Doris Dej

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Doris Dej
Lični podaci
Puno imeDoris Meri En Kapelhof
Datum rođenja(1922-04-03)3. april 1922.
Mesto rođenjaSinsinati, Ohajo, SAD
Datum smrti13. maj 2019.(2019-05-13) (97 god.)
Mesto smrtiKarmel Vali Vilidž, SAD
Zanimanjeglumica, pevačica, aktivistkinja za prava životinja
Porodica
SupružnikAl Džorden (1941—43)
Džordž Vidler (1946—49)
Martin Melčer (1951—68)
Bari Komden (1976—81)
DecaTeri Melčer (1942—2004)
Rad
Aktivni period1948—1973 (kao glumica)
1939—2019 (kao pevačica)
Potpis
Veza do IMDb-a

Doris Meri En Kapelhof (engl. Doris Mary Ann Kappelhoff; 3. april 1922 — 13. maj 2019), poznatija pod umetničkim imenom Doris Dej (engl. Doris Day), bila je američka glumica, pevačica i aktivistkinja za prava životinja.[1]

Muzičku karijeru je započela 1939. kao članica velikog benda, a njena popularnost je počela da raste sa prvim hit singlom Sentimental Journey iz 1945. godine. Nakon što je napustila bend Lesa Brauna, Dej je započela solo karijeru, kao i dugogodišnju saradnju sa diskografskom kućom Kolambija rekords. U periodu između 1947. i 1967, koliko je trajao ugovor, snimila je preko 650 pesama za ovu diskografsku kuću i time postala jedna od najpopularnijih pevačica 20. veka.

Godine 1948. dobila je prvu filmsku ulogu u muzičkoj komediji Romansa na otvorenom moru. Nastupila je u ukupno 39 filmova tokom svoje karijere. Bila je nominovana za nagradu Oskar za ulogu u filmu Šaputanje na jastuku iz 1959. i dobitnica je Nagrade Sesil B. Demil za životno delo. Godine 1968. prikazan je poslednji film u kome je nastupila. Iste godine na Si-Bi-Es-u počeo je da se prikazuje Šou Doris Dej koji je otkazan 1973.

Izdala je 31 album, a njene pesme su provele ukupno 460 nedelja na listi „Top 40“. Dobitnica je nagrade Gremi za životno delo i nagrade „Muzička legenda" Društva pevača. Godine 2011. izdala je svoj 29. studijski album My Heart, koji se našao na devetom mestu liste „Top 40“ u Ujedinjenom Kraljevstvu. Dej je time postala najstarija živa umetnica čiji se album sa novim pesmama našao u prvih deset na ovoj listi.

Posvetila se aktivizmu za prava životinja 1971. kada je bila jedna od osnivačica organizacije „Glumci i ostali za životinje“, a krajem sedamdesetih osnovala je sopstvenu „Doris Dej fondaciju za životinje“, a kasnije i „Doris Dej ligu za životinje“. Godine 2004. tadašnji predsednik SAD Džordž Buš uručio joj je Predsedničku medalju slobode za izuzetan doprinos toj zemlji.[2]

Godine 1989, nagrađena je Zlatnim globusom Sesil B. Demil nagradom za životno delo u filmovima. Godine 2004, ona je odlikovana je Predsedničkom medaljom slobode. Godine 2008. dobila je Gremi nagradu za životno delo, kao i nagradu Legend od Društva pevača. Godine 2011, dodeljena joj je nagrada Udruženja filmskih kritičara Los Angelesa za dostignuća u karijeri. Iste godine objavila je svoj 29. studijski album My Heart, koji je sadržao novi materijal i postao UK Top 10 album. Prema podacima iz 2020, ona je bila jedna od osam izvođača koji su četiri puta ostvarili najveće zarade na blagajnama u Sjedinjenim Državama.[3][4]

Mladost[uredi | uredi izvor]

Dom Dorisinog detinjstva u Sinsinatiju

Dej je rođena kao Doris Mari Ane Kapelhof 3. aprila 1922. u Sinsinatiju,[5] kao ćerka Alme Sofije (rođene Vels; 1895–1976) i Vilijama Džozefa Kapelhofa (1892–1967). Njena majka je bila domaćica, a otac nastavnik muzike i horovođa.[6][7] Doris je dobila ime po glumici Doris Kenjon.[8] Njeni deda i baka po majci i ocu bili su Nemci;[9][10][11] njen deda po ocu Franc Josef Vilhelm Kapelhof emigrirao je u Sjedinjene Države 1875. godine i nastanio se u Sinsinatiju koji je imao veliku nemačku zajednicu sa svojim crkvama, klubovima i novinama na nemačkim jeziku.[10][12] Tokom većeg dela svog života, Dej je izjavljivala da je rođena 1924. godine; sve do svog 95. rođendana - kada je Asošiejted pres pronašao njen izvod iz matične knjige rođenih u kome je kao godina rođenja navedena 1922. Bilo je uobičajeno među holivudskim glumicama da navode da su mlađe nego što su zapravo bile, jer je mladost bila ključni faktor pri kastingu.[5]

