Italijanski fašizam
| Deo serije o fašizmu |
| Fašizam |
|---|
 |
Italijanski fašizam (ital. fascismo italiano), poznat i kao klasični fašizam ili samo fašizam, prvobitna je fašistička ideologija koju su u Italiji razvili Đovani Đentile i Benito Musolini. Ideologija je povezana sa nizom od dvije političke stranke koje predvodi Musolini: Nacionalna fašistička stranka (NFS), koja je vladala Kraljevinom Italijom od 1922. do 1943, i Republikanska fašistička stranka (RFS), koja je vladala Italijanskom Socijalnom Republikom od 1943. do 1945. godine. Italijanski fašizam je povezan sa poslijeratnim Italijanskim socijalnim pokretom (ISP) i kasnijim italijanskim neofašističkim pokretima.
Italijanski fašizam je bio ukorijenjen u ultranacionalizmu, nacionalnom sindikalizmu, revolucionarnom nacionalizmu i nastojanju da se obnove i prošire italijanske teritorije, što su italijanski fašisti smatrali neophodnim da nacija potvrdi svoju nadmoć i snagu i da izbjegne propadanje.[1] Italijanski fašisti su takođe tvrdili da je savremena Italija nasljednik Starog Rima i njegovog nasljeđa, i podržavali su stvaranje imperijalne Italije kako bi se obezbjedio spazio vitale („životni prostor”) za kolonizaciju italijanskih doseljenika i za uspostavljanje kontrole nad Sredozemnim morem.[2]
Italijanski fašizam se zalagao za korporativni ekonomski sistem, pri čemu su sindikati poslodavaca i zaposlenih povezani zajedno u udruženja kako bi zajednički predstavljali nacionalne ekonomske proizvođače i radili zajedno sa državom na uspostavljanju nacionalne ekonomske politike.[3] Ovaj ekonomski sistem je imao za cilj da riječi klasni sukob kroz saradnju između klasa.[4]
Italijanski fašizam se suprotstavljao liberalizmu, naročito klasičnom liberalizmu, koji su fašističke vođe osudile kao „debakl individualizma”.[5][6] Fašizam se protivio socijalizmu zbog njegovog čestog suprotstavljanju nacionalizmu,[7] ako je takođe bio protiv reakcionarnog konzervatizma koji je razvio Žozef de Mestr.[8] Smatralo se da je za uspjeh italijanskog nacionalizma potrebno poštovanje tradicije i jasan osjećaj zajedničke prošlosti među italijanskim narodom, uz posvjećenost osavremenjenoj Italiji.[9]
U početku su se mnogi italijanski fašisti protivi nacizmu, jer fašizam u Italiji nije podržavao nordizam, a u početni ni antisemitizam svojstven nacionalsocijalizmu; međutim, mnogi fašisti, naročito sam Musolini, držali su rasističke ideje (naročito antislovenstvo[10]) koje su bile ugrađene u zakon kao zvanična politika tokom fašističke vladavine.[11] Kako su se Fašistička Italija i Nacistička Njemačka politički zbližile u drugoj polovini 1930-ih, italijanski zakoni i politika postali su eksplicitno antisemitski zbog nacističkog pritiska (iako se antisemitski zakoni u Italiji nisu obično primjenjavali), uključujući usvajanje rasnih zakona.[12] Kada su fašisti bili na vlasti, proganjali su i neke jezičke manjine u Italiji.[13][14] Osim toga, proganjani su Grci na Dodekanezu i u sjevernom Epiru, koji su tada bili pod italijanskom okupacijom i uticajem.[15]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Kallis 2000, str. 41.
- ^ Kallis 2000, str. 50.
- ^ Vincent 2009, str. 50.
- ^ Whittam 1995, str. 160.
- ^ Weber 1972, str. 791.
- ^ Powell, Jim (22. 2. 2012). „The Economic Leadership Secrets of Benito Mussolini”. Forbes (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 8. 2023.
- ^ Pugliese 2004, str. 43–44.
- ^ Payne 1995, str. 214.
- ^ Lazzaro & Crum 1995, str. 13.
- ^ Sestani 2012, str. 12–13.
- ^ Barrera 2003.
- ^ De Napoli 2012.
- ^ Clarke 2015, str. 137.
- ^ „Greek-speakers”. Minority Rights Group (na jeziku: engleski). 19. 6. 2015. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- ^ The Greek White Book 1943, str. 5–8.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Kallis, Aristotle A. (2000). Fascist Ideology: Territory and Expansionism in Italy and Germany, 1922-1945 (na jeziku: engleski). Psychology Press. ISBN 978-0-415-21612-8. Pristupljeno 29. 8. 2023.
- Vincent, Andrew (20. 4. 2009). Modern Political Ideologies (na jeziku: engleski). Wiley. ISBN 978-1-4051-5495-6. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Whittam, John (15. 10. 1995). Fascist Italy (na jeziku: engleski). Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-4004-7. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Weber, Eugen (1972). The Western Tradition: From the Renaissance to the Present (na jeziku: engleski). Heath. ISBN 978-0-669-81141-4. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Payne, Stanley G. (1995). A History of Fascism, 1914–1945 (na jeziku: engleski). University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-14870-6. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Lazzaro, Claudia; Crum, Roger J. (2005). „Forging a Visible Fascist Nation: Strategies for Fusing the Past and Present”. Donatello Among the Blackshirts: History and Modernity in the Visual Culture of Fascist Italy (na jeziku: engleski). Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-8921-1. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Sestani, Armando (10. 2. 2012). „Il confine orientale: una terra, molti esodi”. Gli esuli istriani, fiumani e dalmati a Lucca (PDF) (na jeziku: italijanski). Instituto storico della Resistenca e dell'Età Contemporanea in Provincia di Lucca. Arhivirano iz originala (PDF) 03. 02. 2023. g. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Clarke, Alan (20. 12. 2015). Managing and Developing Communities, Festivals and Events (na jeziku: engleski). Palgrave Macmillan UK. ISBN 978-1-137-50853-9. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Diplomatic Documents Relating to Italy's Aggression Against Greece: The Greek White Book (na jeziku: engleski). American council on public affairs. 1943. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Pugliese, Stanislao G. (2004). Fascism, Anti-fascism, and the Resistance in Italy: 1919 to the Present (na jeziku: engleski). Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0-7425-3122-2. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- Barrera, Giulia (januar 2003). „Mussolini's colonial race laws and state-settler relations in Africa Orientale Italiana (1935-41)”. Journal of Modern Italian Studies (na jeziku: engleski). 8 (3): 425—443. ISSN 1354-571X. doi:10.1080/09585170320000113770. Pristupljeno 31. 8. 2023.
- De Napoli, Olindo (januar 2012). „The origin of the Racist Laws under fascism. Aproblem of historiography”. Journal of Modern Italian Studies (na jeziku: engleski). 17 (1): 106—122. ISSN 1354-571X. doi:10.1080/1354571X.2012.628112. Pristupljeno 31. 8. 2023.
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
