Pređi na sadržaj

Du Nuvas

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Slika kralja iz Zafara, iz 450-525 godine n. e. Može predstavljati Du Nuvasa (primetiti istaknute bočne strane).

Du Nuvas (arap. ذو نواس‎) ili Jusuf ibn Šarhabel (arap. يوسف بن شرحبيل‎)[1] sirijski Masruk, grčki Dounas (Δουναας), bio jevrejski gospodar rata u Jemenu između 517. i 525-27. god. n. e, koji je postao poznat po svojim vojnim podvizima protiv ljudi drugih religija koji žive u njegovom kraljevstvu.

Poreklo[uredi | uredi izvor]

Ibn Hišmaov Sirat Rasul Alah (na engleskom poznatiji kao Život Muhameda) opisuje podvige jusufa Du Nuvasa. Ibn Hišam objašnjava da je Jusuf bio Jevrejin koji je izrastao iz svoje bočne strane (nuvas značenje, "lutka" ili "bočno lice"), a koji je postao poznat kao "gospodar boka". Istorijsko postojanje Du Nuvasa potvrđuju Filostorgije i Prokopije (u poslednjem Persijskiom ratu). Prokopije piše da su vojske hrišćanskog kraljevstva Aksum u Etiopiji 525. godine, na zahtev vizantijskog cara Justinijana I, napadale Jemen, da bi preuzele kontrolu nad jevrejskim kraljevstvom u Himjaru, a zatim pod rukovodstvom Jusufa Du Nuvasa, koji je došao na vlast 522. Ibn Hišam objašnjava isti nastavak događaja pod imenom "Jusuf Du Nuvas." Zaista, sa ovom invazijom, Himajariti su bili oduševljeni, i tako je vrhovna vlast jevrejske religije u Kraljevini Himjar, kao i u čitavom Jemenu, došla do svog naglog kraja.


Imru el Kajs, poznati jemenski pesnik iz istog perioda, u svojoj pesmi pod naslovom takul li bint el-kinda lama 'azafat, žali se na smrt dva velikana Jemena, jedan od njih je Du Nuvas, koga smatra poslednjim od kraljeva Himjara:

"Zar nisi ožalošćen kako je sudbina postala ružna zver, izdajnik svoje generacije, onaj koji proguta ljude? Ona je uklonila Du Nuvasa iz tvrđava / koji je nekada vladao u tvrđavama i nad ljudima / [oklopni vitez, koji je brzo slomio udaljene krajeve zemlje / i vodio svoje horde od konja do svojih krajnjih delova i zatvorio branu u mesto sunca / za Goga i Magoga koji su (kao i visoke) planine!] "[2]


Izgleda da jedan sirijski izvori sugeriše da je majka Du Nuvas bila Jevrejka koja je otišla iz mesopotamskog grada Nisibisa.[3][4] Ako je tako, ovo bi onda odredilo njeno poreklo u Sasanidskoj imperijalističkoj sferi, i osvetlio bi moguće političke razloge za njegove kasnije akcije protiv hrišćana iz Arabije, koji su bili prirodni saveznici Vizantijskog carstva.[3] Mnogi savremeni istoričari, smatra Kristofher Has čine izuzetak, tako što tvrde da je konverzacija njenog sina bila stvar taktičkog oportunizma, jer bi mu judaizam pružio ideološku protivtežu religiji svog protivnika, Kraljevine Aksum, a takođe mu je dozvolilo da se prikloni sasanidskom šahu.[5]

Njegova vladavina[uredi | uredi izvor]

Prema Ibn Išaku, kralj Himijara nazvan Du Nuvas je spalio hrišćane u Nadžranu, a osvajčaka vojska iz Aksuma (Habašah) izvršila je invaziju i okupirala Jemen. Du Nandas je odlučio da se ubije tako što se potopio u more.[5] Arapska tradicija navodi da je Du Nuvas počinio samoubistvo tako što je jahao konja i sa njim ušao u Crveno more. Za Himjarsko kraljevstvo se govori da je njime pre Du Nuvasa vladao Du Jazan iz dinastije jevrejskih konvertita, najranije od kraja 4. veka.[5]

Prema mnogim srednjovekovnim istoričarima, koji zavise od izvora Jovana Efeskog, Du Nuvas je objavio da će progoniti hrišćane koji žive u njegovom kraljevstvu jer su hrišćanske države progonile pripadnike judaizma koje je on po religiji smatrao svojom istovernom braćom u njihovoj domovini; sačuvano je pismo koje je napisao Simon, episkop Bet Aršama 524. godine, pri čemu je spomenuo Dimnonov (koji je verovatno Dhu Nuvas) progon u Nadžranu u Saudijskoj Arabiji.[6]

Na osnovu drugih savremenih izvora, nakon što je preuzeo presto Himara 518. ili 523. Du Nuvas je napao Aksumite (uglavnom hrišćanski Etiopljani) u Nadžranu, zarobio ih u njihovim crkvama i žive ih spalio. Nakon prihvatanja predaje grada, on je masakrirao sve one preživele stanovnike koji nisu hteli da se odreknu hrišćanstva.

