Karlovačka operacija
| Karlovačka operacija | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Drugog svetskog rata | |||||||
 Borci 3. divizije JA prebacuju se preko Dobre kod Karlovca aprila 1945. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
.svg){kind=small} Jugoslovenska armija |
 Nemački Vermaht  Snage NDH | ||||||
| Uključene jedinice | |||||||
|
3. divizija JA 4. divizija JA 10. divizija JA 34. divizija Četvrtog korpusa JA |
104. nemačka divizija 2. i 4. policijski puk 1. bataljon 20. lovačkog puka 96. pionirski bataljon delovi 13. ustaško-domobranske divizije | ||||||
| Jačina | |||||||
| 25.000[traži se izvor] | 15.000[traži se izvor] | ||||||
Karlovačka operacija je naziv za vojnu akciju Jugoslovenske armije, sprovedenu u sklopu konačnog oslobođenja Jugoslavije od nemačkog okupatora i njihovih saradnika. Izvedena je krajem aprila i početkom maja 1945. godine sa zadatkom da se oslobodi Karlovac i omogući Drugoj armiji JA nastupanje prema severozapadu i Zagrebu.
Tok operacije[uredi | uredi izvor]
U završnim operacijama, posle forsiranja reke Une, jedinice Druge armije izbile su krajem aprila 1945. godine južno i jugozapadno od Karlovca. Tada je Štab Druge armije formirao Karlovačku grupu divizija, u kojoj su na nalazile Treća, Četvrta, Deseta i 34. divizija, koja je pridata iz Četvrtog korpusa JA.
Pred Karlovačkom grupom divizija branila se 104. nemačka divizija, Drugi i Četvrti policijski puk, Prvi bataljon 20. lovačkog puka, 96. pionirski bataljon i manje snage ustaša. Napadom između reka Mrežnice i Korane, 30. aprila, Četvrta divizija potisla je delove 104. divizije, a 1. maja prešle su u opšti napad i ostale snage Karlovačke grupe divizija. U dvodnevnim borbama, savlađujući otpor neprijatelja na uzastopno organizovanim položajima, naročito između reka Dobre i Korane, jedinice Karlovačke grupe divizija izbile su pred liniju Brođani, Ladvenjak, Duga Resa, Novigrad na Dobri, Netretić. Noću, sa 2. na 3. maj produžile su napad na celom frontu i 3. maja, posle žestokih borbi, ovladale linijom neprijateljeve odbrane.
Krajem dana, krilne divizije obuhvatile su Karlovac. Istočno, Deseta divizija kod Brođana forsirala je Kupu i obrazovala mostobran, a na zapadu i severu 34. divizija izbila je na Kupu severno od ušća Dobre, napala Ozalj i zauzela ga sutradan.[1] Za to vreme, Četvrta divizija napredovala je uz teške borbe, i tek noću 5. maja, posle nekoliko juriša, uspela je da odbaci neprijatelja sa linije Turanjska brda–Vinica–Mrežnica u Karlovac.
Posle izvršenih priprema, noću sa 5. na 6. maj, četvrta i delovi Treće i Desete divizije, izvršili su napad na Karlovac. Do jutra je neprijatelj u oštrim uličnim borbama odbačen u severni deo grada. Da bi osigurao sigurnu odstupnicu ka Zagrebu, odnosno Samoboru, neprijatelj je odbio napade Desete i 34. divizije s istoka, odnosno zapada na komunikaciju Karlovac–Zagreb. Istog dana na pravcu Vukomeričke gorice–Samoborska gora, 23. divizija napala je kod Klinča Sela one neprijateljeve delove, koji su napuštali rejon Karlovca. Noću sa 6. na 7. maj, ostale neprijateljske snage napustile su rejon Karlovca, dok su njegovi delovi u severnom delu grada iste noći bili uništeni, a Karlovac oslobođen.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Istorijski atlas oslobodilačkog rata naroda Jugoslavije Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. maj 2013). Vojnoistorijski institut JNA, Beograd 1952, 39. str.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Enciklopedija Jugoslavije (knjiga peta). „Jugoslavenski leksikografski zavod“, Zagreb 1962. godina.
- Schraml, Franz (1962). Kriegsschauplatz Kroatien die deutsch-kroatischen Legions-Divisionen: 369., 373., 392. Inf.-Div. (kroat.) ihre Ausbildungs- und Ersatzformationen. Neckargemünd: Kurt Vowinckel Verlag. OCLC 4215438. Arhivirano iz originala 20. 4. 2013. g. Pristupljeno 27. 11. 2011.
- Karl Hnilicka. DAS ENDE AUF DEM BALKAN 1944/45. Arhivirano iz originala 04. 09. 2012. g., Musterschmidt-Verlag Göttingen (Gebundene Ausgabe - 1970). (jezik: nemački)
- Erich Schmidt-Richberg. DER ENDKAMPF AUF DEM BALKAN. Arhivirano iz originala 23. 08. 2012. g., Vowinckel (Gebundene Ausgabe - 1955). (jezik: nemački)
- Vojni istorijski institut. ZAVRŠNE OPERACIJE ZA OSLOBOĐENjE JUGOSLAVIJE 1944-45. Arhivirano iz originala 11. 09. 2011. g., Beograd 1957.
- Oslobodilački rat naroda Jugoslavije, 2, prepravljeno i dopunjeno izdanje, knjiga 2 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. oktobar 2014) - Vojnoistorijski institut, Beograd (1963). str. 628–630
- Milovan Dželebdžić (1989). DRUGA JUGOSLOVENSKA ARMIJA. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar. Arhivirano iz originala 07. 12. 2013. g.
- Dušan Baić (1990). ČETVRTI KORPUS NOV JUGOSLAVIJE. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar. Arhivirano iz originala 12. 09. 2011. g.
- Radovan Vukanović (1970). RATNI PUT TREĆE DIVIZIJE. Beograd: Vojnoizdavački zavod centar. Arhivirano iz originala 10. 09. 2011. g.
- Karasijević, Drago (1988). Četvrta krajiška NOU divizija. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar. Arhivirano iz originala 17. 3. 2011. g. Pristupljeno 27. 11. 2011.
