Dimitar Nikolić

Dimitar Opšti
Dimitar Opšti
Ime po rođenju	Dimitar Nikolić
Datum rođenja	oko 1835.
Mesto rođenja	Đakovica, Osmansko carstvo
Datum smrti	19. februar 1873.(1873-02-19) (37/38 god.)
Mesto smrti	Sofija, Osmansko carstvo

Dimitar Opšti (rođen Nikolić; približno 1835 — 19. februar 1873) bio je bugarski i srpski nacionalni revolucionar. Pristupio je 1862. bugarskoj legiji u Beogradu kao dobrovoljac. Do 1865. je bio hajduk u četi Stojana vojvode. Sledeće 1866. odlazi u Italiju i stupa u odred Garibaldija, do 1869. učestvuje i u kritskom ustanku na grčkoj strani, ističe se u bugarskim revolucionim krugovima i postaje zamenik Levskog u centralnom komitetu.

Obešen je sa Vasilom Levskim.

Biografija

Rođen je oko 1835. u Đakovici u srpskoj porodici, otac mu se zvao Nikola. Njegovo prezime i nacionalna pripadnost su predmet spora u srpskoj i bugarskoj literaturi.

Otac mu umire kad mu je bilo 12 godina, i Dimitar sa majkom odlazi u slobodnu Kneževinu Srbiju gde je 8 godina radio kao sluga. Smatra se da je bar malo pohađao neku od srpskih škola, ali je do kraja života ostao nepismen, raspoznavao je samo par slova. Svude je govorio svojim dijalektom kako bi istakao poreklo.

U Beogradu odlučuje da se pdosveti oslobodilačkoj borbi protiv Osmanlija, te 1862. pristupa bugarskoj legiji, koju je osnovao knez Mihailo Obrenović.

Dimitar Opšti u Italiji

Tu je prošao vojnu obuku u legiji upoznao Vasila Levskog, koji mu je postao doživotni saborac. Zajedno su se borili protiv Osmanlija u Beogradu nakon incidenta na Čukur česmi. Nakon raspuštanja legije iste godine, odlazi u Vlašku i pridružuje se kao hajduk četi Stojana vojvode,šuraka Panajota Hitova, a koja je prelazila Dunav i napadala i pljačkala Turke.

Opšti je zatim od 15. marta do 20. septembra 1866. boravio u Italiji na strani Garibaldija u ratu za Ujedinjenje Italije. Dobio je srebrnu medalju za hrabrost i pisanu gramotu koju je potpisao lično kralj Vitorio Emanuele II Savojski.

Vraća se preko Jadrana i Crne Gore na osmansku teritoriju i iste godine se pridružuje Kritskom ustanku, na strani grčkog naroda. Kraljevina Grčka mu 1869. u znak zahvalnosti dodeljuje svoje državljanstvo i pasoš.

Godine 1869. postao je jedan od osnivača Bugarskog revolucionarnog centralnog komiteta (BRCK) u Bukureštu, Rumunija.

U junu 1871. Opšti je poslat u osmansku Bugarsku da služi kao prvi zamenik Levskog, bila mu je poverena komanda nad revolucionarnim komitetima na području Sofija-Orhanije-Teteven. Bio je poštovan među mlađim revolucionarima koji su želeli brz i fanatičan ustanak, međutim nije sprovodio strogu disciplinu i svojim avanturističkim poduhvatima je ugrozio napore svog pretpostavljenog. Žudeo je za slavom i tražio je da ga Vasil Levski imenuje za apostola slobode u Makedoniji i Južnom Pomoravlju, gde bi organizovao bugarske revolucionarne komitete, ali je ovaj to odbio, nemajući dovoljno poverenja.

Uprkos naredbi Levskog da to ne čini, izvršio je sa svojim ljudima veliku pljačku u Arabakonaku i zaplenio 125,000 groša, cilj mu je bio da tim novcem kupi naoružanje za bugarski ustanak. Međutim zbog prevelike razmetljivosti njega i njegovih ljudi i ubistva Jusuf-age, Turci mu ulaze u trag i hapse ga po dojavi u selu Čerikovu u Plevenskoj oblasti.

Opšti tu pravi grešku i nadajući se da će skrene pažnju velikih sila i javnosti, odaje Turcima postojanje revolucionarnog komiteta, svoju razgranatu mrežu u čak 22 sela i imena. Pred šokiranim turskim inspektorima je tražio da ga odvedu u Carigrad da razgovara sa sultanom lično, verujući da će sultan uplašen morati da dodeli Bugarskoj autonomiju. Verovalo se da je Dimitar Opšti izdao i Vasila Levskog, te je ovaj poručio svima koji su poznavali Opštog da napuste svoje kuće i odu drugde. Međutim iz dokumenata turske žandarmerije se kasnije saznalo da je prvi opis Levskog Turcima dao Ivan Lilov Furnadžijev, jedan od uhapšenih koje je odao Dimitar Opšti.

Zbog svog neslavnog kraja i uloge u hapšenju Vasila Levskog, Dimitar Opšti nije dobio zapaženo mesto u istoriji.

U umetnosti

U romanu ,,Uzdizanje" Milena Ruskova iz 2011, Dimitar Opšti je jedan od centralnih likova. Po istom romanu je 2017. snimljen i film ,,Vъzvišenie", lik Dimitra Opšteg je glumio Filip Avramov, koji se u toku filma trudio da što vernije govori kao Dimitar Opšti, te je uvežbavao Prizrensko-timočki dijalekat i služio se rečima koje su svojstvenije makedonskim i južnomoravskim govorima u odnosu na istočnobugarske dijalekte.

Vidi još

• Pljačka u Arabakonaku