Zastava M21
| Zastava M21 | |
|---|---|
 M21 sa montiranim bacačem granata i optičkim nišanom. | |
| Vrsta | Jurišna puška |
| Poreklo |  Srbija i Crna Gora |
| Upotreba | |
| Bojno delovanje | Rat u Iraku |
| Proizvodnja | |
| Proizvođač | Zastava Oružje |
| Proizvedeno | 18.000 + komada |
| Varijante | M21, M21A, M21S |
| Specifikacije | |
| Masa | M21 - 3,85 kg M21S - 3,8 kg M21C - 3,59 kg |
| Dužina | M21 - 1000 mm M21S - 925 mm M21C - 856 mm |
| Dužina cevi | M21 - 460 mm M21S - 375 mm M21C - 325 mm |
| Kalibar | NATO 5.56 x 45 mm |
| Vrsta operacije | gas |
| Način dejstva | automatski, poluautomatski |
| Brzina zrna | 925 m/s |
| Maks. ef. domet | 450 m do 600 m |
| Magacin | 30 metaka |
| Nišan | mehanički sa mogućnošću montiranja teleskopa |
Zastava M21 je savremena jurišna puška, koja se proizvodi u fabrici namenskih proizvoda Zastava oružju u Kragujevcu, prvi put je predstavljena javnosti avgusta 2004. godine. Jurišna puška M21 kalibra 5,56 mm namenjena je za uništavanje nezaštićenih i balističkim prslukom zaštićene žive sile na daljinama do 500 metara. Korišćenjem potcevnog bacača granata vrlo uspešno se mogu uništavati lakše oklopljena borbena i neborbena vozila, zadimljavati i osvetljavati bojište. Jurišna puška M21 je predviđena da zameni Zastavu M70 koja je standardna automatska puška Vojske Srbije, koja je postepeno počela da uvodi novu jurišnu pušku u naoružanje svojih jedinica 2008.[1] Puška postoji u verziji sa dužom cevi M21 i sa kraćom cevi M21S, za specijalne jedinice vojske i policije.[2] Najnovija varijanta je M21C (C za Carbine). Postoje optički i laserski nišan, dnevni i noćni.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Istraživanja[uredi | uredi izvor]
Uprava pešadije Generalštaba Vojske Jugoslavije je još 1997. godine, u skladu sa savremenim kretanjima u razvoju pešadijskog naoružanja i vojne opreme za vojnika 21. veka, počela da realizuje novi model jurišne puške. Nakon petooktobarskih promena 2000. godine, Uprava pešadije Generalštaba je okupila vodeći tim u zemlji za izradu novog modela jurišne puške, a na osnovu uklapanja u program „Partnerstvo za mir“, kao i izradi domaćeg vojnog programa po uzoru na studijski program CRISAT (Collaborative Research Into Small Arms Technology) iz 1990. NATO pakta koji je zasnovan na američkom Glavnom vojnom planu za razvoj ručnog vatrenog oružja (Small Arms Master Plan, SAMP). Ovaj tim pod okriljem Uprave pešadije sačinjavale su vojne i civilne naučne ustanove i ličnosti. Stručnjaci iz ovog tima su na samom početku odlučili da nova jurišna puška bude bazirana na automatskoj pušci AK-47, odnosno modelu Zastava M70, koja je i trebalo da se zameni u oružanim snagama ovim projektom. Jedan od glavnih razloga za ovu odluku stručnjaka bio je što u svetu nema ni na vidiku tehnologije za narednih pedeset godina koja može uspešno da zameni gasni povratni mehanizam sistema Kalašnjikov, čije su automatske puške, uzgred, bile najprodavanije u 20. veku, u svetu. Međutim, glavni zadaci koji su pred njima postavljeni bili su izrada nove cevi kalibra 5,56 mm, kao mogućnost postavljena opto-elektronskih uređaja koji u suštini predstavljaju standard NATO-a, odnosno opto-elektronski uređaji su nove tehnologije koje su postale standardne za vojnike u svim jedinicama, bez obzira na namenu, na početku 21. veka.
