Institut za književnost i umetnost
| Institut za književnost i umetnost | |
|---|---|
 | |
| Osnivač | Izvršno veće Skupštine Srbije; Srpska akademija nauka i umetnosti; Filološki fakultet u Beogradu; Univerzitet umetnosti u Beogradu. |
| Datum osnivanja | 15.09.1962. |
| Tip | samostalna naučna ustanova |
| Namena | književnoteorijska istraživanja; književnoistorijska istraživanja; komparatistička istraživanja; poetička istraživanja |
| Sedište | Beograd |
| Predsednik | Bojan Jović |
| Veb-sajt | https://www.ikum.org.rs |
Institut za književnost i umetnost (IKUM) je naučna ustanova osnovana 15.09.1962. godine na predlog akademika Vojislava Đurića. Od 01.01.1963. godine Institut radi kao samostalna naučna ustanova. Sedište Instituta nalazi se u Beogradu.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Institut za književnost i umetnost nastao je iz Centra za teoriju književnosti i umetnosti Filološkog fakulteta u Beogradu. Izvršno veće je, na predlog akademika Vojislava Đurića, donelo Uredbu o osnivanju Instituta za književnost i umetnost 15.09.1962. Osnivači Instituta su: Izvršno veće Skupštine Srbije, Srpska akademija nauka i umetnosti, Filološki fakultet u Beogradu i Univerzitet umetnosti u Beogradu. Samostalna naučna ustanova je postao 01.01.1963. godine i dan danas ima isti status. Ubrzo nakon što je osnovan, Institut je postao jedna od većih i uglednijih naučnih ustanova u oblasti nauke o književnosti u tadašnjoj Jugoslaviji, a taj ugled sačuvao je i do današnjih dana.
Institut se od 1963. do 2002. godine nalazio u potkrovlju Rudarskog fakulteta, u blizini Botaničke bašte, a od tada se nalazi u uredno sređenim prostorijama u Domu Vukove zadužbine (Kralja Milana 2) u centru Beograda, gde se i danas nalazi.[1]
Osnovni pravci delatnosti Instituta za književnost i umetnost su književnoistorijska, komparatistička, književnoteorijska i poetička istraživanja. Ona se sistemski prate i proučavaju kretanje i razvitak stvaralačke kritike kod nas i u svetu iz oblasti istorije i teorije književnosti, estetike, komparatistike i poetike.[2]
Projekti[uredi | uredi izvor]
Istraživanje u Institutu je trenutno podeljeno na više različitih oblasti. Različite mogućnosti istraživanja najbolje opisuju projekti IKUM-a:
- Smena poetičkih paradigmi u srpskoj književnosti XX veka: nacionalni i evropski kontekst
- Srpsko usmeno stvaralaštvo u interkulturnom kodu
- Kulturološke književne teorije i srpska književna kritika
- Uloga srpske periodike u formiranju književnih, kulturnih i nacionalnih obrazaca
- Srpska književnost u evropskom kulturnom prostoru
Osim stalno zaposlenih istraživača u IKUM-u, na projektima učestvuju i spoljni saradnici Instituta: univerzitetski profesori i drugi naučni radnici.[3]
Organizacija Instituta[uredi | uredi izvor]
Oblasti naučnog istraživanja koje su bile podeljene kroz pet projekata se, od 2020. godine, realizuju u sedam različitih naučnih odeljenja:
- Periodika u istoriji srpske književnosti i kulture
- Odeljenje za istoriju srpske književne kritike i metakritike
- Odeljenje za folkloristiku
- Srpska književnost i kulturna samosvest
- Uporedna istraživanja srpske književnosti
- Poetika moderne i savremene srpske književnosti
- Odeljenje za teoriju književnosti i umetnosti[3]
Direktori Instituta[uredi | uredi izvor]
Direktori Instituta bili su:
- Vojislav Đurić (1963-1966)
- Dušan Puhalo (1966-1968)
- Zoran Konstantinović (1968)
- Predrag Palavestra (1968-1976)
- Miodrag Maticki (1977–2005)
- Vesna Matović (2006-2014)
- Bojan Jović (2015-nadalje)[1]
Izdanja Instituta[uredi | uredi izvor]
Delatnost IKUM-a se najbolje ogleda u raznovrsnim i brojnim izdanjima. Mnoga od njih su dostupna u štampanim verzijama i mogu se naći u Biblioteci IKUM-a.
