Dunafeldvar
| Dunafeldvar mađ. Dunaföldvár | |
|---|---|
 | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Južna prekodunavska regija |
| Županija | Tolna (županija) |
| Srez | Paks |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 8.915 |
| — gustina | 111,42 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 46° 48′ 32″ S; 18° 55′ 05″ I / 46.80889° S; 18.91797° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 80,01 km2 |
  Dunafeldvar Dunafeldvar na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 7020 |
| Pozivni broj | 75 |
| Veb-sajt | |
| dunafoldvar.hu | |
Dunafeldvar (mađ. Dunaföldvár) grad je u središnjoj Mađarskoj. Dunafeldvar je jedan od važnijih gradova u okviru županije Tolna.
Dunafeldvar je imao 8.915 stanovnika prema podacima iz 2009. godine.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Grad Dunafeldvar se nalazi u središnjem delu Mađarske. Od prestonice Budimpešte grad je udaljen oko 100 km južno. Grad se nalazi u zapadnom delu Panonske nizije, na levoj obali Dunava, na litici iznad reke. Nadmorska visina grada je oko 110 m.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Dana 15. aprila 1862. taj gradić je "opet buktio i silne su kuće izgorele".[1] Po podacima iz 1905. godine u Dunafeldvaru živi 12117 stanovnika u 2200 kuća. Naselje se nalazi na željezničkoj pruzi i ima željezničku stanicu. Tu radi pet veroispovednih škola.
Srbi u Dunafeldvaru[uredi | uredi izvor]
 | Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. |
Naselili su ga Srbi 1690. godine, kad je već bio sedište trgovine i manufakture Tolnanske županije. Pravoslavno parohijsko zvanje je osnovano 1787. godine a crkvene matrikule zavedene 1789. godine. Srpsku pravoslavnu crkvu posvećenu prazniku Silasku Sv. Duha, gradili su tamošnji Srbi u 17. veku. Sadašnji hram je podignut 1787. godine u baroknom maniru, sa elementima neoklasicizma. Ktitori ikonostasa su bili Cincari, pa su natpisi na ikonama ispisani na grčkom jeziku. Novi ikonostas je oslikao bečki đak ikonopisac Pavel Đurković 1801. godine, i to je bio njegov prvi veći rad.[2]
Pop Jerotej Račanin se nakon Velike seobe Srba pod Čarnojevićem, idući preko Sentandreje našao u Dunafeldvaru. Bio je prepisivač crkvenih knjiga, mineja i to je nastavio da radi dok je bio paroh u tom mestu.
U Dunafeldvaru su 1817. godine dva čitaoca naručili popularnu Vidakovićevu knjigu. Bili su to: učitelj Georgije Hristić i kupec Teodor Teodorović.[3] Pravničku vrednu knjigu naručili su 1823. godine i Srbi u Dunafeldvaru. Bili su to obrazovani pojedinci: pop Grigorije Bošnjak administrator parohije (tu i 1826), Simeon Pačić mesni školski direktor, Lazar Kirić učitelj, Mihail Janković kupec i Lazar Popović Peci tamošnji trgovački kalfa.[4]Oficir Jovan Pačić je bio senzibilna duša, sklona poeziji i pisanju. Njegovu knjigu poezije kupila je 1827. godine u Dunafeldvaru, jedino sinovica Judita Pačić.[5] Sterijinu istorijsku dramu nabavio je pretplatom 1828. godine, Jovan Pačić c i k prvi konjički kapetan i "spisatelj Srbski".[6] Kupci srpske knjige su 1829. godine, bili - pored pope i učitelja, Mihail Janković crkveni epitrop, Mihail ot Boiti kupac, Antonije Hadžić kupac.[7] Jedini prenumerant istorijske knjižice u Dunafeldvaru 1829. godine bio je trgovac Georgije Radenković.[8] Postojao je 1831. godine pretplatnički punkt za kupovinu srpskih biografski knjiga. Tako su zapisani te godine građani: Mihail ot Bojti trgovac i epitrop crkveni, Hadži Atanasi Teodorović trgovac, Atanasi Čučolović zvonar, Jovan Mojsilović "djetonastavnik" (učitelj) i Sofija Beh "sapundžinica".[9] Čitalačka publika u Feldvaru redovno uzima knjige i doprinosi njihovoj misiji u narodu. Tako i Magaraševićeva knjiga o svemiru nalazi prijem u mestu. Prijavili su se 1831. godine kao pretplatnici sledeći žitelji: pop Georgije Hristić paroh, Jovan Mojsilović učitelj, Hadžij Atanasije Teodorov kupec i Mihail ot Bojti kupec.[10]
