Episkop gornjokarlovački Evgenije

Evgenije Jovanović
Evgenije Jovanović
Lični podaci
Datum rođenja	(1802-02-19)19. februar 1802.
Mesto rođenja	Golubinci kod Stare Pazove, Habzburška monarhija
Datum smrti	14. septembar 1854.(1854-09-14) (52 god.)
Mesto smrti	Karlovac, Austrijsko carstvo

Evgenije (svetovno Jevtimije Jovanović, Golubinci kod Stare Pazove, 19. februar 1802 — Karlovac, 14. septembar 1854) bio je episkop Srpske pravoslavne crkve na prestolu gornjokarlovačkih vladika.

Biografija

Episkop gornjokarlovački Evgenije je rođen kao Jevtimije Jovanović 19. februara 1802. godine u sremskom selu Golubincima od roditelja Grigorija „kompanijskog šnajdera” i Angeline Bošnjaković (prozvani Ninković). Školu je učio u rodnom mestu i nemačku u Starom Slankamenu, a gimnaziju u Sremskim Karlovcima. Gimnaziju i bogosloviju završio je sa odličnim uspehom i postavljen za učitelja u Sremskim Karlovcima, a potom za profesora prve i druge latinske škole u Velikom Bečkereku. Napustio je službu i završio filozofiju i prava i postao advokatski pripravnik u Temišvaru. Za advokata je promovisan na Peštanskom univerzitetu 1828. godine. Do primanja monaškog čina bio je u crkvenoj službi u Vršcu i Sremskim Karlovcima.

Zamonašen je 1829. godine, primljen u status pridvornih monaha i postavljen za profesora karlovačke bogoslovije. Izvesno vreme je jerođakon Evgenije vršio je i dužnost sekretara mitropolita Stefana (Stratimirovića). U čin prezvitera rukopoložen je 1833. godine i odlikovan dostojanstvom sinđela, a potom proizveden za protosinđela.

Rakovačkim arhimandritom je postao 1834. godine. Nasledio je na episkopskom tronu vladiku pesnika Lukijana Mušickog. Za administratora gornjokarlovačkog postavljen je 29. juna 1837, a za episkopa posvećen 10. septembra 1839. godine. Istaliran za vladiku u Karlovcu 10. februara 1840. godine. Sedeo je u Plaškom do 1848. godine, a zatim se definitivno premestio (episkopsko sedište) u Karlovac. Burne 1848. godine bio je potpredsednik Narodne skupštine u Sremskim Karlovcima.

Budući da je stekao sjajnu spremu i vladao mnogim jezicima, episkop Evgenije se sa uspehom bavio pravnom naukom i lingvistikom. Objavio je 1851. godine delo Gramatika cerkovno-slavjanskog jazika. Bibliografiju njegovih radova objavio je Dimitrije Ruvarac. Dr Blagota Gardašević napisao je čitavu raspravu o tome ko je „Pisac najstarijeg udžbenika pravoslavnog crkvenog prava“ (Jevtimije ili Evgenije Jovanović), tvrdeći, na kraju, da je ovaj udžbenik napisao Jevtimije Jovanović. Profesor Gardašević očevidno nije imao u rukama Životopis Evgenija Jovanovića, koji je on napisao na nemačkom jeziku, u svojstvu episkopskog kandidata, i predao ga episkopu budimskom Pantelejmonu (Živkoviću) na upotrebu. Iz oblasti crkvenoga prava episkop Evgenije je napisao i raspravu „O sudjeh cerkovnih svjatija vostočnija sobornija i apostolskija cerkve iže vo deržavah Avstrijskih“. Postao je 7. avgusta 1844. godine korespodentni član Društva srpske slovesnosti u Beogradu.

Episkop Evgenije je u Plaščanskoj bogosloviji držao predavanja i uopšte je veliku pažnju poklanjao srpskim školama. Sedamnaest godina njegovog arhipastirstvovanja u Gornjokarlovačkoj eparhiji ostavilo je značajne tragove.

Umro je 14. septembra 1854. godine u Karlovcu i sahranjen u grobnici episkopa gornjokarlovačkog Lukijana (Mušickog) na crkvenoopštinskom groblju u Karlovcu.

Galerija

• 
  Naslovna strana Ortografije serbske (1836) Evgenija Jovanovića
• 
  Naslovna strana knjige Gramatika cerkovno-slavjanskago jazika (1851) Evgenija Jovanovića

Literatura

• Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro. 
• Kokotović, Budimir (2018). Grobna mesta arhijereja Karlovačkog vladičanstva. Beograd-Karlovac: Martiria. 
• Orlović, Snježana (2017). Pravoslavna eparhija gornjokarlovačka: Šematizam. Beograd-Karlovac: Martiria. 
• Pecinjački, Sreta (1976). „Statistički podaci o Srbima Gornjokarlovačke dijeceze u 1844-1846. godini”. Istorijski časopis. 23: 243—247. 

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU