Pređi na sadržaj

Etiopska katolička crkva

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Etiopska katolička crkva (amharski: የኢትዮጵያ ካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን;; latinski: Ecclesia Catholica Aethiopica) je mitropolitanska sui iuris istočna crkva u sastavu Katoličke crkve, osnovana 1930. godine u Etiopiji.

Kao i ostale istočnokatoličke crkve, Etiopska katolička crkva je u punoj zajednici sa Svetom stolicom. Drži hristološku doktrinu Halkidonskog sabora i prihvata univerzalnu jurisdikciju pape. Ove tačke je razlikuju od Etiopske pravoslavne tevahedo crkve, orijentalne pravoslavne crkve koja čini većinu hrišćana u zemlji.

Etiopska katolička crkva sledi aleksandrijski liturgijski obred koji koriste Etiopska pravoslavna tevahedo crkva i Koptska crkva. Kao svoj liturgijski jezik koristi geez (giz), semitski jezik koji izašao iz svakodnevne upotrebe pre nekoliko vekova.

Terminologija[uredi | uredi izvor]

Izraz „Etiopijska katolička crkva“, koji je bio sinonim za „Etiopska katolička crkva“ do januara 2015. godine, kada je osnovana Eritrejska katolička crkva, može se primeniti na bilo koju crkvu ili na obe zajedno, pošto se njihova liturgija služi na giz jeziku.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Portugalska putovanja su otvorila put direktnim kontaktima između Katoličke crkve i Etiopske pravoslavne crkve. U 14. veku katolički misionari stigli su u Etiopiju. Papa Evgenije IV je 28. avgusta 1439. poslao poruku jedinstva sa Katoličkom crkvom etiopskom caru Konstantinu I, ali ovaj napor je bio neuspešan.[1]

Zbog islamskih napada do 1531. godine koji su pretili hrišćanskoj Etiopiji, car Etiopije je uputio Portugalcima, a ovi su doprineli da se porazi Adalski sultanat u Etiopsko-adalskom ratu. Jezuitski misionari došli su sa Portugalcima u Etiopiju. Ovi misionari su usredsredili svoje aktivnosti obraćenja na vladajuću klasu u zemlji, uključujući cara, da bi se Etiopska pravoslavna crkva ujedinila sa katoličkom crkvom. Car Susenjos je preobraćen prvenstveno od oca Pedra Paeza. Susenjos je 1622. godine katoličanstvo učinio državnom religijom. Sledeće godine papa Grigorije XV imenovao je Afonsa Mendesa, portugalskog jezuitu, patrijarhom Etiopske crkve. Formalna unija proglašena je 1626. godine kada je patrijarh Mendes došao u zemlju. Kada je Mendes pokušavao da latinizira etiopsku crkvu, Susenjos je upotrebio silu da nametne latinizaciju. Rezultat je bio javna pobuna. Susenjos je umro 1632 godine. Njegov naslednik Fasilides je 1636. godine uklonio Mendesa iz zemlje, prekinuo uniju sa Rimom i uklonio ili ubio preostale misionare. Sledećih 200 godina Etiopija je bila zatvorena za katoličke misije.[1]

Italijanski misionari lazaristi i kapucineri su stigli 1839. godine, mada sa određenim ograničenjima koja su im nametnuta zbog jakog protivljenja javnosti. Iste godine Justin de Jakobis je imenovan prvim apostolskim prefektom Abisinije i povereno mu je osnivanje katoličkih misija u toj zemlji. Posle velikog uspeha u Abisiniji tokom osam godina, imenovan je za titularnog biskupa Nilopolisa 1847. godine, a nedugo zatim i apostolskog vikara Abisinije, ali je odbio biskupsko dostojanstvo dok mu konačno nije nametnuto 1849. godine.[2]

Godine 1919. papa Benedikt XV je osnovao Pontifikalni etiopski koledž unutar vatikanskih zidina sa crkvom Svetog Stefana, iza bazilike Svetog Petra, kao crkvom određenom za Koledž.[3]