Prema arapskim istoričarima, Du Nuvas je zatim pisao pismo Lahmidskom kralju El Mundiru III ibn El Numanu iz Al-Hire i kralju Kavadu I iz Persije, obavještavajući ih o svom delu i ohrabrujući ih da rade isto sa hrišćanima pod svojom vlašću. El Mundir je primio ovo pismo u januaru 519. godine, pošto je primio poslanstvo iz Konstantinopolja koje je tražilo mir između Rimskog carstva i Al-Hire.[7] On je otkrio sadržaj pisma rimskim ambasadorima koji su bili užasnuti njegovim sadržajem. Reč o pokolju se brzo širila u rimskim i persijskim oblastima, a izbeglice iz Nadžrana su čak i stigle do dvora rimskog cara Justina I, i molile ga da osveti mučene hrišćane.

Izvori i imena[uredi | uredi izvor]

Ime Jusuf 'As'ar Jat'ar (za kojeg se veruje da je Josef Du Nuvas) pojavljuje se u starom južno-arapskom natpisu.[8] Sa njim povezani natpisi iz istog perioda koje su takođe dešifrovali Džejm i Rikman, pokazuju da su kao posledica ratova sa njegovim ne-jevrejskim podanicima, imale za rezultat kombinovani ratni plen (izuzev smrti) iz pohoda protiv Abisinaca na Zafar, uključujući borce u mestima kao što su 'Ašaran, Rakban, Farasan, Muhvan (Moka), i borce i vojne jedinicama u Nadžranu, iznosili su 12.500 ratnih trofeja, 11.000 zarobljenika i 290.000 kamila, goveda i ovaca.[9]


Prema rečima iz dela Irfan Šahida Mučenici Nadžrana - Novi dokumenti, Du Nuvas je poslao vojsku od oko 120.000 vojnika da opseda grad Nadžran, čija je opsada trajala šest meseci, a grad je uzet i spaljen 15. dan sedmog meseca (tj. lunarni mesec Tišri). Grad se pobunio protiv kralja i stanovnici su odbili da grad predaju kralju. Oko tri stotine gradskih stanovnika predalo se kraljevskim snagama, pod uslovima da im se položi zakletva da od toga kasnije neće trpeti nikakve štete, ali su oni kasnije vezani, dok su ostali u gradu bili živi spaljeni u svojoj crkvi. Procenjuje se da je broj žrtava po ovom računu dostigao oko dve hiljade. Međutim, u Sabejskim natpisima koji opisuju ove događaje, opisano je da je do meseca Du-Madra'an (između jula i septembra) bilo "1000 ubijeno, 1500 zatvorenika [uzeto] i 10.000 glava stoke".[10]


Džaskes Rikman, koji je dešifrovao Sabejske natpise, piše u svojoj La Persécution des Chrétiens Himyarites, da je Sarah'il Jakbul-Jaz'an koji je ujedno bio i plemenski šef i poručnik Jusufa Asara (kralj) u vreme vojne kampanje, i da je bio poslat izvan od kralja kako bi zauzeo Nadžran, dok je kralj ostao kako bi pratio situaciju u zemlji i sprečio mogući napada Abisinaca/Etiopije duž priobalnih ravnica Jemena u blizini Moke (El Moka) i tesnaca poznatog kao Bab el Manbad. Treba napomenuti etiopijsku crkva u Zafaru, koju je nekoliko godina ranije izgradio kralj Jemena, i još jednu crkvu koju je sazidao u Adenu (vidi: Crkvena istorija Filostorija, Epitom knjige III, poglavlje 4), Konstancije II, tokom diplomatske posete u zemlji Himjatita (tj. Jemena), oko 340. godine. Ova crkva je zapaljena i srušena do zemlje, a njegovi abisinski stanovnici su ubijeni. Kasnije su stranci (verovatno hrišćani) koji su živeli u Hadramautu takođe pogubljeni pre nego što je kraljevska vojska napredovala prema Nadžranu na krajnjem severu i zauzela ga.

