Pređi na sadržaj

Ildiko Erdei

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ildiko Erdei
Datum rođenja1965.

Dr. Ildiko Erdei (Kovin [1], Vojvodina, 2. oktobar 1965) je redovna profesorka na Odeljenju za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, feministkinja i antiratna aktivistkinja.

Akademska karijera[uredi | uredi izvor]

Ildiko Erdei je diplomirala 1991. godine na Odeljenju za etnologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu radom „Simbolika gradskih prostora - Pančevo u 19. veku". Za ovaj rad je iste godine dobila nagradu Etnografskog muzeja u Beogradu „Borivoje Drobnjaković". Magistrirala je 1998. godine sa temom „Prostorno-vremenski obrasci novih političkih rituala u Beogradu 1990-1993". Doktorirala je 2007. godine disertacijom „Teorije i koncepti o potrošnji u savremenoj antropologiji". 1993. godine počinje da radi na Filozofskom fakultetu u Beogradu a od 2007. godine drži nastavu na osnovnim studijama i učestvuje u nastavi na master i doktorskim studijama. [2] Održala je brojna predavanja na Fakultetu političkih nauka u Beogradu i Centru za ženske studije pri tom fakultetu, Fakultetu za humanističke studije u Kopru[3] u Sloveniji, u Istraživačkoj stanici Petnica i kao gostujuća profesorka na Fakultetu za poljske studije Univerziteta u Varšavi i Univerziteta Adama Mickjeviča[4] u Poznanju u Poljskoj ( Adam Mickiewic). Takođe je držala predavanja u Narodnoj biblioteci Srbije, Narodnoj biblioteci u Boru, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu i Univerzitetu socijaldemokratije u Beogradu. Članica je istraživačkog tima „Društveno-ekonomski kontekst i pitanje rodno zasnovanog nasilja“ u Centru za ženske studije.

Polja njenih izučavanja i istraživanja se kreću od antropologije potrošnje, studije materijalne kulture i kulturne ekonomije socijalizma i postsocijalizma do rodnih studija.

Članica je Međunarodne asocijacije za izučavanje jugoistočne Evrope, INASEA (International Association of South European Anthropology)[5]. Bila je članica je redakcije Glasnika etnografskog muzeja a članica je i Glasnika Etnografskog instituta[6] kao i članica Saveta časopisa „Interkulturalnost" Zavoda za kulturu Vojvodine.

[7]

Naučno nastavna zvanja[uredi | uredi izvor]

1993 - asistentkinja-pripravnica - Filozofski fakultet u Beogradu

1998 - asistentkinja - Filozofski fakultet u Beogradu

2007 - docentkinja - Filozofski fakultet u Beogradu

2012 - vanredna profesorka - Filozofski fakultet u Beogradu

2021 - redovna profesorka - Filozofski fakultet u Beogradu

Antiratni aktivizam[uredi | uredi izvor]

Kao odgovor na sve veća nacionalistička stremljenja republičkih i lokalnih vlasti,  početak ratova u bivšoj Jugoslaviji i veliku medijsku cenzuru, u specifičnom multi-etničkom i multi-kulturalnom Pančevu[8], 1991. godine počinje da deluje Pokret za mir Pančevo u čiji se rad Ildiko Erdei odmah uključuje i ostaje angažovana do 1995. godine. U okviru Pokreta za mir Pančevo[9] Ildiko učestvuje u kreiranju i realizaciji mnogih performativnih i obrazovnih projekata kao što su akcija paljenje sveća u Pančevu za sve žrtve rata, zatim 17. aprila 1991. „Prvi geto u Srbiji“ (akcija koja je nastupala sa parolama „Živela geta! Dobro došli u prvi geto!“ i „Što nas je više unutra, to je njih manje napolju“), akcija „Glasali ste, gladujte“, projekti aktivnog slušanja sa kvekerskim mirovnim aktivistom Herbom Voltersom iz SAD i nenasilnog rešavanja konflikata sa Dadlijem Vilkson iz SAD. Budući da je rad mirovnih, antiratnih i građanskih pokreta tokom devedesetih godina 20. veka bio povezan, učestvovala je u radu Žena u crnom, u akcijama i na međunarodnim skupovima koje je ŽuC organizovao i sarađivala je sa Centrom za antiratnu akciju i Crepajom za mir.[10]

