Konkubinat

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Hagar i Izmael u pustinji Fransua-Žozef Navez, 1820. Hagar je bila Avramova egipatska konkubina. Prema Bibliji, Izmael je bio njihov prvorođeni sin.

Konkubinat (lat. concubinatus) je pojam se odnosi na stanje parova koji zajedno žive u neformalnoj zajednici bez ikakvih pravnih obaveza.[1] Prema modernim zakonima deca rođena u neformalnim brakovima, uz priznanje roditelja, imaju ista prava kao i deca rođena u braku, a parovi stiču određena prava slična bračnim posle određene dužine zajedničkog života (obično 2-5 godina).[2]

Izraz potiče od latinskog concubinatus, institucije u starom Rimu koja je regulisala zajednički život slobodnih građana koji nisu hteli da stupe u brak, slično današnjim građanskim zajednicama.[3] Iz ovog tradicionalnog značenja koje se nalazi u rimskom pravu dolazi savremena upotreba konkubinata kao sinonima za građansku zajednicu, koja se koristi u pravnom kontekstu. U nekim zemljama, poput Francuske, konkubinat je službeni naziv koji zakon daje građanskim unijama.[4]

Konkubinacija je postojala u svim kulturama, iako je prevalencija konkubinacije, kao i prava i očekivanja uključenih osoba donekle varirali, kao i prava potomaka rođenih iz takvih odnosa. Konkubinacija se može uspostaviti dobrovoljno, zbog nedostatka uključenih strana u sklapanje punopravnog braka, ili nenamerno (npr. ropstvo).[1] U robovlasničkim društvima većina konkubina bile su robinje, često nazivane „robinje konkubine”.[5] Takav konkubinat se kroz istoriju praktikovao u patrijarhalnim kulturama.[6]

U prošlosti je žena koja je bila uključena u konkubinat nazivana konkubina, muškarac kao „ljubavnik ili „pokrovitelj” (u zavisnosti od asimetrije para). Posebno među kraljevskom porodicom i plemstvom, žena u takvim odnosima obično se opisivala kao ljubavnica. U današnjem engleskom jeziku, termin „konkubina” se tipično odnosi ili na seksualnu robinju ili ljubavnicu.[7]

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Konkubinat je poseban oblik bračne veze koji je postojao u starom Rimu. Uzrok njegove pojave verovatno je zabrana, koju su izdali u 6. i 7. veku predstavnici viših staleža u Rimu, da se stupa u potpun rimski brak sa lat. personae infames, ali im je bilo dozvoljeno sa takvima stupati u nepotpuni brak, konkubinat. U sporazumu o konkubinatu su se nalazila shvatanja o ocu, majci i deci. U njemu su takođe priznati i imovinski odnosi, tako da deca rođena u konkubinatu nasleđuju oca i majku.

Sa razvojem hrišćanstva, konkubinat se izjednačuje sa razvratom, čak se protiv njega uvode i kaznene mere, koje Rim nije poznavao. To je trajalo do kraja 19. veka, kada nastupaju neke promene u odnosu prema konkubinatu i odgovarajuće izmene u zakonodavstvu.

Drevni Bliski istok[uredi | uredi izvor]

Mesopotamija[uredi | uredi izvor]

U Mesopotamiji je bio običaj da sterilna žena mužu daje robinju kao konkubinu da rađa decu. Status takvih konkubina bio je dvosmislen; obično se nisu mogle prodati, već su ostajale suprugine robinje.[8] Međutim, u kasnom vavilonskom periodu postoje izveštaji da bi se konkubine mogle prodati.[8]

Asirija[uredi | uredi izvor]

Generalno, brak je bio monogaman.[9] „Ako nakon dve ili tri godine braka supruga nije rodila dete, mužu je bilo dozvoljeno da kupi robinju (koju je moglo da izabere i supruga) kako bi proizveo naslednike. Ova je žena, međutim, ostala robinja i nikada nije stekla status druge supruge.”[9]

Srednji asirski period (14–11 vek pne)

U srednjem asirskom periodu glavna supruga (assatu) nosila je veo na ulici, kao i konkubina (esirtu) ako je bila u pratnji glavne supruge ili ako je bila udata.[10][11] „Ako muškarac u javnosti prikrije velom svoju konkubinu, deklarišući „ona je moja žena“, ta žena će biti njegova supruga.”[10] Bilo je nezakonito da neudate žene, prostitutke i robinje da nose veo na ulici.[10] „Deca konkubine bila su nižeg ranga od potomaka supruge, ali su mogla da naslede, ako je brak ostao bez dece.[10]

Egipat[uredi | uredi izvor]

Šabti figurinA| konkubine, golog tela, nakita ispod dojki i obrijanih genitalija sa vidljivom vulvom, noseći tešku periku sa erotskim implikacijama (bojeno drvo, 2050–1710. p. n. e.)