Kralj Jusuf Asar Jatar, opisan u natpisu kao "kralj svih naroda", vodio je glavna plemena Jemena (Hamedan, Madxidž, Kinda, Murad) i uspešno pobiedila abisinske snage kod mesta Zafar, Moka i Nadžran.


Di Jazan vođa, Smeaf 'Ašva' (سميفع اشوع), postao je naslednik Jusufa 527. godine, a Abisinske snage pod vođstvom Abrahe ponovo su napadale Jemen u 531. godine.

Natpis iz Nadžrana (518. n. e):[11][12]

Prva linija:


Sabejski: ليبركن الن ذ لهو سمين وارضين ملكن يوسف اسار يثار ملك كل اشعبن وليبركن اقولن

Arapski: ليبارك الله الذي له (ملك) السماوات والأرض الملك يوسف أسار يثأر ملك كل الشعوب وليبارك الأقيال

Bog koji poseduje nebesa i zemlju blagoslovi kralja Jusufa Asara Jathara, kralja svih naroda i blagoslovi Akials (vođe Di Jazana)

Treća linija:


Sabejski: خصرو مراهمو ملكن يوسف اسار يثار كدهر قلسن وهرج احبشن بظفر وعلي حرب اشعرن وركبن وفرسن

Arapski: الذين ناصروا سيدهم الملك يوسف أسأر يثأر عندما أحرق الكنيسة وقتل الأحباش في ظفار وعلى حرب الأشاعرة وركبان وفرسان

Ko su oni kojisu stajali sa svojim gospodarima, kraljem Jusufom Asarom Jatarom, kada je spalio crkvu i ubio Habaše (Abisinjane) u Dofaru i rat (Habašah) u Ašaranu i Rakbanu (regionima) i Farasanu

Peta linija:


Sabejski: وكذه فلح لهفان ملكن بهيت سباتن خمس ماتو عثني عشر االفم مهرجتم واحد عشر االفم سبيم وتسعي

Arapski: وقد أفلح الملك في هذه المعركة في قتل 12500 اثناعشر الف وخمسمائة قتيل و11090 أحد عشر ألف وتسعين اسير

Kralj je uspeo u ovim bitkama u ubistvu od 12.500 i hvatajući 11.090

Šesta linija:


Sabejski: وثتي ماتن االفن ابلم وبقرم وضانم وتسطرو ذن مسندن قيل شرحال ذي يزن اقرن بعلي نجرن

Arapski: وغنم مئتي الف رأس من الابل والبقر والضان وقد كتب هذه المسند القيل شرحال ذي يزن عندما رابط في نجران

Plen od dve stotine hiljada devojaka, krava, ovaca i ovog Mišnada (natpis) napisao je Šrahal Di Jazan kada je boravio u mestu Nadžran

Sedma linija:


Sabejski: بشعب ذ همدن هجرن وعربن ونقرم بن ازانن واعرب كدت ومردم ومذحجم واقولن اخوتهو بعم ملكن قرنم

Arapski: مع شعب همدان والعرب والمقاتلين اليزنيين وأعراب كندة ومراد ومذحج واخوته الأقيال الذين رابطوا مع الملك

Sa narodom Hamedan i Arapima i Jazanijevim borcima i Arapskim (Nomadima) Kindu i Muradom i Madhidžom i njegovom braćom Akialima koji su se bavili kraljem

Osma linija:


Sabejski: ببحرن بن حبشت ويصنعنن سسلت مدبن وككل ذذكرو بذل مسندن مهرجتم وغنمم ومقرنتم فكسباتم

Arapski: على البحر من جهة الحبشة واقاموا سلسلة من التحصينات في باب المندب وجميع الذين ذكروا بهذا المسند قاتلوا وغنموا ورابطوا في هذه المهمة

Na moru sa strane Habašah (Abisinija) I oni su se postavili u nizu utvrđenja u Bab el-Mandabu i svi koji su pomenuti u ovom Musnadu su se borili i :uzeli plen i kampovali u ovoj misiji

Deseta linija:


Sabejski: اوده ذ قفلو ابتهمو بثلثت عشر اورخم وليبركن رحمنن بنيهمو شرحبال يكمل وهعن اسار بني لحيعت

Arapski: الترجمة : وعادوا في تاريخ ثلاثة عشر وليبارك الرحمن ابناء شرحبال يكمل وهعن واسار بني لحيعت

I vratili su se u istoriju trinaest i Rahman (bog) blagoslovi Sharhabal Ekmla i Vh'an i Asar Bni Lhi't

Tekst iz Kurana[uredi | uredi izvor]

Abrahina crkva u Sani.

