izabran Josip Broz Tito, i to bez ograničenja trajanja mandata. Za sekretara Izvršnog komiteta izabran je Stane Dolanc.

Članovi CK SKJ

• Članovi Centralnog komiteta SKJ izabrani na Desetom kongresu:

Roman Albreht, Dušan Alimpić, Milan Ačić, Ljubo Babić, Tomislav Badovinac, Rabije Bajrami, Mahmut Bakali, Vladimir Bakarić, Imre Balint, Milutin Baltić, Hamid Begovac, Dimče Belovski, Džemal Bijedić, Jure Bilić, Karlo Bilić, Miodrag Bogićević, Nedeljko Bošković, Vojislav Božović, Marko Bulc, Franjo Varga, Jovan Veselinov, Mirko Vidaković, Dobrivoje Vidić, Veljko Vlahović, Tihomir Vlaškalić, Radovan Vojvodić, Ivanka Vrhovčak, Josip Vrhovec, Bogić Vučinić, Jovan Vujadinović, Ljubomir Vujošević, Dušan Vukotić, Iztok Vinkler, Kiro Gligorov, Stanka Glomazić-Leković, Aleksandar Grličkov, Josip Gregorić, Zejnulah Gruda, Veli Deva, Stevan Dimeski, Slavka Dimitrijević, Stane Dolanc, Stevan Doronjski, Zvone Dragan, Dragoljub Dragošan, Vaska Duganova, Rato Dugonjić, Veselin Đuranović, Radonja Đurović, Vidoje Žarković, Šemsudin Zejnilagić, Boris Ziherl, Borivoje Zivgarević, Redžep Zogaj, Marija Zvekić-Miškolci, Živorad Ivanović, Livij Jakomin, Predrag Jakonovski, Trpe Jakovlevski, Dragiša Jakovljević, Silva Jereb, Daut Jašanica, Đoko Jovanić, Božin Jovanović, Mirko Jovanović, Marko Jozić, Ante Jurjević, Danica Jurković, Slobodan Kalezić, Hatidža Karabeg, Kemal Karačić, Edvard Kardelj, Medžit Kasumi, Ludvik Kejdžat, Fana Kočovska-Cvetković, Rudi Kolak, Lazar Koliševski, Radoje Kontić, Miladin Korać, Hristivoje Kostić, Nenad Krekić, Sead Kreso, Ljubomir Krišković, Ivan Kukoč, Todo Kurtović, Stanko Lepej, Evica Let, Vladimir Logar, Vojo Lukić, Nikola Ljubičić, Ismailj Maljići, Dragutin Marković, Moma Marković, Krste Markovski, Panče Martinovski, Munir Mesihović, Filip Mihailović, Cvijetin Mijatović, Branko Mikulić, Slobodan Milevski, Nikola Milićević, Milutin Milošević, Miloš Minić, Todor Mohan, Lazar Mojsov, Vukašin Mrvaljević, Kosta Nađ, Milivoj Oreb, Branko Pavićević, Karolj Peho, Ilija Perišić, Kalman Petković, Dane Petkovski, Dušan Petrović Šane, Milka Planinc, Mirjana Poček-Matić, Stanko Ponoćko, Mavro Popijač, France Popit, Krsto Popivoda, Dušan Popović, Mirko Popović, Stane Potočar, Hakija Pozderac, Biserka Prlja-Kecojević, Ivo Purišić, Đorđe Radosavljević, Vojo Raičević, Milan Rakas, Hisen Ramadani, Miha Ravnik, Dušan Ristić, Sadik Sadiku, Sinan Sahiti, Sava Savatić, Ivan Siljanovski, Melita Singer, Jože Smole, Vojislav Srzentić, Petar Stambolić, Milenko Stanić, Milanka Stanković, Dragoljub Stavrev, Janez Sterniša, Franc Tavčar, Stanko Tomić, Vida Tomšič, Jan Turan, Miroslav Čangalović, Angel Čemerski, Franjo Čordašić, Dobroslav Ćulafić, Hamdija Fetahović, Kiro Hadživasilev, Franjo Herljević, Fadilj Hodža, Esad Horozić, Slavko Šajber, Džemil Šarac, Radivoje Šćekić, Boško Šiljegović, Vera Škofič, Mika Špiljak i Ali Šukrija.

• Članovi Predsedništva CK SKJ, izabrani na Desetom kongresu:

Roman Albreht, Dušan Alimpić, Vladimir Bakarić, Mahmut Bakali, Imre Balint, Džemal Bijedić, Jure Bilić, Veljko Vlahović, Tihomir Vlaškalić, Josip Vrhovec, Jovan Vujadinović, Kiro Gligorov, Aleksandar Grličkov, Stane Dolanc, Stevan Doronjski, Rato Dugonjić, Veselin Đuranović, Vidoje Žarković, Edvard Kardelj, Lazar Koliševski, Todo Kurtović, Nikola Ljubičić, Krste Markovski, Cvijetin Mijatović, Branko Mikulić, Miloš Minić, Dušan Petrović Šane, Milka Planinc, France Popit, Mirko Popović, Dušan Ristić, Jože Smole, Vojislav Srzentić, Petar Stambolić, Fadilj Hodža, Angel Čemerski, Džemil Šarac i Mika Špiljak.

• Članovi Izvršnog komiteta Predsedništva CK SKJ, izabrani na Desetom kongresu:

Stane Dolanc (sekretar Izvršnog komiteta), Jure Bilić, Aleksandar Grličkov, Todo Kurtović, Mirko Popović, Vojislav Srzentić (sekretari u Izvršnom komitetu), Dobrivoje Vidić, Ivan Kukoč, Munir Mesihović, Dušan Popović, Dragoljub Stavrev i Ali Šukrija (članovi Izvršnog komiteta).

• Članovi Komisije za statutarna pitanja SKJ, izabrani na Desetom kongresu:

Cvetan Avramovski, Uroš Anđelić, Stanko Bajsić, Musa Baleci, Angelca Vidic, Jože Vidič, Predrag Gligorić, Ramadan Đombalić, Ljubomir Ignjatović, Arsa Kovačević, Milija Kovačević, Ćazim Krdžalić, Kata Lahtova, Mladen Martin, Veljko Milonjić, Danica Milosavljević, Đore Pečijareski, Konstantin Popović, Jelica Radojević, Silvester Feješ i Gojko Škrbić.

• Članovi Nadzorne komisije SKJ, izabrani na Desetom kongresu:

Angel Božinovski, Franc Bukovinski, Maniša Vojvodić, Desa Đorđević, Živka Jovanovska, Stjepan Jureković, Radojka Katić, Milan Keča, Đorđe Matić, Srećko Nedeljković, Mehmed Nurkanović, Nikola Popovski, Vladimir Sekulić, Lojzka Stropnik i Damjan Šećković.

Literatura

• Deseti kongres Saveza komunista Jugoslavije: Dokumenti. Izdavački centar „Komunist“, Beograd 1974. godina.
• Istorija Saveza komunista Jugoslavije. Izdavački centar „Komunist“, „Narodna knjiga“, „Rad“, Beograd 1985. godina.