Proizvodnja[uredi | uredi izvor]
Konstrukcija[uredi | uredi izvor]
Jurišna puška kalibra 5,56 mm funkcioniše u najtežim klimatskim i terenskim uslovima i odlikuje se najvišim performansama. Zastava M21 ima ugrađenu „Pikatini“ šinu, koja omogućava postavljanje optičko-elektronskih uređaja koji odgovaraju NATO standardu, a može imati ograničen rafal od tri hica. Nova jurišna puška predstavlja konstruktorsko kombinovano rešenje dva ranija modela, Zastave M70 i M80, ova poslednja je rađena u kalibru 5,56 mm, i obe su zasnovane na sistemu pozajmice barutnih gasova, bravljenja i ostalih mehanizama na principu Kalašnjikova. Zastava M21 napravljena je od kompozitnih materijala od kojih je napravljen okvir i zamenjeni drveni delovi koji su prisutni kod ranijih modela Zastavinih oružja. Ugrađen je obostrani regulator paljbe, kao i šina koja omogućava postavljanje optičko-elektronskih uređaja koji odgovaraju NATO standardu, optički i noćni nišan, laserski obeleživač cilja (LOC) u vidljivim i nevidljivom spektru. Takođe, omogućena je ugradnja potcevnog bacača granata BGP-40, koji se pravi po uzoru na rusko rešenje 40 mm „Kastjor“, BG-15 i BG-30. Pored klasičnog regulatora paljbe, koji se nalazi sa desne strane puške, postavljen je još jedan sa leve strane pištoljskog rukohvata, a međusobno su povezani. Kundak je preklopan i napravljen je od čvrstog polimera, a na zadnji deo se postavlja gumeni amortizer koji služi kod korišćenja bacača granata. Prednji potkundak je napravljen od polimera sa vertikalnim rebrima. Pištoljski rukohvat je takođe izrađen od polimera.
Cev
Cev kod Zastavine jurišne puške kalibra 5,56 mm se proizvodi u dve varijante, klasično ožlebljena cev koja nosi oznaku M21 i poligonalna cev M21B. Cev je tvrdo hromirana što obezbeđuje duži vek cevi.
- Klasična cev (KC) i
- Poligonalna cev (PC).
Nišani
Zastava M21 je oružje modularnog tipa na koju je postavljen nosač na kome se nalazi „Pikatini“ šina i zavisno od borbenog zadatka mogu se postaviti odgovarajući opto-elektronski uređaji po NATO standardu. Kod Zastavine jurišne puške M21 postoji prednji i zadnji otvoreni metalan nišan, kao i osnovni optički nišani (ON), koji se montiraju i služe za gađanje ciljeva danju, i to:
- ON M04 „TELEOPTIK“ i
- ON M04A „ZRAK
Pored njih na „Pikatini“ šinu se mogu montirati refleksi nišan M04 „MARS, laserskih obeleživači cilja M04 „INFIZ“ i M04A-AIM2000, pasivni monokular i nišani.
BGP-40
Na pušku se može postaviti potcevni bacač granata 40 mm (BGP-40) sa kojim se mogu gađati ciljevi od 50 do 400 m. Upotrebom BGP 40 mm postiže se efikasna vatrena moć na pojedinačne i grupne ciljeve, lako oklopljena borbena i neborbena vozila, koristeći dimne granata može se stvoriti dimna zavesa do 400 m.
Varijante
U serijskoj proizvodnji Zastava oružje pravi četiri varijante M21, snajperska, duga i srednja cev kao i automat.