Uporedo sa stvaranjem antiratnih i mirovnih pokreta u Pačevu i okolnim selima, rade i lokalna glasila koja svoju uređivačku politiku postavljaju izvan kontrole vladajućeg režima Slobodana Miloševića i postaju mediji koji se jasno poziciraju protiv mržnje i nacionalizma.  Ildiko je objavljivala tekstove za „Pančevac“[11]  i mesečnik „Kontra Belum“(Contra Bellum) čiji je izdavač bio Pokret za mir Pančevo. Takođe je pisala za glasilo „Pacifik“ Centra za antiratnu akciju.

Učestvovala je na prvom skupu mreže mirovnih aktivista i aktivistkinja Vojvodine (SMAV) u Pančevu gde je imala jedno od uvodnih izlaganja pod nazivom „Amebe, žirafe i vojvođanski mirovnjaci“

Ildiko Erdei se kroz antiratne aktivnosti Žena u crnom uključila u aktivizam i feminizam[12]odmah nakon izbijanja rata 1991. godine. Kako je 1993. godine počela da radi na Filozofskom fakutetu, nije mogla da održi kontinuitet u saranji sa njima zbog poslovnih obaveza. 2000. Godine Ildiko obnavlja saradnju sa Ženama u crnom u okviru edukativnih radionica, performansa i tribina[13] u kojima pravi most između svog akademskog angažovanja i aktivizma:

2000 godina – edukativni projekat „Moć i drugi/e“ koji je za cilj imao podizanje kulturalne i etničke svesnosti žena u pograničnim regijama Banat, Jugoistočna Srbija i Sandžak.

Maj/jun 2001. – u saradnji sa Ženskom mirovnom grupom Pančevo, grupama žena iz Novog Pazara i Ženskom sekcijom Narodnog parlamenta iz Leskovca[14], učestvuje u radionici pod nazivom „Moć i drugost“. Ove radionice su imale za cilj edukaciju o konceptu različitosti u etno-kulturalno heterogenim sredinama.

06. avgust 2001. – Ženska mirovna grupa Pančevo, u saradnji sa u saradnji sa Opštinskim odborom Socijaldemokratske unije, Neformalnom pozorišnom trupom „Sve jedno“, Ženama u crnom i Domom omladine Pančevo[15], organizovala je akciju i performans povodom obeležavanja šest godina od egzodusa srpskog stanovništa iz Hrvatske u akcijama „Bljesak“ i „Oluja“

9. maj 2002 – učestvovala je na okruglom stolu sa temom „Fašizam i neofašizam danas“

9. mart 2009 – učestvuje na tribini o uticaju globalizacije na položaj žena „Kako biti aktivistkinja u potrošnji“

30 oktobar 2020 - učestvije u diskusiji „Pad Berlinskog zida: pobeda i/ili poraz?“ sa temom „Značenje potrošnje iza i nakon pada Berlinskog zida“

Decembar 2021 – učestvuje na tribini „Rat je nastavljen drugim sredstvima, a gde je danas antiratni otpor?“

Oktobar 2022 – pridružila se Apelu o Kosovu Žena u crnom u kome se od donaće i međunarodne javnosti traži da se suoči sa realnošću i da izvrši pritisak na aktuelnu vlast u Srbiji kako bi  prestala da sprečava pristupanje Kosova međunarodnim organizacijama i institucijama.

Ženska mirovna grupa Pančevo[uredi | uredi izvor]

Ženska borba na tlu socijalističke Jugoslavije za svoj zadatak je imala, pored borbe za prava žena, mirovno i antiratno delovanje kroz poštovanje prava različitosti i koegzistenciju sa Drugim[16] te Ildiko nastavlja ovaj rad kroz pokretanje Ženske mirovne grupe Pančevo[17] 2000. godine. Ideja vodilja je bila da su kulturna i politička edukacija nužne kao način borbe protiv autokratije i nacionalističkih politika koje je ostavio u nasleđe prethodni režim, ali i da je obrazovanje za mir, demokratiju i suživot preduslov suštinske promene društva. Politika feminizma se jasno uklapa u nastajanje ovakve mirovne organizacije i njen program kroz svoj kontinuirani rad na izvođenju žena iz patrijarhalnog modela vlastištva nad njihovim telom, emocijama, pravima i nadležnostima. Ovu borbu je prepoznala kao neophodnu u društvenoj i političkoj klimi repatrijarhalizacije koja predstavlja opasnost slobodama i pravima žena.