Dok je većina starih Egipćana bila monogamna, muški faraon bi pored velike carice imao i druge, niže žene i konkubine. Ovaj aranžman bi omogućio faraonu da stupi u diplomatske brakove sa kćerkama saveznika, kako je to bio običaj drevnih kraljeva.[12] Konkubinaža je bila uobičajeno zanimanje žena u starom Egiptu, posebno talentovanih žena. U zahtevu za četrdeset konkubina od strane Amenhotepa III (oko 1386-1353. p. n. e.) čoveku po imenu Milkilu, knezu od Gezera, navodi se:

„Evo, poslao sam vam Hanju, komesara strelaca, sa robom kako bi imao lepe konkubine, tj. tkalje. Srebro, zlato, odeću, sve vrste dragog kamenja, stolice od slonovače, kao i sve dobre stvari, vredno 160 debena. Ukupno: četrdeset konkubina - cena svake konkubine je četrdeset srebra. Zato pošaljite veoma lepe konkubine bez mane.”[13][14]

Konkubine bi se držale u faraonovom haremu. Amenhotep III je držao svoje konkubine u svojoj palati u Malkati, koja je bila jedna od najraskošnijih u istoriji Egipta. Smatralo se da je kralj zaslužan mnogih žena sve dok se brinuo i za svoju Veliku kraljevsku suprugu.[14]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b The Oxford Encyclopedia of Women in World History 2008.
  2. ^ Ovaj članak ili njegov deo izvorno je preuzet iz Rečnika socijalnog rada Ivana Vidanovića uz odobrenje autora.
  3. ^ Stocquart 1907, str. 304.
  4. ^ Article 515-8 of the Civil Code defines "concubinage" as "a de facto union, characterized by a shared life and a character of stability and continuity, between two persons of different or same sex, who live as a couple" ("une union de fait, caractérisée par une vie commune présentant un caractère de stabilité et de continuité, entre deux personnes, de sexe différent ou de même sexe, qui vivent en couple"). See also Concubinage en France (in French).
  5. ^ Klein, Martin A. „Concubines and Concubinage”. Historical Dictionary of Slavery and Abolition. Rowman & Littlefield. str. 122. „CONCUBINES AND CONCUBINAGE. In almost all slave-using societies, the highest prices are paid for beautiful young women. Some became high-priced prostitutes or companions, but most became concubines...Not all concubines were slaves but most were.” 
  6. ^ Rodriguez, Junius P. (ur.). „Concubines”. Slavery in the Modern World: A History of Political, Social, and Economic Oppression. ABC-CLIO. str. 203. 
  7. ^ The Oxford Encyclopedia of Women in World History 2008, str. 467-468: "In twenty-first-century parlance, 'concubine' refers either to a mistress or to a sex slave."
  8. ^ a b Peterson, Orlando. Slavery and Social Death. Harvard University Press. str. 230. „Many societies in addition to those advocating Islam automatically freed the concubine, especially after she had had a child. About a third of all non-Islamic societies fall into this category.” 
  9. ^ a b Michel, Cécile (2017), „Chapter 4. Economy, Society, and Daily Life in the Old Assyrian Period”, Ur.: Frahm, Eckart, A Companion to Assyria, Wiley-Blackwell, str. 85, ISBN 978-1444335934 
  10. ^ a b v g Jacob, Stefan (2017), „Chapter 7. Economy, Society, and Daily Life in the Middle Assyrian Period”, Ur.: Frahm, Eckart, A Companion to Assyria, Wiley-Blackwell, str. 157—8, ISBN 978-1444335934 
  11. ^ Fales, Frederick Mario (2017), „Chapter 22. Assyrian Legal Traditions”, Ur.: Frahm, Eckart, A Companion to Assyria, Wiley-Blackwell, str. 412—3, ISBN 978-1444335934 
  12. ^ Shaw, Garry J. The Pharaoh, Life at Court and on Campaign, Thames and Hudson, 2012, p. 48, 91-94.
  13. ^ Lewis, str. 146
  14. ^ a b „Women in Ancient Egypt”. World History Encyclopedia. Pristupljeno 2020-03-17. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Konkubinat na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Конкубинат&oldid=27551998”