Dušan Subotić
| Dušan Subotić | |
|---|---|
 Fotografija prote Subotića nastala pre 1940. godine | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 11. februar 1884. |
| Mesto rođenja | Gradiška, Austrougarska |
| Datum smrti | 5. maj 1941. (57 god.) |
| Mesto smrti | Banja Luka, KJ (dejure) NDH (defakto) |
| Grob | pravoslavno groblje u Brestovčini, Gradiška, Republika Srpska |
| paroh gradiški | |
| Godine | 1912−1941. |
| Prethodnik | Jovan Subotić |
Dušan Subotić (Gradiška, 11. februar 1884 — Banja Luka, 5. maj 1941) bio je sveštenik Srpske pravoslavne crkve u činu protojereja i narodni poslanik u pet navrata u Narodnoj skupštini Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Kraljevine Jugoslavije. Ubijen je od strane ustaša zajedno sa banjalučkim vladikom Platonom Jovanovićem u okolini Banjaluke, a SPC ga je uvrstila u red sveštenomučenika.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Dušan Subotić je rođen 11. februara 1884. u Gradišci, u tadašnjoj Austrougarskoj, u staroj svešteničkoj porodici, od oca Jovana − sveštenika, i majke Marije. Nakon završene osnovne škole u rodnom gradu, odlazi u Sarajevo gde završava studije na Reljevskoj bogosloviji. U čin sveštenika rukopoložen je 29. i 30. januara 1906. od strane tadašnjeg mitropolita banjalučko-bihaćkog Evgenija.[1] Nakon rukopoloženja postavljen je na mesto paroha u selu Laminci kraj Gradiške gde je ostao sve do 1912. godine. Paralelno sa svešteničkim pozivom prota Dušan je aktivno učestvovao u otvaranju srpskih škola na području svoje eparhije, a godine 1909. u selu podiže i Parohijski dom.[1] Samo tokom prve godine njegovog rada, na području Gradiške je otvoreno nekoliko zadruga i čitaonica, a posebno je veliku pažnju posvećivao osnivanju srpskih sokolskih četa.
Nakon penzionisanja njegovog oca Jovana 1912, prota Dušan prelazi službom u Gradišku, a odlukom mitropolita Vasilija od 15. aprila 1935. postavljen je na mesto arhijerejskog namesnika bosanskogradiškog.[1]
Tokom Prvog svetskog rata prota Dušan je četiri godine proveo u austrijskim zatvorima u Banjaluci i Zenici, a nakon rata vraća se u Gradišku i učestvuje u formiranju srpskih narodnih veća. Godine 1918. postaje članom Radikalne stranke i počinje aktivnije sa političkim delovanjem. U pet navrata je biran kao narodni poslanik sreza bosanskogradiškog — 1920, 1923, 1925, 1935. i 1938. godine.[1]
Na njegovu inicijativu je u Gradišci 1927. podignuta nova crkva posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice, hram izgrađen u srpsko-vizantijskom stilu (Ustaše su crkvu porušile do temelja tokom 1941. godine).
Svega par dana nakon formiranja fašističke Nezavisne Države Hrvatske u čiji sastav je ušla i Gradiška, prota Dušan je uhapšen (11. april 1941) od strane novih vlasti pod optužbom za antidržavno i antihrvatsko delovanje.[1] nakon hapšenja zatočen je u lokalni katolički manastir, da bi ubrzo bio prebačen u logor u Staroj Gradišci. Potom je odveden u Banjaluku i zatvoren u tvrđavi Kastel gde je podvrgnut brojnim torturama i mučenjima, pre nego što je zajedno sa tadašnjim banjalučkim vladikom Platonom Jovanovićem ubijen u noći sa 4. na 5. maj 1941. godine. Njegovo telo ustaše su bacile u reku Vrbanju na čijim obalama je i pronađeno 24. maja kod istoimenog sela gde je privremeno i sahranjen.[1] Vladiku i protu ubile su ustaše: Asim Đelić, Mirko Kovačević i Niko Čondrić, svi iz Banjaluke.[1][2]
Dana 3. maja 1946. posmrtni ostaci prote Dušana Subotića su eshumirani iz privremene grobnice i preneseni na gradsko groblje u Gradišci gde su položeni u porodičnu grobnicu Subotića.[1] Na 77. godišnjicu njegove smrti 2018. u Gradišci je postavljena spomen bista proti Dušanu Subotiću, a predstavljena je i knjiga „Dušan Subotić, prota stradalnik” autora Darija Drinića.[3][4]
Priznanja[uredi | uredi izvor]
Crkvena priznanja[uredi | uredi izvor]
- Pravom nošenja crvenog pojasa odlikovan je 9. decebra 1920. od strane Mitropolita banjalučkog Vasilija
- protojerejskim činom 15. juna 1922.
- za arhijerejskog namjesnika bosansko-gradiškog postavljen je 15. aprila 1935.[5]
Državna priznanja[uredi | uredi izvor]
- Kraljevski orden Belog orla trećeg, četvrtog (maj 1926) i petog (oktobra 1924) reda
- Kraljevski orden Svetog Save, drugog (april 1924), trećeg (decembar 1925), četvrtog i petog reda
- Orden Krune (?)[5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Gradiška
- Platon Jovanović
- Slobodan Subotić, sin, srpski advokat, političar i logoraš
- Jovan Subotić, otac, sveštenik iz Gradiške
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž Drinić, Dario. „Prota Dušan Subotić”. srbiubih.com. Pristupljeno 28. 4. 2019.
- ^ „Mučenička smrt vladike Platona”. Pristupljeno 28. 4. 2019.
- ^ „Otkrivena bista prote Dušana Subotića”. 5. maj 2018. Pristupljeno 28. 4. 2019.
- ^ „OTKRIVENA BISTA PROTE DUŠANA SUBOTIĆA”. 5. maj 2018. Pristupljeno 28. 4. 2019.
- ^ a b Drinić, Dario (2018). Dušan Subotić, prota stradalnik : (1884—1941) : prota, narodni poslanik i mučenik. Gradiška: JU Zavičajni muzej. ISBN 978-99976-629-9-6.