Latinska crkva se uspostavila na jugu Etiopije u oblastima koje nisu bile hrišćanske i koje su u modernu zemlju ugrađene tek krajem 19. veka. Italijanska okupacija Etiopije 1936. godine dovela je do povećanja broja latinsko-crkvenih jurisdikcija, ali proterivanje stranih misionara na kraju Drugog svetskog rata značilo je da sveštenstvo etiopskog obreda mora da preuzme odgovornost za područja koja su tako osporena katoličkom sveštenstvu. Shodno tome, 1951. godine uspostavljen je apostolski egzarhat etiopskog obreda u Adis Abebi, a ordinarijat za Eritreju uzdignut je u rang egzarhata. Deset godina kasnije, 20. februara 1961. godine, osnovana je etiopska crkvena provincija, sa Adis Abebom kao mitropolitanskom stolicom,[4] a Asmarom (u Eritreji) i Adigratom (u Etiopiji) kao sufraganskim eparhijama.[1]

U Eritreji su 1995. godine osnovane dve nove eparhije, Barentu i Keren,[5] a latino-crkveni apostolski vikarijat je ukinut. Eritreja je tako postala jedina zemlja u kojoj svi katolici, ma koja crkva bila njihova kanonska pripadnost, pripadaju istočnoj katoličkoj jurisdikciji.[3] U Endibiru je 2003. godine stvorena još jedna eparhija u Regionu južnih nacija, nacionalnosti i naroda.[4]

U januaru 2015. godine papa Franjo je osnovao Eritrejsku katoličku crkvu kao sui iuris istočnokatoličku crkvu, dajući joj na taj način autonomiju od Etiopske katoličke crkve.[6]

Na jugu Etiopije postoje i jurisdikcije Latinske crkve, a nijedna od njih nije podignuta na rang eparhije. Osam su apostolski vikarijati, a jedan apostolska prefektura.

Mitropolitanski arhiepiskop Adis Abebe Berhanejesus Demereu Surafiel.

Eparhije[uredi | uredi izvor]

U zemlji postoje četiri eparhije (episkopije):[7]

  • Arhieparhija Adis Abebe (mitropolitanska stolica)[8]
  • Eparhija Adigrata[9]
  • Eparhija Bahir Dar – Desije[10]
  • Eparhija Emdeber[11]

Razlike između katoličke i orijentalne episkopske crkve[uredi | uredi izvor]

Unutrašnjost Medhani Alem katoličke crkve u Adigratu.

Doktrinalne razlike između Etiopske pravoslavne tevehado crkve i Etiopske katoličke crkve uključuju priznavanje Halkidonskog sabora iz petog veka. Đakonat je rezervisan za odrasle muškarce u Katoličkoj crkvi, ali dečaci se obično postavljaju za đakone u Etiopskoj pravoslavnoj crkvi. Etiopsko katoličko sveštenstvo takođe oblači rimsku sutanu i kolar, što se razlikuje od etiopskog pravoslavnog običaja.

Vidi takođe[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v Roberson, Ronald G. „The Ethiopian Catholic Church”. Eastern Catholic Churches. Catholic Near East Welfare Association. str. 1. Pristupljeno 24. 1. 2012. 
  2. ^  Herbermann, Charles, ur. (1913). „Blessed Justin de Jacobis”. Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 
  3. ^ a b Roberson, Ronald G. „The Ethiopian Catholic Church”. Eastern Catholic Churches. Catholic Near East Welfare Association. str. 2. Pristupljeno 24. 1. 2012. 
  4. ^ a b „Metropolitan Archdiocese of Addis Abeba”. GCatholic.org. Pristupljeno 24. 1. 2012. 
  5. ^ Roberson, Ronald G. „The Eastern Catholic Churches 2010” (PDF). Eastern Catholic Churches Statistics. Catholic Near East Welfare Association. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 09. 2015. g. Pristupljeno 28. 12. 2011. 
  6. ^ „Erezione della Chiesa Metropolitana sui iuris eritrea e nomina del primo Metropolita”. Holy See Press Office. 19. 1. 2015. Pristupljeno 19. 1. 2015. 
  7. ^ „Ethiopian Catholic Church Current Dioceses”. Pristupljeno 12. 10. 2018. 
  8. ^ „Archeparchy of Addis Abeba (Ethiopian)”. Pristupljeno 12. 10. 2018. 
  9. ^ „Eparchy of Adigrat (Ethiopian)”. Pristupljeno 12. 10. 2018. 
  10. ^ „Eparchy of Bahir Dar - Dessie (Ethiopian)”. Pristupljeno 12. 10. 2018. 
  11. ^ „Eparchy of Emdeber (Ethiopian)”. Pristupljeno 12. 10. 2018. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Етиопска_католичка_црква&oldid=27494045”