Kroz svoje angažovanje, ŽMIG se obraća i mladima u lokalnoj zajednici kroz programe koje vrši u srednjim školama a takođe se bavi ekološkim temama u Pančevu što vidi kao odgovor na nesavesnu privatizaciju fabrika koje su najveći zagađivači vode i vazduha.

2013. godine Ženska mirovna grupe prelazi u ruke druge generacije aktivistkinja koje nastavljaju rad na tradiciji mirovne orijentacije ali  u skladu sa novim društveo-političkim okolnostima i senzibilitetu novih članica menja svoj profil i aktivnosti.

ŽMIG je članica organizacije Mreže Žene u Crnom, NAPOR[18] i E.P.A.[19]


Septembar 2000 – predizborna kampanja za savezne i lokalne izbore „Budimo solidarne, budimo prisutne“ sa ciljem podsticanja žena da se aktivno uključe u izborni proces

Decembar 2000 – predizborna kampanja za republičke izbore „Zaokruži promenu“

Avgust/septembar 2001. – kampanja protiv uvođenja veronauke u javne škole u saradnji sa Opštinskim odborom Socijaldemokratske unije i Vojvođanske zelene stranke[20] u okviru NVO kampanje. Organizovano je potpisivanje peticije protiv uvođenja veronauke u javne škole i roditelji su ohrabrivani da iskoriste svoje zakonsko pravo da ne izaberu ni jedan od ponuđenih izbornih predmeta. U okviru iste kamapnje a u saradnji sa Domom omladine, organizovana je tribina „Veronauka ako-onda, moguće posledice uvođenja veronauke“. Kampanja je pokazala dobar rezultat jer je ubedljiva većina roditelja odabrala opciju „ništa“ pri izboru opcionih predmeta na upisu u prvi razred. Ova kampanja je imala i veliki odjek u lokalnoj sredini, i bila povod polemici koja se na stranicama „Pančevca“ razvila između lokalnih sveštenika svih veroispovesti s jedne, i aktivistkinja ŽMIG-a, sa druge strane.

18.11.-12.12.2001. – manifestacija posvećena suočavanju sa prošlošću „Istina je bol i lek – Vukovar i Dubrovnik deset godina posle“ u saranji sa Opštinskim odborom Socijaldemokratske unije

2001. godine – projekat „Istraživanje o političarkama“ u saradnji sa „Grupom za promociju ženskih političkih prava Glas razlike"

27. novembar 2002. – tribina „Kako zadovoljiti pravdu“ na kojoj su govorile istoričarka Latinka Perović, Nataša Kandić iz Fonda za humanitarno pravo i Staša Zajović i Žena u crnom.

2002-2003 – istraživački projekat o značajnim Pančevkama „Žene menjaju istoriju“ i 2003. godine nastavak ovog projekta pod nazivom „Žensko lice grada“

2003 - projekat „Istorija ženskog organizovanja u Pančevu“

2004 - „Reci NE zagađenju“ zajedno sa mrežom nevladinih organizacija i udruženja građana Pančeva

2006 - učešće u izradi lokalnog akcionog plana za mlade u okviru KUM-a (Koalicija udruženih mladih iz Pančeva)

2007-2008 – projekat „Praktikovanje interkulturalnog obrazovanja i razumevanja u srednjim školama“ u realizaciji Grupe Most iz Beograda[21].

2008-2009 - projekat „Ženska agenda“ koji je za cilj imao podizanje nivoa ekološke svesnosti stanovnika Pančeva i dokumentovanje dotadašnjih ekoloških građanskih inicijativa kao i predstavljanje koncepta ekofeminizma koji povezuje ekološku brigu i probleme žena.