Poučnu knjigu o značaju oca, uzeo je 1832. godine mesni učitelj Jovan Mojsilović. Pretplatnici jedne srpske knjige 1834. godine, bili su "prvi" Srbi tog mesta: Georgije Hristić paroh (1829-1836), Atanasije Čučulović zvonar, Jovan Mojsilović učitelj (tu i 1829) i Jovan Demetrović kupac (trgovac).[11] Knjigu o obrazovanju dece kupio je 1834. godine u Dunafeldvaru, Jovan Pačić penzionisani konjički kapetan.[12] Za jednu knjigu stranog naslova formirao se 1846. godine mali pretplatnički punkt u mestu. Činili su ga pismeni građani, seoska inteligencija: pop Georgije Hristić paroh i Mladen Milivojević učitelj.[13]
Po državnom šematizmu pravoslavnog klira u Ugarskoj, u Dunafeldvaru je 1846. godine bila pravoslavna parohija sa 126 pravoslavaca. Mesno pravoslavno parohijsko zvanje je osnovano 1787. godine, a crkvene matrikule se vode od 1789. godine. Postojala je pravoslavna crkva, paroh bio pop Georgije Hristić sa đakonom Jovanom Milikšićem. Pripadale su toj parohiji i i obližnje parohijske filijale: Bučka, Madočka, Solt i Paks. Škola je postojala tada, direktor je pomenuti paroh a učitelj devet učenika je pomenuti đakon.[14]
Po mitropolijskom izveštaju iz 1865. godine vidi se da tu živi malo Srba. Zajedno se navode Dunafeldvar, Belčke, Mazora i Šoljt gde ukupno ima 70 Srba pravoslavaca, a ta jedna parohija je međutim prve, najviše platežne klase.[15] Gavrilo Vitković iznosi u svom izveštaju dragocene podatke o našem stanovništvu. On navodi da je u Dunafeldvaru 1847. godine bilo 126 Srba, a dve decenije kasnije 1867. godine njihov broj je drastično umanjen jer ih ima samo 47 duša.[16]
Po srpskom izvoru iz 1905. godine za to mesto se kaže da je velika opština, u kojoj živi 15 pravoslavnih Srba u četiri srpska doma. Postoji jedna srpska pravoslavna crkva, koja se nalazi u lošem stanju. Srpska škola ne postoji, a dva učenika pohađaju strane škole. Organizovana je crkveno-školska opština, na čijem je čelu pop Vasilije Hužvik, administrator parohije a paroh u Lovri. On je u Dunafeldvaru sve: predsednik, perovođa i staratelj. Parohija je šeste klase, zemljišni posed iznosi 25 kj, a parohijske filijale su: Belčke, Mazora i Šolt. U mestu je postojalo grčko-istočno tj. pravoslavno groblje, u kojem su sahranjivani Srbi, najstariji spomenik je iz 1790. godine.[17] Tu se nalazi i spomenik albanske porodice Đika.
Na pragu 21. veka postoji srpska crkva u centru mesta, čija je gradnja počela još 1773. godine. Ikonostas i unutrašnji mobilijar su slabo sačuvani. Nakon sanacije srpskog pravoslavnog groblja, stari spomenici su preneti u portu crkvenu. Od crvenog su mermera, sa epitafima na crkveno-slovenskom, grčkom i mađarskom jeziku i ima ih ukupno 16.[18]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1862. godine
- ^ "Nin", specijalni dodatak Dinka Davidova, Beograd 1990. godine
- ^ Milovan Vidaković: "Ljubomir u Elisejemu...", Budim 1817. godine
- ^ Evgenije Đurković: "Pravo nasleđa...", Budim 1823. godine
- ^ Jovan Pačić kapetan: "Sočinjenija pjesnoslovska...", Budim 1827. godine
- ^ Jovan Sterija Popović: "Život i viteška vojevanja slavnog kneza Episkog Đorđa Kastriot Skenderbega", Budim 1828. godine
- ^ Konstantin Pejčić: "Mladen i Dobroljub", Budim 1829. godine
- ^ Avram BrankoviĆ: "Boj na Navarinu...", Budim 1829. godine
- ^ Jefto Popović: "Sveslavije...", Budim 1831. godine
- ^ Georgije Magarašević: "Kratka vsvemirna istorija", Budim 1831. godine
- ^ Konstantin Pejčić: "Rukovoditelj k' izgubljenom zdravlju", Budim 1834. godine
- ^ Mojsej Ignjatović: "Biblioteka obrazovanja dečijeg u pripovedkama, basnama", Pešta 1834.
- ^ Petar Jovanović: "Metastazijev Atila Regul", Novi Sad 1846. godine
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius: "Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...", Buda 1846.
- ^ "Srpski letopis", Budim 1866. godine
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godina", Karlovci 1910. godine
- ^ Srpski institut, internet baza podataka, Budimpešta
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Gradska kuća Dunafeldvara -
Most preko Dunava u Dunafeldvaru -
Dunafeldvar - stari deo grada -
Pogled na gradski toranj
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Naseljena mesta Tolna županije u Mađarskoj | ||
|---|---|---|
| Gradovi sa županijskim pravima |
|   |
| Gradovi | ||
| Veća naselja | ||
| Sela |
| |
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
