Živan Marković Žića

živan marković žića
živan marković žića
	Živan Marković Žića
Lični podaci
Datum rođenja	1919.
Mesto rođenja	Krupanj, Kraljevstvo SHS
Datum smrti	mart 1942.
Mesto smrti	Ljubovija, Srbija
Profesija	vojno lice
Delovanje
Član SKOJ od	1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	Jugoslovenska vojska; NOV i PO Jugoslavije
Heroj
Narodni heroj od	27. novembra 1953.

Živan Marković Žića (Krupanj, 1919 — Ljubovija, mart 1942) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen 1919. godine u Krupnju. Potiče iz zemljoradničke porodice. Osnovnu školu je završio u Krupnju, a zanat u Loznici. Zbog velike krize, koja je vladala 1930-ih godina, nije mogao da pronađe posao, u svom rodnom kraju, ni u Loznici, Valjevu i Šapcu, pa je zato otišao u Bosnu, gde je radio kao šegrt.

Uz pomoć jednog rođaka, upisao je podoficirsku vazduhoplovnu školu. Po završetku ove škole, prvu službu dobio je u Nišu. Bio je pilot-lovac kada su Sile Osovine, 6. aprila 1941. godine, bez objave rata, izvršile napad na Kraljevinu Jugoslavije. On je uzleteo, ali je bio oboren. Pošto nije želeo da se preda okupatoru, odmah posle kapitulacije Jugoslovenske vojske, 17. aprila, vratio se u rodni kraj.

Početkom juna 1941. stigla je naredba nemačke komande da se svi pripadnici bivše Jugoslovnske kraljevske vojske jave nemačkoj komandi radi odvođenja u logore. Žića to nije uradio nego se povezao sa pripadnicima Komunističke partije i SKOJ-a, i učestvovao u pripremama za oružani ustanak. Posle oružane akcije u Beloj Crkvi, 7. jula 1941. godine, kada je Žikica Jovanović Španac na vašaru likvidirao žandarmerijsku patrolu, Žića je odmah stupio u partizane.

Stupio u rađevačko-azbukovačku četu Valjevskog partizanskog odreda. Ubrzo potom postao je član Saveza komunističke omladine Jugoslavije. Sa svojom četom učestvovao je u svim akcijama, koje ona vodila na prostoru Rađevine — u napadu na žandarmerijsku stanicu u selu Komirić, napadu na Osečinu i dr. Posebno se istakao prilikom napada na žandarmerijsku stanicu u kojoj se nalazilo poveća grupa SS vojnika i jedan SS oficir. Tada je zajedno sa Žikicom Jovanovićem Špancem, upao u zgradu žandarmerije i likvidirao nekoliko SS vojnika. Zbog ovog podviga postao je kandidat za člana KPJ i komandir jedne desetine.

Učestvovao je i u napadu na rudnik Stolice, kod Krupnja, i u toj borbi zaplenio mitraljez. Prilikom napada na Krupanj, 2. septembra 1941. koji su izveli delovi Valjevskog partizanskog odreda i vojno-četnički odredi Vlade Zečevića i Ratka Martinovića, uz pomoć delova Mačvanskog partizanskog odreda, stalno je jurišao na čelu svoje desetine. Posle prvog dana borbe, skoro ceo Krupanj je bio oslobođen, sem zgrade bolnice, u kojoj se nalazi oko 100 nemačkih vojnika. Tada je Žića predložio Žikici Jovanoviću Špancu da se cela zgrada bolnice treba srušiti, uz pomoć bombaša. Ovaj predlog prihvatili su i Vlada Zečević, Ratko Mitrović i Dragojlo Dudić. Žića je tada formirao bombaški vod i posle dva juriša bombaša Nemci su se predali. Posle oslobođenja Krupnja, i hrabrosti koje je pokazao, postavljen je za zamenik komandira Prve rađevačke čete.

Kada su Nemci, u jesen 1941. godine, pokrenuli veliku ofanzivu na slobodnu teritoriju zapadne Srbije, Žića je sa svojom četom učestvovao u borbama za odbranu Krupnja. U ovim borbama on je uništio i jedan nemački tenk. Zbog brojnosti i jačine nemačkih snaga, kao i borbi sa četnicima, njegova jedinica bila je prinuđena da se, krajem decembra 1941. povuče na Divčibare. Posle borbi sa četnicima, u kojima je poginuo komandir čete, Žića je preuzeo njegovu dužnost.

Na partijskom savetovovanju u selu Dragodolu, krajem decembra 1941. godine, odlučeno je da se Žića sa svojom četom vrati u Rađevinu. Sredinom januara on je stigao u Rađevinu, i pred narodom srušio okupatorsku propagandu „o uništenju partizana“. Zbog nemogućnosti, da szupi u borbe sa brojnije jačim neprijateljskim snagama, sa svojom četom je rušio telefonske bandere i vršio sitnije diverzije. Na putu Zavlaka—Valjevo, napao je nemačku patrolu. Tada je uništeno jedno nemačko vozilo i zaplenjeno šest mina, koje su kasnije postavljene na putu Zavlaka-Loznica, Valjevo-Zavlaka, Zavlaka-Krupanj. Na ove mine naišle su jedinice Ruskog zaštitinog korpusa i tom prilikom je poginulo oko 20 belogardejaca. Ubrzo potom, od komandanta Valjevskog partizanskog odreda Zdravka Jovanovića, primio je zadatak da se sa svojom četom prebaci preko Drine u Bosnu. Na tom putu u borbi sa četnicima, kod Pecke je bio ranjen. Drugovi su ga ranjenog preneli u Ljuboviju gde je i umro, nekoliko dana kasnije, početkom marta 1942. godine.