Izidor Papo

izidor papo
Izidor Papo
Lični podaci
Nadimak	Iso
Datum rođenja	(1913-12-31)31. decembar 1913.
Mesto rođenja	Ljubuški, Austrougarska
Datum smrti	14. oktobar 1996.(1996-10-14) (82 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija, SR Jugoslavija
Profesija	lekar
Porodica
Supružnik	Anastasija Papo
Delovanje
Član KPJ od	1943.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1981.
Čin	general-pukovnik
U toku NOB	član Vrhovnog štaba NOVJ
Odlikovanja	odlikovanja SFR Jugoslavije: inostrana odlikovanja:

Izidor Papo Iso (Ljubuški, 31. decembar 1913 — Beograd, 14. oktobar 1996) bio je lekar-kardiohirurg, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik sanitetske službe i glavni hirurg JNA i akademik SANU.

Biografija

Rođen 31. decembra 1913. godine u Ljubuškom. Potiče iz porodice sefardskih Jevreja, čiji su preci došli u XVII veku, nakon što su bili prognani iz Španije. Posle završene gimnazije u Mostaru, 1932. godine, upisao je studije medicine na Univerzitetu u Zagrebu.

Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, odlazi u Mostar i radi na hirurškom odeljenju, a zatim odlazi u Mostarski NOP odred. Tokom rata nalazio se u hirurškoj ekipi Vrhovnog štaba NOV i POJ. Za vreme rata doživeo je tešku porodičnu tragediju. Ustaše su mu zverski ubili preko 50 članova porodice uključujući rođenog brata i sestru.

Godine 1944. poslat je u saveznički centar u Italiju, gde je upoznao Roda Smita (koji ga je 1969. godine predložio za člana Kraljevskog hirurškog koledža, koji je brojao 50 članova). Po povratku iz Italije postao je upravnik Bolničkog centra u Novom Sadu, a potom je upućen na Sremski front, gde je rukovodio pokretnim hirurškim ustanovama.

Godine 1946. je poslat u Sovjetski Savez, na usavršavanje kod Judina, Bakunjeva i Višnjevskog. Tamo je položio i specijalistički ispit iz hirurgije, 1947. godine, a 1948. se vraća u zemlju i postaje načelnik Drugog hirurškog odeljenja Glavne vojne bolnice, koja je kasnije prerasla u Vojnomedicinsku akademiju JNA (VMA). Kako je kod Judina naučio njegovu tehniku rekonstrukcije jednjaka, počinje da je primenjuje, ali i usavršava. Ova modifikacija operacije se danas u hirurgiji zove: antetoraklana jejunoplastika Judin-Papo. Do tada ove bolesnike u Jugoslaviji niko nije operisao, a kako ih je bilo mnogo, Papo je ubrzo operisao 335 bolesnika sa minimalnim mortalitetom od 1,2%, po čemu je stekao i međunarodno priznanje. Ubrzo je postavljen za šefa Katedre hirurgije i glavnog hirurga JNA.

Bista dr Isidora Papa ispred VMA

Zatim odlazi u SAD na usavršavanje u kardiohirurgiji, koje se tih godina rađala zahvaljujući usavršavanju ekstrakorporalne cirkulacije. Bio je u Filadelfiji, klinici Mejo, bolnici Maunt Sinaj i drugim. Vraća se u zemlju i počinje da radi operacije na srcu i već 12. novembra 1965. godine ugrađuje prvu veštačku valvulu. Uradio je blizu 4.000 operacija na otvorenom srcu.

Godine 1950. dobio je zvanje docenta, 1953. vanrednog profesora, a 1956. redovnog profesora. Napredovao je i u vojnoj karijeri. Godine 1975. unapređen je u čin general-pukovnika sanitetske službe JNA. Za predsednika Hirurške sekcije izabran je krajem 1963. godine i na toj dužnosti je ostao do 22. januara 1966. godine. U tom periodu rad sekcije je bio intenzivan. Pozivao je i ugledne hirurge iz inostranstva da drže predavanja na sastancima Sekcije.

Objavio je 217 radova, od toga 13 u inostranim časopisima. Bio je redaktor udžbenika Ratna hirurgija. Preko 30 godina bio je načelnik Hirurške klinike VMA. Penzionisan je 1981. godine.

Preminuo je 14. oktobra 1996. godine i sahranjen je na Jevrejskom groblju u Beogradu.

Nagrade i odlikovanja

Bio je član udruženja hirurga Jugoslavije kao i brojnih međunarodnih društava:

• Austrijskog društva traumatologa,
• Međunarodnog društva za hidatidologiju,
• Naučnog saveta Međunarodnog hirurškog društva,
• Američkog kardiološkog koledža,
• Nemačkog hirurškog društva,
• počasni član Pariskog društva hirurga,
• Američkog lekarskog društva, CICD-a,
• Hirurškog društva Los Anđelesa,
• član francuske Akademije hirurgije,
• Peruanske Akademije medicinskih nauka,
• Kraljevskog koledža hirurgije Engleske i Irske,
• Grudnohiruškog društva Bolivije i dr.

Nosilac je brojnih uglednih odlikovanja i nagrada:

• Oktobarske nagrade grada Beograda,
• Sedmojulske nagrade,
• Nagrade „22. decembar“,
• Nagrade AVNOJ-a,
• Nagrade Višnjevskog (Moskva) i dr.
• Nosilac je Partizanske spomenice 1941.,
• Ordena jugoslovenske zvezde s lentom,
• Ordena jugoslovenske zastave sa lentom,
• Ordena zasluga za narod sa zlatnom zvezdom,
• Ordena rada sa crvenom zastavom,
• Ordena za vojne zasluge sa velikom zvezdom,
• Ordena partizanske zvezde sa srebrnim vencem,
• Ordena bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem,
• Ordena narodne armije sa zlatnim vencem,
• Ordena za hrabrost,
• Orden Britanske imperije drugog reda,
• Orden Red prestola prvog reda,
• Orden Republike Egipat drugog reda,
• Orden Afričkog oslobođenja,
• Orden Dva Nila,
• Orden nezavisnosti.

Za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) izabran je 21. decembra 1961, a za redovnog 7. marta 1968. godine.

Literatura

• Vojna enciklopedija. Beograd 1975. godina

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU
• Zbirka odlikovanja Arhiva SANU [1]
• Portreti: Dr Isidor Papo (1972.) na sajtu YouTube