Kosta Dimitrijević
| Kosta Dimitrijević | |
|---|---|
 Kosta Dimitrijević | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 17. jul 1933. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Jugoslavija |
| Datum smrti | 30. maj 2021. (87 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
| Obrazovanje | Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu |
| Nagrade | Oktobarska nagrada, Vukova nagrada, Nagrada akademije „Ivo Andrić" i druge |
| Potpis |  |
Kosta Dimitrijević (Beograd, 17. jul 1933 — Beograd, 30. maj 2021) bio je srpski i jugoslovenski književnik, publicista, novinar i saradnik za nauku lista Politika u penziji. Pisao je pripovetke, putopise, romansirane biografije, eseje i likovne kritike, a po njegovim scenarijima urađene su mnoge radio drame i TV emisije. Tokom života je objavio 52 feljtona, 35 knjiga i više od 2.000 priloga u časopisima. Knjige su mu prevođene na francuski, engleski, italijanski i poljski jezik. Dimitrijević je član Udruženja književnika Srbije (od 1962), kao i Udruženja za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat”, gde se ujedno nalazi i njegova zbirka knjiga, arhivske građe i raznih kulturnih dobara.[1]
Dobitnik je niza nagrada i priznanja, uključujući pet nagrada za životno delo, između ostalog Nagrade za životno delo UNS-a i UKS-a, Vukove nagrade, Oktobarske nagrade grada Beograda, Nagrade akademije „Ivo Andrić” i druge.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Kosta Dimitrijević rodio se 17. jula 1933. godine u Beogradu, gde se i školovao. Diplomirao je 1958. godine na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu.
Kao student, Kosta je sarađivao u omladinskoj štampi, a od 1960. godine radio je kao novinar PUB zavoda Jugoslavija i jedno vreme kao urednik za Beograd kruševačkog književnog lista Bagdala.[1] Iste godine počinje i njegova karijera u listu Politika, u kojem će Kosta raditi kao novinar, na različitim radnim mestima – od urednika kulturne rubrike do saradnika za nauku, sve do penzionisanja 1994. godine.[2]
Kao novinar Politike često je putovao van tadašnje Jugoslavije, a samo Pariz posetio je tridesetak puta, o čemu će pisati u knjižici reportaža „Pariz sna i jave” (1962).[1] Prvi je novinar koji je za vreme vlasti KPJ otišao u London da bi razgovarao sa Milošem Crnjanskim [3], a u tom periodu uradio je i intervju sa kraljevićem Tomislavom Karađorđevićem. Zbog svog kritičkog pisanja, ali i tematika često neusklađenih sa tadašnjom političkom ideologijom, imao je sukobe sa političkom vlašću, te je tokom dve decenije rada neretko bio zabranjivan, premeštan na lošija radna mesta i primoravan da vodi duge sudske sporove.[1][2] Ova dešavanja slikovito će opisati u svojim knjigama „Vreme zabrana” (1991), „Prljavi Hadži” (1995) i „Progoni pisca” (2002).
Na poziv Ive Andrića pisao je njegovu životnu ispovest i objavio je u okviru knjige „Razgovori i ćutanja Ive Andrića” (1972). Napisao je i „Životne ispovesti: Milan Budimir, Božidar Kovačević, Vojislav Mini” (2001), „Momo Kapor: sećanja i druženje” (2010) i „Razgovori sa Milanom Kašaninom” (2015). Kostino stvaralaštvo vezano za životne ispovesti znamenitih umetnika naročito je pozitivno ocenjeno od strane kritike i spada u vrhunska dela srpske biografske i dokumentarne proze.
Pripadao je grupi neosimbolista, zajedno sa Brankom Miljkovićem, o kome će napisati roman „Ubijeni pesnik: roman o Branku Miljkoviću” (2002).
Osim rada u Politici, po kom je najpoznatiji, sarađivao je i sa brojnim drugim domaćim i inostranim listovima i časopisima, kao što su NIN, Duga, Letopis matice srpske, Književnost, Savremenik, Srpska reč, Pogledi i drugi.