Izdanja koja su objavljena posle 2006. godine su takođe dostupna u digitalnom formatu, a nalaze se u elektronskoj bazi podataka kojoj se može pristupiti jedino preko virtuelne biblioteke IKUM-a. [4]
Nova izdanja[uredi | uredi izvor]
Odabrana nova izdanja Instituta:
Književnost, kultura, identitet – međunarodni zbornik radova u čast prof. dr Jovana Delića
ur. Svetlana Šeatović, Aleksandar Jerkov, Predrag Petrović
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
Poezija Ane Ristović
ur. Svetlana Šeatović
Zadužbina Desanka Maksimović : Narodna biblioteka Srbije : Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
O svetlosti starijoj od nesreće. Eseji o srpskoj poeziji i kulturi
Jovanović Aleksandar
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
Ljiljan modri : Kristijan Fridrih Temler i južni Sloveni
Per Jakobsen, Persida Lazarević Di Đakomo
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
Znaci raspoznavanja : prilozi za samorazumevanje srpske književnosti
Catena mundi : Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
Vojislav Ilić i rađanje moderne srpske poezije
ur. Predrag Petrović, Nedeljka Bjelanović
Institut za književnost i umetnost : Dučićeve večeri poezije, Beograd : Trebinje, 2020.
Srpska književnost početkom 20. veka: modernost i stari zadaci
ur. Dragan Hamović, Jana Aleksić
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
Srpski (o)kvir: Prilozi za čitanje srpske književnosti u svetlu kvir teorije
Igor Perišić
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
Ženski pokret (1920–1938): bibliografija
Jovanka Poljak, Olivera Ivanova
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2019.
U zaleđu Sredozemlja : Mediteran u modernoj srpskoj književnosti
Svetlana Šeatović
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2019.[5]
Monografije i bibliografije[uredi | uredi izvor]
Odabrane monografije i bibliografije:
O svetlosti starijoj od nesreće. Eseji o srpskoj poeziji i kulturi
Jovanović Aleksandar
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2020.
Junak i siže epske pesme
Danijela Petković
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2020.
Književno delo Ljubena Karavelova na srpskom jeziku
Aleksandar Pejčić
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2018.
Delo Dositeja Obradovića u evropskom književno-kulturnom kontekstu – kulturno-istorijski odjeci nemačke prosvećenosti Hale-lajpciškog intelektualnog kruga na južnoslovenskim prostorima
Dragana Grbić
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2018.
Veštica: kulturno-istorijski kontekst
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2018.
Marija Šarović
Figura guslara : heroizirana biografija i nevidljiva tradicija
Smiljana Đorđević Belić
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2017.
Postfolklorna epska hronika : žanr na granici i granice žanra
Smiljana Đorđević Belić
Beograd: Čigoja, Institut za književnost i umetnost, 2017.
Srpskovizantijsko nasleđe u srpskom posleratnom modernizmu : Vasko Popa, Miodrag Pavlović, Ljubomir Simović, Ivan V. Lalić
Marko Radulović
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2017.
Dadaistički časopisi
Predrag Todorović
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2016.
Put ka uspravnoj zemlji : moderna srpska poezija i njena kulturna samosvest
Dragan Hamović
Beograd: Institut za književnost i umetnost, 2015.[6]
Zbornici[uredi | uredi izvor]
Zbornici su deo timskog rada saradnika ili više projekta ili su rezultat naučnih skupova koje organizuju institutski projekti.
Neki od zbornika:
Književnost, kultura, identitet – međunarodni zbornik radova u čast prof. dr Jovana Delića
ur. Svetlana Šeatović, Aleksandar Jerkov, Predrag Petrović
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
Poezija Ane Ristović
ur. Svetlana Šeatović
Zadužbina Desanka Maksimović : Narodna biblioteka Srbije : Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2020.
Književni i kritičarski opus Milana Kašanina
ur. Jana Aleksić, Đorđe Nešić
Institut za književnost i umetnost : Kulturni i naučni centar Milutin Milanković, Beograd : Dalj, 2019.
Prilozi za poetiku Branislava Petrovića
ur. Dragan Hamović
Institut za književnost i umetnost : Gradska biblioteka Vladislav Petković Dis, Beograd : Čačak, 2019.
Pesnički zavičaj Desanke Maksimović
ur. Šeatović Svetlana, Opačić Zorana
Institut za književnost i umetnost : Zadužbina Desanka Maksimović : Dučićeve večeri poezije, Beograd, 2019.[7]
Književnost – teologija – filosofija:
tematsko-problemski zbornik radova u spomen Milanu Raduloviću
ur. Kristijan Olah, Milica Mustur
Institut za književnost i umetnost : Pravoslavni bogoslovski fakultet Svetog Vasilija Ostroškog, Beograd : Foča, 2018.
Poetika Milutina Bojića
ur. Jovan Delić, Svetlana Šeatović
Institut za književnost i umetnost : Biblioteka Milutin Bojić, Beograd, 2017.
Pesničke teme i poetički modeli Alekse Šantića
ur. Jovan Delić, Bojan Čolak
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2017.
