Iznik
| Iznik tur. İznik | |
|---|---|
 Iznik | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Turska |
| Pokrajina | Bursa |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2012. | 22.507 (gradsko) |
| Geografske karakteristike | |
| Površina | 736,51 km2 |
  Iznik Iznik na karti Turske | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Osman Sargin |
| Pozivni broj | 16860 |
| Veb-sajt | |
| www.iznik.bel.tr | |
Iznik je grad i administrativni okrug u provinciji Bursa, Turska.[1] Istorijski je bio poznat kao Nikeja (grč. Νίκαια), odakle potiče i njegovo moderno ime. Grad leži u plodnom bazenu na istočnom kraju jezera Iznik, omeđen nizovima brda na severu i jugu. Grad je daleko samo 90 km jugoistočno od Istanbula, ali putem oko zaliva Izmit udaljen je 200 km. Nalazi se 80 km od Burse.
U gradu se nalazi zapadni zid koji se uzdiže od samog jezera, pružajući istovremeno zaštitu od opsade iz tog pravca, kao i izvor zaliha koje bi bilo teško prekinuti. Jezero je dovoljno veliko da se ne može lako blokirati sa kopna, a grad je bio dovoljno velik da veoma oteža svaki pokušaj da se opsadnim oružjem na kopnu dođe do luke.
Grad je sa svih strana bio okružen zidovima dužine 5 km i visine oko 10 m. Oni su pak bili okruženi dvostrukim jarkom na kopnenim delovima, a uključivali su i preko 100 kula na raznim lokacijama. Velike kapije na tri kopnene strane zidova pružale su jedini ulaz u grad.
Danas su zidovi na mnogim mestima srušeni zbog puteva, ali veći deo ranih radova je preživeo i kao rezultat toga grad predstavlja turističko odredište. Grad ima oko 15.000 stanovnika. Okružni je centar provincije Bursa od 1930. Bio je to u okrugu Kočaeli između 1923. i 1927. godine, a bio je i gradsko naselje Jenišehir okruga između 1927. i 1930. godine.
Grad je bio važan proizvođač visoko ukrašenog posuđa i pločica od frit porcelana u 16. i 17. veku.
Istorija[uredi | uredi izvor]
- Za istoriju pre osmanskog osvajanja, pogledajte članak o Nikeji.
1331. godine sultan Orhan je zauzeo grad od Vizantije i tokom kratkog perioda grad je postao glavni grad rastućeg osmanskog emirata.[2] Velika crkva Aja Sofija u centru grada pretvorena je u džamiju i postala poznata kao Orhanova džamija.[3] U blizini su izgrađene medresa i kupališta.[4] Orhan je 1334. godine sagradio džamiju i imaret (narodnu kuhinju) odmah ispred vrata Jenišehira (Yenişeh Kapısı) na južnoj strani grada.[5]
-
Zidine Iznika kod Jenišehirskih vrata -
Jenišehirska vrata -
Kapija Lefke -
Zid na kapiji Lefke -
Zid na Istanbulskoj kapiji -
Pozorište Iznik -
Ostaci crkve -
Ostaci crkve -
Sulejmanpaša medresa, Iznik -
Crkva Aja Sofija
Marokanski putnik Ibn Batuta boravio je u Izniku krajem 1331. godine ubrzo nakon zauzimanja grada od strane Orhana.[6] Prema Ibn Batuti, grad je bio u ruševinama i u njemu je živeo samo mali broj ljudi koji su bili u službi sultana. Unutar gradskih zidina bile su bašte i obrađene parcele sa kućama okruženim voćnjacima. Grad je proizvodio voće, orahe, kestene i krupno slatko grožđe.[5][7][8]
Popis stanovništva iz 1520. godine zabeležio je 379 muslimanskih i 23 hrišćanska domaćinstva, dok je popis izvršen vek kasnije 1624. godine zabeležio 351 muslimanskih i 10 hrišćanskih domaćinstava. Pretpostavljajući da po pet članova ima svako domaćinstvo, ove brojke ukazuju na to da je stanovnika bilo oko 2.000. Razne procene u 18. i 19. veku daju slične brojeve.[9] Grad je bio siromašan, a stanovništvo malobrojno čak i kada je proizvodnja keramike bila na vrhuncu tokom druge polovine 16. veka.[10]
Procenjuje se da je u vizantijskom gradu živelo 20 000–30 000 stanovnika, ali u osmanskom periodu grad nikada nije bio prosperitetan i zauzimao je samo mali deo ozidanog područja. Engleski duhovnik Džon Kovel posetio je Iznik 1677. godine i otkrio da je zauzeta samo trećina grada.[11] 1745. engleski putnik Ričard Pokok izvestio je da Iznik nije više od sela.[12] Niz posetilaca opisao je grad na neugodan način. Posle posete 1779. godine, italijanski arheolog Domeniko Sestini napisao je da Iznik nije ništa drugo nego napušteni grad bez života, buke i kretanja.[5] [13] Džejms Dalavej je 1797. godine opisao Iznik kao „bedno selo dugih staza i zidova od blata...“[5] [14] Grad je ozbiljno oštećen 1921. tokom grčko-turskog rata (1919–1922); stanovnici su postali izbeglice i mnoge istorijske zgrade su oštećene ili uništene.[15]
Keramika i pločice[uredi | uredi izvor]
Grad je postao važniji razvojem industrije grnčarije i pločica tokom osmanskog perioda u 16. veku, poznatom kao İznik Çini. Keramičke pločice Iznik korišćene su za ukrašavanje mnogih džamija u Istanbulu koje je dizajnirao Mimar Sinan. Međutim, ova industrija je opala u 17. veku[16] i Iznik je postao uglavnom poljoprivredni manji grad na tom području kada ga je velika železnica zaobišla u 19. veku.
