Koriša
Koriša | |
|---|---|
 Ruševine crkve Sv. Petra Koriškog | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Prizrenski |
| Opština | Prizren |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 5.279[1] |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 15′ 31″ S; 20° 47′ 49″ I / 42.2586° S; 20.7969° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 742 m |
.svg)  Koriša Koriša na karti Srbije | |
Koriša (alb. Korishë) je naseljeno mesto u opštini Prizren na Kosovu i Metohiji. Prema popisu stanovništva iz 2011. u naselju je živelo 5.279 stanovnika.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Koriša površine 1478 ha. Selo se nalazi u Prizrenskom podgoru.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Naselje se prvi put pominje 1348. godine, u Arhanđelovskoj povelji. Prepodobni Petar Koriški je ovde rođen. Poznat je i njegov ujak Marko Koriški.
U Koriši je u 18. veku bio paroh pop Stojan.[2] Tu su živeli Srbi, Albanci i Turci između dva svetska rata. Postojala je osnovna škola sa učiteljima od kojih su poznati: Šućri Galib (1926), Živojin Trifunović (1927), Seljman(ović) Abaz (1929), Živko Moravčević (1937).
Sakralni objekti[uredi | uredi izvor]
- Manastir Sveti Marko Koriški - Najznačajniji sakralni objekat u Koriši je manastir Sv. Marko Koriški. Prema sačuvanom zapisu, manastirska crkva je sagrađena 1467. godine. Za sve vreme turske vladavine manastir je ostao nerazrušen, a sa zvonika manastirske crkve oglasila su se prva zvona po oslobođenju prizrenskog kraja od Turaka. Jedno vreme manastir je bio zapusteo. Zna se da je u 18. veku manastir bio obnovljen i naseljen, i da se u njegovoj biblioteci nalazila znatna zbirka starih knjiga i rukopisa. Tu se čuvao i prepis Dušanovog zakonika, tzv. prizrenski prepis, koji se smatra najpotpunijim i najbližim originalu iz 1349. godine. Danas se ovaj prepis nalazi u Narodnom muzeju u Beogradu.
- Isposnica Svetog Petra Koriškog - Na brdu iznad manastira nalazi se Isposnica Sv. Marka Koriškog koja je teško pristupačna. Isposnica potiče iz 13. veka.
- Ruševine crkve Svete Bogorodice-Svete Prečiste - Ruševine crkve posvećene Bogorodici nalaze se nekoliko stotina metara na istok od isposnice Svetog Petra Koriškog, u narodu poznate kao „crkva sestre Petra Koriškog“.
- Crkva Svetog Petra - Crkvu Sv. Petra podigao je hilandarski starac Grigorije, ekonom jednog hilandarskog metoha. Po završetku gradnje, crkvu je 19. maja 1343. godine darovao kralju i caru Stefanu Dušanu za privremeno sedište mitropolita koji će rukovoditi gradnjom Dušanove zadužbine — manastira Sv. Arhanđela kod Prizrena. Godine 1885. Turci su porušili crkvu i od njenog materijala napravili džamiju i tursku školu u Koriši. Crkva je obnovljena nakon Prvog balkanskog rata i oslobođenja 1912. godine, ali je već u Prvom svetskom ratu ponovo srušena. Drugi put je obnovljena 1930. godine, ali su je Albanci konačno srušili 1941. godine. Šezdesetih godina otkopani su i konzervirani njeni temelji, i tom prilikom su pronađeni delovi fresaka izuzetne umetničke vrednosti.
- Ostaci crkve Svetog Nikole u Koriši - U selu postoje ostaci crkve Sv. Nikole, u kojoj je 1860. godine pronađena povelja cara Stefana Dušana kojom osniva manastir Sv. Arhanđela kod Prizrena.
- Crkva Svetog Đorđa - U centru sela na groblju postoje ruševine jednostavne jednobrodne crkve posvećenoj Svetom Đorđu.
- Crkva Presvete Bogorodice kod Vrela - Na krajnjem istočnom delu sela Koriše u zaseoku Vrelo (koje je možda srednjovekovno Busino) nalazi se jednobrodna crkva pokrivena kamenim pločama. Nije poznato kada je sazidana, ali je slikarstvo iz 16. ili 17. veka u apsidi dobrim delom očuvano. Prepravke arhitekture vezuju se za 18. i 19. vek kao i na okolnim manastirima Sv. Marku Koriškom i Sv. Trojici u Mušutištu.[3]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema popisu iz 2011. godine, Koriša ima sledeći etnički sastav stanovništva:
| Nacionalnost[1] | 2011.[a] |
| Albanci | 5.278 (99,98%) |
| drugi | 1 (0,02%) |
| Ukupno | 5.279 |
| Demografija[1][4] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1948. | 864 | |
| 1953. | 998 | |
| 1961. | 1.236 | |
| 1971. | 1.980 | |
| 1981. | 3.085 | |
| 1991. | 4.065 | |
| 2011. | 5.279 | |
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Popis iz 2011. na ovom području sproveli su organi jednostrano proglašene i delimično priznate Republike Kosovo. Budući da ga je popriličan broj kosovskih Srba bojkotovao, stvarni udeo Srba veći je od iskazanog u zvaničnim rezultatima popisa.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Etnički sastav stanovništva na Kosovu i Metohiji iz 2011. godine (jezik: engleski)
- ^ "Sion", Beograd 1875.
- ^ Spomenici kulture u Srbiji: Crkva Presvete Bogorodice kod Vrela
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Gugl satelitska mapa (Maplandia) (jezik: engleski)
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain) (jezik: engleski)