Najmlađa od troje dece, imala je dva starija brata: Ričarda (koji je umro pre njenog rođenja) i Pola, dve do tri godine starijeg.[13] Zbog navodnog neverstva njenog oca, njeni roditelji su se razdvojili.[4][14] Ona je razvila rano interesovanje za ples, i sredinom 1930-ih osnovala je plesni duo sa Džerijem Doertijem koji je nastupao lokalno u Sinsinatiju.[15] U saobraćajnoj nesreći 13. oktobra 1937. povređena joj je desna noga i zatrti su njeni izgledi da postane profesionalna plesačica.[16][17]

Smrt[uredi | uredi izvor]

Dej je preminula 13. maja 2019. u 97. godini, nakon što je obolela od upale pluća. Njenu smrt objavila je njena dobrotvorna organizacija, Doris Dej fondacija za životinje.[18][19][20] Po njenom zahtevu, Fondacija je najavila da neće biti pogrebne službe, spomenika ili drugih javnih memorijala.[21][22][23]

Studijski albumi[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „"Que Sera, Sera...": Preminula slavna glumica Doris Dej”. Pristupljeno 13. 5. 2019. 
  2. ^ „President Bush Presents the Presidential Medal of Freedom“, Pristupljeno 16. novembra 2014.
  3. ^ „Doris Day”. Biography in Context. Detroit, MI: Gale. 2013. Pristupljeno 15. 1. 2016. 
  4. ^ a b Hotchner, A.E. (1976). Doris Day: Her Own Story. New York: William Morrow and Company, Inc. ISBN 978-0-688-02968-5. 
  5. ^ a b Elber, Lynn (2. 4. 2017). „Birthday surprise for ageless Doris Day: She's actually 95”. Associated Press. Arhivirano iz originala 4. 4. 2017. g. Pristupljeno 2. 4. 2017. „A copy of Day's birth certificate, obtained by The Associated Press from Ohio's Office of Vital Statistics, settles the issue: Doris Mary Anne Kappelhoff, her pre-fame name, was born on April 3, 1922, making her 95. Her parents were Alma and William Kappelhoff of Cincinnati.” 
  6. ^ Kaufman 2008, str. 4.
  7. ^ „Ancestry.com”. Arhivirano iz originala 24. 2. 2021. g. „Born 1922: age on April 10, 1940, in Hamilton County, Ohio, 91–346 (enumeration district), 2552 Warsaw Avenue, was 18 years old as per 1940 United States Census records; name transcribed incorrectly as "Daris Kappelhoff", included with mother Alma and brother Paul, all with same surname” . (registration required; initial 14-day free pass)
  8. ^ Braun, Eric (2010). Doris Day (na jeziku: engleski). Orion Publishing Group. ISBN 9781409105695. 
  9. ^ Actress Doris Day dies at 97 Philly.com May 13, 2019.
  10. ^ a b Leidinger, Paul (13. 5. 2015). „Doris Day heißt eigentlich Doris Mary Ann Kappelhoff”. Westfälische Nachrichten. Pristupljeno 28. 12. 2019. 
  11. ^ „Doris Day profile” (ancestry). Wargs. Pristupljeno 5. 4. 2014. 
  12. ^ „German Ohioans”. Pristupljeno 28. 12. 2019. 
  13. ^ Hotchner 1975, str. 18.
  14. ^ Amory, Cleveland (3. 8. 1986). „Doris Day talks about Rock Hudson, Ronald Reagan and her own story”. Pittsburgh Press. Pristupljeno 10. 8. 2013. 
  15. ^ Parish, James Robert; Pitts, Michael R. (1. 1. 2003). Hollywood songsters. 1. Allyson to Funicello. Routledge. str. 235. ISBN 978-0-415-94332-1. Pristupljeno 8. 8. 2013. 
  16. ^ „Trenton Friends Regret Injury to Girl Dancer”. Hamilton Daily News Journal. 18. 10. 1937. str. 7. Pristupljeno 3. 4. 2017.  Šablon:Free access
  17. ^ Browne, Ray Broadus; Browne, Pat (2001). The Guide to United States Popular Culture. Popular Press. str. 220—221. ISBN 978-0-87972-821-2. Pristupljeno 8. 8. 2013. 
  18. ^ „Doris Day, Hollywood's Favorite Girl Next Door, Dies at 97”. The Hollywood Reporter. 13. 5. 2019. Pristupljeno 13. 5. 2019. 
  19. ^ Lee, Benjamin (13. 5. 2019). „Doris Day, celebrated actor and singer, dies at 97”. The Guardian. Pristupljeno 13. 5. 2019. 
  20. ^ „Legendary actress and singer Doris Day dead at 97”. AP NEWS. The Associated Press. 13. 5. 2019. Pristupljeno 13. 5. 2019. 
  21. ^ „Actress Doris Day dies aged 97”. BBC News. 13. 5. 2019. Pristupljeno 13. 5. 2019 — preko www.bbc.com. 
  22. ^ „Hollywood Legend, Leading Singer and Animal Welfare Advocate Doris Day Passes at 97”. Doris Day Animal Foundation. Pristupljeno 13. 5. 2019. 
  23. ^ Harmetz, Aljean (13. 5. 2019). „Doris Day, Movie Star Who Charmed America, Dies at 97”. The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 13. 5. 2019. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Doris Dej na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Дорис_Деј&oldid=27672487”