O poeziji i o poetici Borislava Radovića
ur. Dragan Hamović
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2017.
Preplitanja i ukrštanja (hibridnost u književnosti)
ur. Krinka Vidaković-Petrov
Institut za književnost i umetnost, Beograd, 2016.[8]
Književna istorija[uredi | uredi izvor]
Književna istorija pokrenuta je kao časopis cetinjskog izdavačkog preduzeća Obod a kasnije i IP Vuk Karadžić, 1968. godine. Njen pokretač i prvi glavni urednik bio je Aleksandar Petrov, a nakon njega Jovan Deretić.[9]
Biblioteke[uredi | uredi izvor]
Biblioteka IKUM-a poseduje preko 10000 publikacija, među kojima se nalaze knjige, godišnjaci, zbornici, sabrana dela, priručnici i drugo, kao i oko 500 naslova različitih časopisa od kojih se mnogi ne mogu naći ni u jednoj biblioteci u Srbiji.
Većina tekstova se može preuzeti u elektronskom obliku u okviru Digitalne biblioteke Instituta.[10]
Naučni skupovi[uredi | uredi izvor]
Jedan od oblika istraživačkog rada institutskih projekata su naučni skupovi koje finansira nadležno Ministarstvo nauke Srbije. U zavisnosti od ranga, tipa učesnika, oblasti i disciplina koje su obuhvaćene, mogu biti nacionalnog, regionalnog ili međunarodnog karaktera; neki su književnoteorijske prirode, drugi su više okrenuti književnoistorijskoj problematici, neretko uključuju i druge granične naučne discipline (estetika, kulturologija, istorija umetnosti, filozofija) i oni su interdisciplinarni.
Takođe se organizuju i sa srodnim naučnim institucijama iz raznih zemalja (Poljska, Nemačka, Bugarska, Bosna i Hercegovina) ili su u njih uključene nacionalne naučne institucije, posebno lokalne (centralne biblioteke pojedinih regiona).[11]
Održani skupovi[uredi | uredi izvor]
2016.
Desničini susreti 2016.[12]
Susret Sefarda i Aškenaza na Zapadnom Balkanu: između tradicije i promena
2015.
Savremena srpska folkloristika III
2014.
Savremena srpska folkloristika II
Avangarda: od dade do nadrealizma
Pesničko delo i misao o poeziji Milovana Danojlića
Pesnička poetika Oskara Daviča
Pisci kao tvorci jezika
Poezija i poetika Ljubomira Simovića
Pesništvo i književna misao Miodraga Pavlovića
Nova Evropa
Moderni klasicista Jovan Hristić
Međunarodni naučni skup Poetika Borislava Pekića
Poezija i poetika Jovana Dučića
Postsimbolistička Poetika Ivana V. Lalića
Predstavljanje rodnih identiteta u balkanskim književnostima i kulturama
2006.
Slika o drugom u balkanskim i srednjoevropskim književnostima
Poetika Milana Rakića[13]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „O Institutu”. Institut za književnost i umetnost. Arhivirano iz originala 14. 04. 2021. g. Pristupljeno 14. 4. 2021.
- ^ „Uvod”. Institut za književnost i umetnost. Pristupljeno 14. 4. 2021.
- ^ a b „Projekti”. IKUM. Arhivirano iz originala 10. 04. 2021. g. Pristupljeno 10. 4. 2021.
- ^ „Izdanja”. IKUM. Arhivirano iz originala 11. 04. 2021. g. Pristupljeno 11. 4. 2021.
- ^ „Nova izdanja”. IKUM. Arhivirano iz originala 11. 04. 2021. g. Pristupljeno 18. 4. 2021.
- ^ „Monografije”. IKUM. Arhivirano iz originala 11. 04. 2021. g. Pristupljeno 18. 4. 2021.
- ^ „Promocija zbornika radova „Pesnički zavičaj Desanke Maksimović“”. Muzej Hercegovine. Pristupljeno 18. 4. 2021.
- ^ „Zbornici”. IKUM. Arhivirano iz originala 11. 04. 2021. g. Pristupljeno 18. 4. 2021.
- ^ „Književna istorija”. IKUM. Arhivirano iz originala 11. 04. 2021. g. Pristupljeno 18. 4. 2021.
- ^ „biblioteke”. IKUM. Arhivirano iz originala 11. 04. 2021. g. Pristupljeno 11. 4. 2021.
- ^ „Naučni skupovi”. IKUM. Arhivirano iz originala 13. 04. 2021. g. Pristupljeno 14. 4. 2021.
- ^ „Vladan Desnica”. Politika. Pristupljeno 18. 4. 2021.
- ^ „Održani skupovi”. IKUM. Arhivirano iz originala 15. 04. 2021. g. Pristupljeno 18. 4. 2021.