Durmitor

Durmitor
Bobotov kuk, najviši vrh Durmitora
Geografske karakteristike
Najviša tačka	Bobotov kuk
Ndm. visina	2.523 m
Koordinate	43° 09′ 00″ S; 19° 02′ 00″ I
Geografija
Durmitor
Države	Crna Gora

Durmitor Durmitor
Svetska baština Uneska
Zvanično ime	Nacionalni park Durmitor
Mesto	Crna Gora
Koordinate	43° 08′ S; 19° 01′ I
Površina	350 km2 (3,8×109 sq ft)
Kriterijum	prirodna: vii, viii, x
Referenca	100
Upis	1980. (4. sednica)
Dodatni upis	2005.
Veb-sajt	www.nparkovi.cg.yu/NP%20Durmitor%20ENG.htm

Durmitor je planina i nacionalni park u Crnoj Gori. Najviši vrh je Bobotov kuk visok 2.523 m. Smatra se da ime Durmitor potiče od keltskih reči „dru mi tore“ koje znače „planina puna vode“. Predeli Durmitora, po lepoti i neokrnjenosti retko i autentično delo prirode, proglašeni su nacionalnim parkom 1952. godine. Smešten na severozapadu Crne Gore, park obuhvata osnovni masiv Durmitora sa kanjonima Tare, Drage i Sušice i gornji deo kanjonske doline Komarnice, zauzimajući površinu od 39.000 ha.

Osnovna odlika reljefa durmitorskog područja jeste prostrana visoravan na 1500 m nadmorske visine, koju presecaju duboke kanjonske doline i sa koje se uzdižu impozantni planinski vrhovi, od kojih je 48 sa preko 2000 m nadmorske visine i među njima najviši Bobotov Kuk sa 2523 m.

Lepoti durmitorskog masiva posebnu draž daje 18 ledničkih jezera, nazvanih gorske oči, na visinama iznad 1500 m. Najveće i najatraktivnije je Crno jezero. Veličanstvenosti pejzaža doprinose, pored lepote jezerskog basena i blistave vodene površine, prostrani šumski predeo koji ga okružuje i vrh Međeda, gorostasno uzdignut nad njim. Udaljeno je 2 km od planinskog gradića Žabljaka, zimskog turističkog centra Crne Gore.

Među najlepšim ukrasima parka su i bistre, silovite reke koje su ovom području podarile velelepne kanjonske doline. Posebno impresionira reka Tara, kako lepotom i pokretom svojih voda, tako i dubinom i pejzažem kanjona, čineći ga jednim od najlepših u svetu.

Po bogastvu flore i faune, složenosti ekosistema, zastupljenosti preko 1300 vrsta vaskularnih biljaka što predstavlja izuzetnu koncentraciju sa velikim brojem endemičnih i reliktnih vrsta, Durmitor predstavlja izuzetnu prirodnu vrednost i trajnu inspiraciju naučnika i ljubitelja prirode.

Durmitorski nacionalni park obiluje značajnim brojem spomenika kulture od antičkog perioda do najnovijeg doba. Najkarakterističniji su srednjovekovni spomenici: razvaline gradova i utvrđenja, mostovi i karaule, nekropole i manastirski kompleksi u dolini reke Tare.

Sva raskoš prirodnih lepota, ambijentalnih i kulturnih vrednosti Durmitora i reke Tare, preovladala je da se nacionalni park Durmitor uvrsti u spisak Svetske kulturne i prirodne baštine, odlukom Međunarodnog komiteta za Svetsku kulturnu i prirodnu baštinu, u Parizu 1980. godine, dok je reka Tara i njena kanjonska dolina, UNESKO-vim programom Čovek i biosfera 1977. godine uvrštena u svetske ekološke rezerve biosfere.

Kanjon Tare, kao jedinstvena pojava po svojoj dubini od 1.000, a mestimično i 1.300 m, svrstava se odmah iza Velikog kanjona rijeke Kolorado u SAD. Ima tok od 150 km i najduža je reka Crne Gore. Na delu toka kroz nacionalni park Durmitor rijeka Tara ima prosječan pad od 3,6 m/km, pa se formiraju bukovi i brzaci koji su svojom ljepotom upotpunili ambijent netaknute prirode.

Fosilni glacijalni reljef

Prema Jovanu Cvijiću, Durmitor je bio centar oblasti sa najjačom pleistocenom glacijacijom na Balkanskom poluostrvu. To je bila oblast severoistočnog dela današnje Crne Gore.

Na ovoj planini postoji 12 većih fosilnih cirkova. Najveći je cirk Škrke sa širinom od 1 km, u podnožju Šarenih pasova. Iz njega je polazio lednik debljine 350 m. Poznat je i cirk Gornja Ališnica. U nekim cirkovima zaostala su glacijalna jezera čiji su baseni kasnije modifikovani kraškom erozijom u krečnjacima. Durmitorski cirkovi nalaze se na oko 1900 m, dok je visina snežne granice bila 1700-1800 m. Sav prostor iznad 1700 m nadmorske visine bio je pod ledom, a to je oko 230 km².

Na Jezerskoj površi, u oblasti Crnog jezera, postojao je veliki (140 km²) supodinski lednik u vidu prostranog ledenog pokrivača. Njega je obrazovalo nekoliko ledničkih jezika, koji su se spajali na ovoj površi. Kao dokaz njegovog postojanja nataložena je velika količina donetog morenskog materijala, koja dostiže debljinu i do 60 m. Od ovog lednika odvajalo se više kraćih i dva duža lednika: Žabljački i Pošćanski.

Žabljački lednik počinjao je od Crnog jezera. Njegova ukupna dužina, sa Ališničkim koji ga je hranio, bila je 21 km.

Od Durmitorskog grebena, prema jugu, kretalo se više ledničkih jezika. Čela tih lednika silazila su do 1000 m, odakle su se stropoštavali u kanjon Komarnice. To su bili viseći lednici. Razlog retke pojave morena na ostalom prostoru Durmitora je upravo viseći karakter lednika. Morenski materijal se, zajedno sa ledom, stropoštavao u kanjonske doline Tare, Pive i Komarnice. Ovaj materijal reke su zahvatale, transportovale ga i taložile na mestima smanjene brzine vode. Takvo mesto je mesto sastavka Pive i Tare.

U morenskom materijalu na Jezerskoj površi obrazovalo se 16 većih i desetak manjih jezera. Ovo je mali broj u poređenju sa Rilom (189 ledničkih jezera). Razlog za to je krečnjak Durmitora i njegova propustljivost za vodu.

Galerija

• 
  Jezero u sklopu nacionalnog parka
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Literatura

• Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. 
• Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3. 

Spoljašnje veze

• Durmitor
• Tara
• Virtuelna šetnja Durmitorom
• Zvanični sajt nacionalnih parkova Crne Gore