-
Pločice iz Iznika unutar Selimije džamije u Jedrenu -
Muzej Iznik -
Izložba muzeja Iznik -
Izložba muzeja Iznik -
Izložba muzeja Iznik -
Izložba muzeja Iznik -
Svećnjaci -
Krigla -
Džamija Pijale paše -
Tanjir
Sačuvani spomenici[uredi | uredi izvor]
Veliki broj spomenika podigli su Osmanlije u periodu između osvajanja 1331. i 1402. godine kada je grad opljačkao Tamerlan. Među onima koji su preživeli su:
- Džamija Hadži Ozbek (1333). Ova džamija je izgrađena samo tri godine nakon osvajanja. Trem na zapadnoj strani zgrade srušen je 1940. godine da bi se proširio put.[17]
- Ješil džamija, Iznik (1378–1391). Džamija je izgrađena za Čandarli Kara Halila Hajrudin-pašu, prvog velikog vezira Osmanskog carstva. Nalazi se u blizini Lefke kapije na istočnoj strani grada. Oštećena je 1922. tokom grčko-turskog rata i obnovljena između 1956. i 1969.[5][18]
- Aja Sofija takođe poznata kao Aja Sofja[19] (grč. Ἁγία Σοφία, "Sveta Mudrost") je vizantijska nekadašnja crkvena građevina koju je Justinijan I sagradio usred grada u 6. veku.[20]
- Nilufer Hatun kuhinja (1388). Zgrada je bila napuštena dugi niz godina, ali je obnovljena 1955. godine i sada je muzej.[21]
- Medresa Sulejman Paše (sredina 14. veka). Ovo je jedna od dve preživele medrese u gradu. Obnovljena je u 19. veku i ponovo 1968.[22]
- Mauzolej Čandarli Hajrudin Paše (14. vek). Glavna soba sadrži petnaest sarkofaga. U donjoj sobi nalaze se još tri sarkofaga, uključujući i Hajrudin-pašin. Mauzolej se nalazi na groblju ispred kapije Lefke istočno od grada.[23]
Nekoliko spomenika preživelo je u 20. veku, ali je uništeno tokom grčko-turskog rata (1919–1922). Ovi uključuju:
- Crkva Uspenja (6 – 8. vek, ali obnovljena posle zemljotresa 1065). Ovo je bila jedina crkva u gradu koja nije pretvorena u džamiju.[24] Bila je ukrašena vizantijskim mozaicima iz 11. veka od kojih su fotografije preživele.[25][26]
- Džamija Ešrefzade Rumije (15. vek). Ešrefzade Rumi bio je oženjen ćerkom Hadži Bajrama Veli. Osnovao je sufijsku sektu i nakon njegove smrti 1469–70. njegova grobnica postala je mesto hodočašća.[5] Džamija je obnovljena, a grobnica je ukrašena pločicama Iznik.[27]
- Džamija i mauzolej Sejh Kutbedin (15. vek). Džamija i mauzolej su obnovljeni.[28][29]
-
Iznik Esrefoglu kompleks, eksterijer -
Iznik Esrefoglu kompleks, enterijer -
Kompleks grobnica Esrefoglu -
Džamija Sejh Kutbudin sa mauzolejem -
Grobnice Seh Kutbudin džamije
Sport[uredi | uredi izvor]
Ultramaraton Iznik je trka izdržljivosti od 130 km koja se održava oko jezera Iznik u aprilu od 2012. godine kao najduže jednostepeno atletsko takmičenje u zemlji.[30]
Međunarodni odnosi[uredi | uredi izvor]
Gradovi blizanci - gradovi pobratimi[uredi | uredi izvor]
Iznik je pobratimljen sa:[31]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Lonely Planet Turkey ed.
- ^ Raby 1989, str. 19–20.
- ^ Tsivikis, Nikolaos (23. 3. 2007), „Nicaea, Church of Hagia Sophia”, Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor, Foundation of the Hellenic World, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ St. Sophia Museum, ArchNet, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ a b v g d đ Raby 1989, str. 20.
