Zamak Svetog Mihaila

Zamak Svetog Mihaila (rus. Миха́йловский за́мок, Mihajlovski zamok), poznat i kao Zamak Mihajlovski ili Inženjerski zamak (rus. Инженерный замок), bivša je kraljevska rezidencija u istorijskom centru Sankt Peterburga, Rusija.

Dvorac Svetog Mihaila je izgrađen kao rezidencija ruskog cara Pavla Prvog od strane arhitekata Vinćenca Brene i Vasilija Baženova 1797–1801. Ime je dobio po Svetom Arhanđelu Mihailu, svecu zaštitniku kraljevske porodice.^[1] Dvorac sa svake strane izgleda drugačije, jer su arhitekte koristile motive različitih arhitektonskih stilova poput francuskog klasicizma, italijanske renesanse i gotike.

Zamak Svetog Mihaila podignut je južno od Letnje bašte i zamenio je malu drvenu palatu carice Jelisavete Petrovne. U strahu od intriga i zavera sa ciljem ubistva, car Pavle I nije voleo Zimski dvorac u kome se nikada nije osećao sigurnim. Zbog njegove lične fascinacije srednjovekovnim vitezovima i stalnog straha od atentata, nova kraljevska rezidencija je izgrađena kao zamak oko osmougaonog dvorišta. Zgrada sa zaobljenim uglovima bila je okružena vodama reke Mojke, reke Fontanke i dva posebno iskopana kanala (Crkveni kanal i Nedeljni kanal), pretvarajući prostor zamka u veštačko ostrvo do kojeg se moglo doći samo pokretnim mostovima.

Izgradnja je počela 26. februara 1797. godine, a zamak je svečano osvećen 8. novembra 1800. godine, odnosno na Miholjdan po pravoslavnom kalendaru, iako su završni radovi na unutrašnjosti nastavljeni do marta 1801. godine. Tokom 1800. godine ispred zamka je postavljen bronzani spomenik Petru Velikom na konju. Ova statua je projektovana za života Petra Velikog a livenje je završeno 1747. godine arhitekta Bartolomeo Rastreli.

Po naređenju Pavla I, na postamentu koji je ukrašen reljefima urađen je natpis Od praunuka do pradede koji prikazuju scene dve ruske pobede nad Švedskom tokom Velikog severnog rata.

Pavle I je ubijen samo 40 dana nakon što se uselio u svoj novoizgrađeni zamak. Atentat je 12. marta 1801. izvršila grupa otpuštenih oficira na čelu sa generalom Benigsenom. Zaverenici su ga naterali da sedne za sto i pokušali da ga nateraju da potpiše abdikaciju. Pavle je pružio otpor, a jedan od ubica ga je udario mačem, a zatim je zadavljen i izgažen na smrt. Nasledio ga je njegov sin, car Aleksandar I, koji je zapravo bio u palati u to vreme, a o njegovom ustupanju obavestio ga je general Nikolaj Zubov, jedan od atentatora.

Posle Pavlovljeve smrti, carska porodica se vratila u Zimski dvorac; Zamak Svetog Mihaila je napušten i 1823. godine predat je Glavnoj inženjerskoj školi vojske (kasnije Nikolajevska inženjerska akademija, a sada Vojni inženjersko-tehnički univerzitet). Od tada je zgrada bila poznata kao Inženjerski zamak. Između 1838. i 1843. godine ruski pisac Fjodor Dostojevski studirao je kao pitomac u Glavnoj inženjerskoj školi.

Početkom 1990-ih, Dvorac Svetog Mihaila postao je ogranak Ruskog muzeja i sada se nalazi njegova Galerija portreta,^[2] u kojoj se nalaze zvanični portreti ruskih careva i carica i raznih dostojanstvenika i poznatih ličnosti sa kraja 17. do početka 20. veka.

Arhitektura i dizajn[uredi | uredi izvor]

Dvorac je orijentisan kao kvadrat sa zaobljenim uglovima, unutar trga se nalazi osmougaono unutrašnje dvorište. Glavni ulaz u dvorac je na jugu. Tri mosta predstavljala su vezu između zgrade i trga ispred.

Zgrada se nalazi u blizini izvora reke Mojke iz Fontanke. Dvorac je prvobitno bio okružen vodom sa svih strana. Moglo mu se pristupiti preko mostova koje su čuvali stražari. Kanal na južnoj strani (rekonstruisan 2003. godine) se približavao podrumu. Zgradi se pristupalo iz Italijanske ulice kroz trostruke polukružne kapije, čiji je srednji prolaz bio rezervisan za članove carske porodice. Iza njih je bila široka, ravna avenija, duž koje su izgrađene štale i prostori za vežbanje jahanja. Završavala se na trospratnim hodničkim paviljonima, iza kojih su počinjala predvorja zamka.^[3]