Po Kostinim scenarijima urađene su mnoge radio i TV emisije, među kojima se ističu drame posvećene životu Ernesta Hemingveja, Konstantina Stanislavskog i Milivoja Živanovića. U dokumentarnom filmu „Dinastija Karađorđevića” (1991) bio je scenarista i voditelj razgovora, a TV Politika je po njegovom kazivanju snimila i prikazala dokumentarni film „Beograd u sećanjima Koste Dimitrijevića”.[2] Preminuo je 30. maja 2021. godine.[4]
Zbirka Koste Dimitrijevića u Udruženju „Adligat”[uredi | uredi izvor]
Godine 2017. Kosta Dimitrijević otpočeo je formiranje svoje zbirke u Udruženju za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat”, poklonivši im brojne knjige sa posvetama velikana i značajnu arhivsku građu, ali i fotografije sa potpisima Volta Diznija, Vitoria de Sike i Žaka Prevera, kao i zbirku poetskih tekstova „Fatras”, bogato ilustrovanu Preverovim crtežima. Fotografiju sa potipisom Diznija Kosti je poklonio Momčilo Jojić, predratni dopisnik Politike, koji se, pored Diznija, družio i pravio intervjue i sa Čarlijem Čaplinom, dok je potpise Prevera dobio od čuvenog pisca lično, upoznavši ga prilikom jedne od svojih brojnih poseta Parizu.[1]
Među bogatom donacijom knjiga, dokumenata i posveta nalazi se i retko, prvo izdanje „Odabranih stihova“ (1954) Miloša Crnjanskog iz Pariza, sa posvetom autora Kosti. Kosta je Udruženju poklonio i crtež i pesmu Leonida Šejke, jednog od najznačajnijih jugoslovenskih slikara, posvete Dušana Matića i Dobrice Erića, originalne fotografije Ive Andrića, Desanke Maksimović, Vesne Parun, Miroslava Krleže, kao i dve potpisane fotografije francuskog pisca Žana Brulea.
Dela (bibliografija)[uredi | uredi izvor]
Kosta Dimitrijević napisao je i objavio:
- „Pariz sna i jave” (knjiga reportaža, 1962)
- „Nušić: čarobnjak smeha" (1965)
- „Knez Miloš” (romansirana biografija, 1970),
- „Vožd Karađorđe” (romansirana biografija, 1971),
- „Junaci Srpske trilogije govore” (istorijska hronika, 1971),
- „Vuk i knez” (1972),
- „Narodni umetnici Jugoslavije” (monografija, 1976),
- „Razgovori i ćutanja Iva Andrića” (biografija i memoari, 1975),
- „Naiva u Jugoslaviji: leksikon slikara i vajara” (monografija, 1979),
- „Beograđanka ”(1983),
- „Sedam priča o belom gradu” (1986),
- „Kazivanja Janka Brašića” (monografija, 1987),
- „Život boemske Skadarlije” (1990),
- „Vreme zabrana” (1991),
- „Nikola Tesla: srpski genije” (romansirana biografija, 1992),
- „Prljavi Hadži” (1995),
- „Romantično-boemska Skadarlija” (1997),
- „Prilozi za istoriju Zemuna” (2000),
- „Starobeogradska hronika” (2001),
- „Srpski velikani” (2001),
- „Životne ispovesti: Milan Budimir, Božidar Kovačević, Vojislav Mini” (2001),
- „Ubijeni pesnik: roman o Branku Miljkoviću” (2002),
- „Progoni pisaca: vreme (ne)podobnosti” (biografija i memoari, 2002),
- „Momo Kapor: sećanja i druženje” (biografija i memoari, 2010),
- „Neobične sudbine: životni fragmenti” (2011),
- „Vekovi Beograda: starobeogradska hronika” (2011),
- „Bez suda i presude: neosimbolističke pripovetke” (2010),
- „Beograđanka: roman o jednom smetenjaku” (2013),
- „Proboj Solunskog fronta: junaci Srpske trilogije govore” (2014),
- „Razgovori sa Milanom Kašaninom” (2015) i
- „Najlepše pripovetke” (2015).
Nagrade[uredi | uredi izvor]
Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja, uključujući:
- Nagrada za životno delo UNS-a
- Nagrada za životno delo UKS-a,
- Vukova nagrada,
- Oktobarska nagrada grada Beograda,
- Nagrada akademije „Ivo Andrić”
- Plaketa Narodne biblioteke Srbije,
- Nagrada umetničkog udruženja „Đura Jakšić”,
- Plaketa „Branislav Nušić”,
- Plaketa „Milena Pavlović Barili” i dr.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ „Volt Dizni u Adligatu zahvaljujući Kosti Dimitrijeviću”. Srbija među knjigama. Godišnjak: 288—296. 2017. ISSN 2620-1801 — preko Udruženje za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat“.
- ^ a b v „Kosta Dimitrijević”. www.prometej-beograd.rs. Pristupljeno 2020-07-10.
- ^ „Miloš Crnjanski '62, londonski razgovori: Po prirodi sam gord i veoma ohol čovek, što ljudi ne vole”. Pristupljeno 2020-07-10.
- ^ [1]