- ^ Dunn 2005, str. 158 note 20
- ^ Defrémery & Sanguinetti 1854, str. 323–324
- ^ Gibb 1962, str. 453
- ^ Raby 1989, str. 20–21.
- ^ Raby 1989, str. 21.
- ^ Covel 1893, str. 281.
- ^ Pococke 1745, str. 123.
- ^ Sestini 1789, str. 219–220.
- ^ Dallaway 1797, str. 169.
- ^ Uyan, Ayhan (28. 11. 2011), İznik'te Milli Mücadelede Yunan Tahribatı, iznikrehber.com, Pristupljeno 19. 6. 2013
- ^ http://mini-site.louvre.fr/trois-empires/en/ceramiques-ottomanes.php. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ Haci Özbek Mosque, ArchNet, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ Green Mosque, ArchNet, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ „İznikte Gezilecek Yerler”. Türkiye'nin En Güncel Gezi ve Seyahat Sitesi, GeziPedia.net (na jeziku: turski). Pristupljeno 2020-06-27.
- ^ Hazlitt, Classical Gazetteer, "Nicæa"
- ^ Nilüfer Hatun Soup Kitchen, ArchNet, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ Süleyman Pasa Madrasa, ArchNet, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ Tomb of Çandarli Hayreddin Pasa, ArchNet, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ Kastrinakis, Nikos (16. 6. 2005), „Nicaea (Byzantium), Dormition Church”, Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor, Foundation of the Hellenic World, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ Mango 1959.
- ^ Kanaki, Elena (22. 6. 2005), „Nicaea (Byzantium), Church of the Dormition, Mosaics”, Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor, Foundation of the Hellenic World, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ Esrefzade Rumi Mosque, ArchNet, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ Seyh Kutbeddin Mosque and Tomb, ArchNet, Pristupljeno 20. 9. 2014
- ^ https://www.bursa.com/wiki/Seyh_Kutbettin_Camii_Ve_Turbesi_Iznik
- ^ „İznik'te maraton heyecanı başladı”. Sabah (na jeziku: Turkish). 2012-04-14. Pristupljeno 2013-11-26.
- ^ „Kardeş Şehirler”. iznik.bel.tr (na jeziku: turski). İznik. Pristupljeno 2020-01-18.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Covel, John (1893). „Extracts from the diaries of John Covel (1670–1679)”. Ur.: Bent, J. Theodore. Early Voyages and Travels in the Levant. London: Hakluyt Society.
- Dallaway, James (1797). Constantinople Ancient and Modern: with excursions to the shores and islands of the archipelago and to the Troad. London: T. Cadell, junr. & W. Davies.
- Defrémery, C.; Sanguinetti, B.R. trans. and eds. (1854). Voyages d'Ibn Batoutah, Volume 2 (na jeziku: Arabic i French). Paris: Société Asiatic.
- Dunn, Ross E. (2005). The Adventures of Ibn Battuta. University of California Press. ISBN 0-520-24385-4. First published in 1986, ISBN 0-520-05771-6.
- Gibb, H.A.R. trans. and ed. (1962). The Travels of Ibn Baṭṭūṭa, A.D. 1325–1354 (Volume 2). London: Hakluyt Society.
- Mango, Cyril (1959). „The date of the narthex mosaics of the Church of the Dormition at Nicaea”. Dumbarton Oaks Papers. 13: 245—252. JSTOR 1291137. doi:10.2307/1291137.
- Pococke, Richard (1745). A Description of the East and Some Other Countries. Volume 2 part 2. London: self published.
- Raby, Julian (1989). „İznik, 'Une village au milieu des jardins'”. Ur.: Petsopoulos, Yanni. Iznik: The Pottery of Ottoman Turkey. London: Alexandra Press. str. 19—22. ISBN 978-1-85669-054-6.
- Sestini, Domenico (1789). Voyage dans la Grèce asiatique, à la péninsule de Cyzique, à Brusse et à Nicée: avec des détails sur l'histoire naturelle de ces contrées (na jeziku: French). London and Paris: Leroy.
Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]
- Alioğlu, E. Fusun (2001). „Similarities between early Ottoman architecture and local architecture or Byzantine architecture in Iznik”. ICOMOS International Millennium Congress. More than two thousand years in the history of architecture, Session 2, Historic Towns (PDF). UNESCO-ICOMOS.
- Alioğlu, E.Fusun (2001). „Establishing the sustainable identity of a historical city field of research: Iznik”. ICOMOS International Millennium Congress. More than two thousand years in the history of architecture, Session 2, Historic Towns (PDF). UNESCO-ICOMOS.
- Raby, Julian (1976). „A seventeenth century description of İznik-Nicaea”. Istanbuler Mitteilungen. 26: 149—188.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Iznik turistički vodič sa Vikiputovanja- „Iznik”. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. decembar 2013), ArchNet. Information on the historic buildings in the town.
- 300+ photographs of the town and sights
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