Izabrana bibliografija[uredi | uredi izvor]

  • 2020 "Moderni život u udarnom terminu: televizija, humor i politika u socijalističkoj Jugoslaviji"; Evoluta, Beograd, ISBN 987-86-80912-45-5 nevažeći ISBN.
  • 2020. "Istraživanje o reproduktivnim i radnm pravima žena u Srbiji", Ildiko Erdei i Lidija Radulović; Žene u crnom, Beograd
  • 2019. "Jugoslavija. Zašto i kako?" Ildiko Erdei, Branislav Dimitrijević, Tatomir Toroman;  Muzej Jugoslavije, Beograd
  • 2018. "Čekajući Ikeu: od tačkica do ikeizacije“ (drugo, dopunjeno izdanje); Evoluta, Beograd. ISBN 978-86-80912-14-1.
  • 2012. "Čekajući Ikeu“; Srpski genealoški centar, Beograd. ISBN 978-86-83679-87-4.
  • 2008. "Antropologija potrošnje“; Biblioteka XX vek, Beograd. ISBN 978-86-7562-073-0.
  • 1998.(2002) "Ilustrovani vodič kroz Srpsku Spartu“, Ildiko Erdei, Edvard Jukić, Dragan Brujić; Agencija „Glumac“Pančevo. ISBN 86-84279-00-X.
  • 1997 "O studentima i drugim demonima“, ko-urednica sa G. Gorunović, Filozofski fakultet- Signature, Beograd

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ opština Kovin [1]
  2. ^ „Etnologija i antropologija | Univerzitet u Beogradu - Filozofski fakultet”. www.f.bg.ac.rs. Pristupljeno 2022-11-05. 
  3. ^ „https://www.fhs.upr.si/sl/”. www.fhs.upr.si (na jeziku: slovenački). Arhivirano iz originala 07. 11. 2022. g. Pristupljeno 2022-11-06.  Spoljašnja veza u |title= (pomoć)
  4. ^ UAM, Administrator strony. „About AMU - Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland”. amu.edu.pl (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-06. 
  5. ^ „INaSEA”. 
  6. ^ „Glasnik Etnografskog instituta SANU”. www.ei.sanu.ac.rs. Pristupljeno 2022-11-06. 
  7. ^ „Moj Novi Sad - Moje mesto pod webom”. www.mojnovisad.com. Pristupljeno 2022-11-06. 
  8. ^ „CPI”. www.cpi.rs. Pristupljeno 2022-11-06. 
  9. ^ „"Rat u Srbiji (1991—2001): Jeste se desilo"” (PDF). 
  10. ^ Petkov, Nikola (2018-10-05). „Mir, braćo”. Pančevo.city (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-11-09. 
  11. ^ „Pančevac”. www.pancevac-online.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-06. 
  12. ^ „Mixcloud”. www.mixcloud.com. Pristupljeno 2022-11-07. 
  13. ^ „Žene u crnom - Žene u crnom”. zeneucrnom.org. Pristupljeno 2022-11-06. 
  14. ^ „Narodni parlament”. Narodni parlament (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-11-06. 
  15. ^ „Dom omladine Pančevo – Dom je kuća za sve” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-11-06. 
  16. ^ Žižek, Slavoj (2012). "Kako čitati Lakana?". Karpos, Loznica. ISBN 978-86-85941-47-4. 
  17. ^ Redakcija (2017-08-27). „Ženska mirovna grupa Pančevo - ŽMIG”. Pančevo.city (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-11-06. 
  18. ^ www.napor.net http://www.napor.net/. Pristupljeno 2022-11-15.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  19. ^ „european playwork association – european playwork association” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-15. 
  20. ^ „PODRŽI ZELENE”. Zelena stranka (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-11-06. 
  21. ^ „Grupa Most”. most.org.rs. Pristupljeno 2022-11-06. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Bojan Bilić "Borile smo se za vazduh - (post)jugoslovenski antiratni aktivizam i njegovo nasleđe"; Documenta, Kuća ljudskih prava Zagreb, Naklada Jesenski i Turk; Zagreb, 2015; ISBN 978-953-7872-07-6.
  • Bojan Bilić "Opiranje zlu - (post)jugoslovenski antiratni angažman"; Naklada Jesenski i Turk; Zagreb. 2015. ISBN 978-953-2227-12-3.
  • Dubravka Žarkov "The Body of War: Media, Ethnicity, and Gender in the Break-up of Yugoslavia"; Duke University Press, Durham and London, 2007 The Body of
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Илдико_Ердеи&oldid=27732858”