Sura el-Fil (Slon) aludira na hrišćansku abisinijsku sudbinu u Arabiji i njihovu vojnu kampanju protiv Meke u 570. godini hrišćanske abisinijanske ere. Abraha, hrišćanski osvajač Jemena (kojim su u to vreme vladali Abisinci), sagradio je crkvu u Sani, nadajući se da će na taj način preusmeriti godišnje arapsko hodočašće iz mekanskog svetilišta, Kabe, u novu crkvu. Kada je ta nada ostala neispunjena, odlučio je da uništi Kabu; i tako je krenuo protiv Meke na čelu velike vojske, koja je uključivala i veliki broj ratnih slonova. Abrahina vojska je potpuno uništena na svom maršu - kamenjem Sjeela (حجارة سجيل) prema stihovima pomenutim u Kuranu.[13]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ The Complete History, written by Ali ibn al-Athir. str. 19 (وقال ابن عباس: كان بنجران ملك من ملوك حمير يقال له ذو نواس واسمه يوسف بن شرحبيل)
  2. ^ The entire poem is brought down only in a-Ṭūsī's version of the dīwān (concerning which, see the words of the editors of Imrū al-Qays, Dīwān imrī al-qays wa-mulḥaqātuh bi-šarḥ abī sa‘īd al-sukkarī, ed. Abū Suwaylim & al-Šawābika, Muḥammad, UAE (2000). str. 105–110), while the two stanzas which are shown here in brackets have been taken from al-‘Iqd al-ṯamīn (ibid.. str. 714, n. 1). The two stanzas have also been included in an abridged version of the poem, Imrū al-Qays, Dīwān imrī al-qays, Ed. al-Ayyūbī, Yāsīn, Beirut (1998). str. 472–473.
  3. ^ a b Berkey 2003, str. 47
  4. ^ 'Irfan Shahid, in the Introduction to his book, Martyrs of Najran (published in 1971), quotes from the Nestorian Chronicle from Saard (Séert) edited by Addai Scher (see: Patrologia Orientalis vol. IV, V and VII), compiled shortly after anno 1036 CE from extracts of old Syriac historical works no longer extant, saying: "…In later times there reigned over this country a Jewish king, whose name was Masrūq. His mother was a Jewess, of the inhabitants of Nisibis, who had been made a captive. Then one of the kings of Yaman had bought her and she had given birth to Masrūq and instructed him in Judaism. He reigned after his father and killed a number of the Christians. Bar Sāhde has told his history in his Chronicle."
  5. ^ a b v Christopher Haas, 'Geopolitics and Georgian Identity in Late Antiquity: The Dangerous World of Vakhtang Gorgasali,' in Tamar Nutsubidze, Cornelia B. Horn, Basil Lourié(eds.), Georgian Christian Thought and Its Cultural Context, BRILL pp. 29-44. str. 36-39.
  6. ^ Simon's letter is part of Part III of The Chronicle of Zuqnin, translated by Amir Harrack (Toronto: Pontifical Institute of Medieval Studies) (1999). str. 78-84.
  7. ^ Salo Wittmayer Baron, A Social and Religious History of the Jews (vol. 3), Philadelphia (1957). str. 67–68.
  8. ^ A. Jamme, W.F., Sabaean and Ḥasaean Inscriptions from Saudi Arabia, Instituto di Studi del Vicino Oriente: Università di Roma, Rome (1966). str. 40.
  9. ^ Jacques Ryckmans, La persécution des chrétiens himyarites au sixième siècle, Nederlands Historisch-Archaeologisch Inst. in het Nabije Oosten, 1956 pp. 1–24; A. Jamme, W.F., Sabaean and Ḥasaean Inscriptions from Saudi Arabia, Instituto di Studi del Vicino Oriente: Università di Roma, Rome (1966). str. 40
  10. ^ Jacques Ryckmans, La persécution des chrétiens himyarites au sixième siècle, Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut in het Nabije Oosten: Istanbul (1956). str. 14 (French)
  11. ^ Bi'r Ḥimā Inscription: 1 2 3 4
  12. ^ Jawad al-Ali Sabians p41
  13. ^ The Message of The Qur'an The Hundred-Fifth Surah Al-Fil (The Elephant) Note#2

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ду_Нувас&oldid=27450892”