Izolativni jezici
Izolativni jezici ili korenski jezici su naziv za jedan tip jezika koji imaju zajedničke strukturne osobine, a koji ne spadaju nužno u istu jezičku porodicu niti imaju teritorijalnog dodira. Korenski jezici su jezici u kojima nema gramatičkih nastavaka na rečima i u proseku imaju mali broj morfema (reči u tim jezicima su često sastavljene od jednog jedinog morfema). To ih stavlja nasuprot sintetičkim jezicima i aglutinativnim jezicima, gde su reči obično sastavljene od više morfema. U korenske jezike spadaju sino-tibetski jezici, tai-kadai jezici, vijetnamski jezik, hmong-mijen jezici, gbe jezici u Africi i kojsanski jezici.
Osobine izolativnog tipa jezika[uredi | uredi izvor]
Izolativni tip jezika karakteriše:
- čvrst red reči u rečenici
- razvijena leksika sa vrlo malo sinonimije
- ulogu gramatičkih nastavaka preuzimaju cele pojedinačne reči
- nastavaka na rečima nema
O podeli na jezičke tipove[uredi | uredi izvor]
Osnivačem lingvističke tipologije smatra se Fridrih fon Šlegel jer je prvi upotrebio termine afiksalni i flektivni jezici u svom delu „O jeziku i mudrosti Indijaca“. Korenske jezike je prvi prepoznao Fridrihov brat koji ih je nazvao "jezicima bez gramatičke strukture" za razliku od aglutinativnih i flektivnih jezika. Ta podela se zadržala i do danas, mada se jezički tip više ne odnosi samo na morfološku strukturu i jezici se ne svrstavaju samo u jedan tip.
Vladimir Skalička, češki lingvista Praške škole, koristeći već postojeće termine (izolativni, flektivni i aglutinativni jezici), proširio je osobine svakog tipa. Izolativni tip odlikuje čvrst red reči u rečenici, razvijena leksika sa vrlo malo sinonimije, ulogu gramatičkih nastavaka preuzimaju cele pojedinačne reči, a nastavaka na rečima nema[1]. Ovakva tipologija se razlikuje od tradicionalne u sledećim osobinama: 1) u tradicionalnoj tipologiji tipovi su se odnosili na morfologiju, a ovde su prošireni i na druge strukture, posebno na sintaksičku; 2) nemoguće je pronaći jezik koji će imati sve osobine jednog tipa, jer je svaki tip, u suštini, apstrakcija, ali jedan tip dominira, i 3) klasifikacija jezika prešla je u klasifikaciju tipova[2].
Jezici u svom istorijskom razvoju menjaju strukturni tip kome pripadaju. Na primer, jermenski jezik se svrstava u flektivni tip, ali se sve više primećuju aglutinativni procesi. Engleski jezik je nekada bio sintetičko-flektivni, ali danas pokazuje odlike analitičko-izolativnog tipa.[2] Promena tipa se može pratiti i kod jezičkih porodica i grana. U indoevropskim jezicima izraženo je kretanje od flektivnog do aglutinativnog ili korenskog tipa, dok je u ugro-finskoj porodici smer od aglutinativnog ka flektivnom ili polisintetičkom. Za sada nije utvrđeno da iz jednog tipa proizilazi obavezno drugi tip, već su sve kombinacije uočene.
