Dušan Milačić
Dušan Milačić | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1892. |
| Mesto rođenja | Merdare |
| Datum smrti | 21. oktobar 1979. |
Dušan Z. Milačić (Merdare kod Kuršumlije, 7. novembar 1892 – Beograd, 21. oktobar 1979) bio je srpski književni istoričar, prevodilac, upravnik pozorišta, upravnik biblioteke i književnik.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Bio je poreklom iz siromašne seoske porodice. Otac mu se zvao Zarije, a majka Todora. Osnovnu školu je završio u Kosaničkoj Rači, a gimnaziju u Nišu.[1] Maturirao je u Skoplju (1915).[2]
Tokom Prvog svetskog rata bio je jedan od 1300 kaplara. Ranjen se povlačio preko Albanije. [1]
Studirao je francuski jezik i južnoevropske književnosti na Univerzitetu Eks-Marsej u Provansi i na Alžirskom univerzitetu (1918-1920).[2][3][4]
Po završetku studija, najpre je bio suplent Muške gimnazije u Nišu (1920), a zatim i upravnik niške Narodne biblioteke.
Dušan Z. Milačić nastavlja sa učenjem i usavršavanjem, polaže profesorski ispit 1922. godine,[2] piše doktorat pod nazivom: Učenik Pola Buržea i počeci reakcije protiv Tenovog pozitivizma, koji je odbranio na Zagrebačkom sveučilištu 1923. [1][3] Izvodi ove teze su objavljeni u časopisu Misao 1924. godine. Iste godine odlazi na usavršavanje u Pariz kao pitomac Francuske vlade.[2]
Tamo je postavljen za šefa Prosvetnog odeljenja pri našem poslanstvu (1925), gde je položio državni doktorat na Sorboni sa tezom: Pozorište Onorea de Balzaka prema novim i neizdatim dokumentima, i dopunskom tezom: Neobjavljeno pozorište Onorea de Balzaka (1930). Za ovaj doktorski rad, štampan u dvema zamašnim knjigama, dobio je nagradu Francuske akademije. [1]
Kraće vreme je bio profesor francuskog jezika na Vojnoj akademiji, ali se, po vlastitoj želji, vratio u Niš, gde je postao upravnik Narodnog pozorišta Moravske banovine. Na toj funkciji je bio od 1. decembra 1931. do 1. septembra 1934. godine, nakon čega prelazi u Beograd gde postaje profesor Treće muške gimnazije (1934), zatim književni referent u beogradskom Narodnom pozorištu (1935-1939) i istovremeno sekretar četvrte Glumačke škole u okrilju pozorišta (1937), a potom i direktor Drame (1939-1941).[3][4] Po tadašnjem pravilniku upravnik Narodnog pozorišta je istovremeno bio i direktor glumačke škole, a sekretar škole, u stvari – njen umetnički rukovodilac. Kasnije je to mesto bilo vezano za funkciju direktora Drame što je Milačić, takođe, bio.[5]
Okupatorska vlast ga je ubrzo penzionisala (1942), pa se povukao u Belu Vodu kraj Prokuplja. Odmah posle oslobođenja postavljen je za upravnika Narodne biblioteke, koju je, posle nevolje u kojoj se našla 6. aprila 1941, trebalo obnoviti iz temelja. Na ovoj dužnosti je bio od decembra 1944. pa sve do penzionisanja, oktobra 1960. godine.[1]
Književni rad i prevodilačka aktivnost[uredi | uredi izvor]
Budući da je bio oduševljeni poklonik francuske kulture, upuštao se u najsloženije književne analize. O tome svedoči niz temeljno urađenih književnih biografija (Balzak, Igo, Zola, Stendal, Molijer) uz dve romansirane biografije glumica Sare Bernar i Marije Malibran.[1]
Bio je uzoran prevodilac klasičnih francuskih dela. Napisao je niz studija i eseja iz francuske književnosti, koje dosežu trajnu umetničku vrednost.[3]
Ostavrio je značajnu delatnost u oblasti pozorišta, za čije potrebe je preveo desetak drama sa francuskog jezika.[3]
Književni rad[uredi | uredi izvor]
- Pesma Moja poezija, objavljenom 1911. u Vencu Jeremije Živanovića,
- Zbirka stihova: Momenti duše (1913). [1]
Saradnja u periodici[uredi | uredi izvor]
Bio je član redakcije časopisa Bibliotekar.
- Časopisi i novine: Venac, Radničke novine, Srpske novine (Krf), Novo doba (Kruševac), Niški glasnik, Misao, Srpski književni glasnik, Život i rad, Letopis Matice srpske, Gradinia, Brazda, Bibliotekar, Glasnik Profesorskog društva, Glasnik Jugoslovenskog profesorskog društva, Strani pregled, Književne novine, Politika, Pravda, Demokratija, NIN itd. U Nišu je pokrenuo časopis Omladinski glasnik (1925).[1]
Dela iz književne istorije[uredi | uredi izvor]
- Serija monografija o francuskim piscima (Balzak, Igo, Zola, Stendal, Molijer),
- Knjige o dvema francuskim glumicama, Sari Bernar i Mariji Malibran.
- Knjige eseja iz francuske književnosti i jedna knjiga o realizmu i naturalizmu.[1]
Prevodi[uredi | uredi izvor]
Osim proze, sa francuskog je prevodio i pozorišne komade:
- Izbor iz Molijerovih komedija,
- Čarobna igra Plava ptica Morisa Meterlinka,
- Poslednji sprat Alfreda Žerija (1939),
- Strašni roditelji Žana Koktoa (1940),
- kao i tri nefrancuska dela sa francuskih verzija: Pismo (Vilijam Samerset Mom, 1935), Sreća (Karen Bramson, 1936) i Gde je istina? (Luiđi Pirandelo, 1939).[1]
Razna članstva[uredi | uredi izvor]
- Društvo bibliotekara
- Udruženje prevodilaca
- Udruženje književnika SR Srbije i u njemu tri puta član uprave[2]
Nagrade i priznanja[uredi | uredi izvor]
Odlikovan je Ordenom Svetog Save i Ordenom rada. Takođe je dobio i priznanja u inostranstvu: Zlatnu medalju Francuske akademije, Akademske palme i Nacionalni orden Legije časti.[3]
Dobitnik je Oktobarske nagrade Grada Beograda (1960) i Nagrade Miloš Đurić za prevod Stendalovih Zapisa jednog putnika (1976).[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i „MILAČIĆ Dušan Z. | Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-05.
- ^ a b v g d Boškov, Živojin, ur. (1997). Leksikon pisaca Jugoslavije. 4 : M - Nj. Novi Sad: Matica srpska. str. 384.
- ^ a b v g d đ e Srpski biografski rečnik. Mladen Leskovac, Aleksandar Forišković, Čedomir Popov, Branko Bešlin, Mladen Leskovac, Aleksandar Forišković. Novi Sad: Matica srpska. 2014. str. 459—460. ISBN 86-83651-49-5. OCLC 61286184.
- ^ a b Krleža, Miroslav, ur. (1965). Enciklopedija Jugoslavije. 6, Maklj-Put. Zagreb: Jugoslavenski leksikografski zavod. str. 106.
- ^ Svetozar, Rapajić (2015), English: Monograph - Faculty of Dramatic Arts in Belgrade, 2015 (PDF), Pristupljeno 2022-11-06