- M21 - duga cev (460mm)
- M21A - srednja cev (375mm)
- M21S - automat
Taktičko tehničke karakteristike[uredi | uredi izvor]
| Parameter | Podaci |
|---|---|
| Kalibar | 5.56 mm (.223) |
| Metak | 5.56 x 45 mm |
| Početna brzina zrna | 914 m/s |
| Dužina cevi | 460 mm |
| Korak uvijanja žljebova | 177,8 mm |
| Dužina puške | 750 / 988 mm |
| Broj žljebova u cevi | 6 klasična / 4 polidijagonalna |
| Masa puške (sa praznim okvirom) | 3,80 kg |
| Masa okvira (prazan) | 250 gr |
| Kapacitet okvira | 30 metaka |
| Efikasan domet | 500 m |
| Teorijska brzina gađanja | 560-680 met/min |
| Praktična brzina gađanja | 120 met/min |
| Princip rada | Pozajmica barutnih gasova |
Glavni delovi[uredi | uredi izvor]
| Zastava M21 |
| Delovi |
|---|
| Cev |
| Gasna komora |
| Gasni cilindar |
| Kompozitna obloga |
| Skrivač plamena |
| Sanduk sa rukohvatom |
| Poklopac sanduka |
| Povratni mehanizam |
| Nosač zatvarača sa klipom i zatvarač |
| Mehanizam za okidanje |
| Preklopni kundak |
| Okvir |
| Nož sa nožnicom |
| Nišani |
Države korisnice[uredi | uredi izvor]
Avganistan
Azerbejdžan: Specijalne vojne jedinice.[3]
Bosna i Hercegovina:[4] Državna agencija za istrage i zaštitu (SIPA) i specijalne policijske jedinice.
Kamerun[5]
Jermenija:[6][7] Specijalne vojne jedinice.
Jordan[4]
Irak: Međunarodne oružane snage i Iračka vojska.[8][9]
Makedonija: Specijalne vojne jedinice. U upotrebi od 2005.[8][10]
Peru[11]
Srbija[8]
Islamska država-nepoznata količina zarobljena od Iračke vojske
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Puške iz Kragujevca za Vojsku Srbije, Radio televizija Vojvodine, 27. oktobar 2008.
- ^ „Postepeno preoružavanje vojske SCG”. Arhivirano iz originala 16. 1. 2008. g., Danas, 12. avgust 2004.
- ^ „Zastava Arms Signs $30 Million Tech Transfer Deal with Azerbaijan”. Balkan Monitor - A Defence & Security Daily. Pristupljeno 25. 10. 2014.[nepouzdan izvor?]
- ^ a b SER_08.pdf — www.sipri.org Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. decembar 2014), Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ Snajperi iz Zastave za Jordan i Indoneziju, Blic, Tema dana, B. Kuljanin - N. Radišić, 12. januar 2011.
- ^ B92 - Biz - Vesti - Oružari ipak izvoze u Jermeniju, Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ Nagorno-Karabagh: Military Balance Between Armenia & Azerbaijan - Page 107 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. jul 2011), Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ a b v Vesti B92
- ^ So lucky to survive bomb horror - Wales Online
- ^ „Arhivirana kopija” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 28. 09. 2007. g. Pristupljeno 08. 02. 2011.
- ^ NATO vojnici nose srpske puške, Blic, Društvo, N. Radišić, 28. februar 2008..
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zastava Oružje
- Jurišna puška Zastava M21 – RTS emisija Dozvolite – Zvaničan kanal
- Novo oružje i kalibar za Vojsku Srbije – RTS emisija Dozvolite – Zvaničan kanal
- Zastava M21
- Zastava M21S
- Zastava M21A
- M21 na traci, Večernje novosti, Ekonomija, M. Luković, 27. februar 2008.
- NATO vojnici nose srpske puške, Blic, Društvo, N. Radišić, 28. februar 2008.
- Zastava oružje oprema Vojsku Srbije, Politika, Društvo, Brane Kartalović, 16. oktobar 2010.
- Snajperi iz Zastave za Jordan i Indoneziju, Blic, Tema dana, B. Kuljanin - N. Radišić, 12. januar 2011
| Pištolji |
| ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Puške |
| ||||||||||||||||||
| Sačmarice | |||||||||||||||||||
| Automati | |||||||||||||||||||
| Mitraljezi | |||||||||||||||||||
