Pređi na sadržaj

Konjuh (Kruševac)

Koordinate: 43° 38′ 23″ S; 21° 10′ 31″ I / 43.639666° S; 21.175166° I / 43.639666; 21.175166
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe, pogledajte Konjuh (višeznačna odrednica).

Konjuh
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugRasinski
GradKruševac
Stanovništvo
 — 2011.888
Geografske karakteristike
Koordinate43° 38′ 23″ S; 21° 10′ 31″ I / 43.639666° S; 21.175166° I / 43.639666; 21.175166
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina229 m
Konjuh na karti Srbije
Konjuh
Konjuh
Konjuh na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj37254
Pozivni broj037
Registarska oznakaKŠ

Konjuh je naseljeno mesto grada Kruševca u Rasinskom okrugu.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Najstariji sačuvani pisani izvor koji pominje selo Konjuh, datira iz 1441. za vreme sultana Mehmeda Osvajača i sledeći popis iz 1445. godine, gde se navodi da selo ima 77 kuća (domaćinstva) koja plaćaju porez, kao i 10 udovica. Selo je nosilo naziv Konjusi, nalazilo se južno od današnjeg naselja, nedaleko od leve obale Zapadne Morave. Prema narodnom predanju u vreme kneza Lazara Hrebeljanovića, ovde se nalazila konjušnica, a danas neki toponimi poput reči kovanluk, ukazuju na mogućnost verodostojnosti predanja.

Aktivna je uloga ovog sela za vreme Prvog srpskog ustanka. Do Drugog srpskog ustanka Konjuh se nalazio u sastavu Osmanskog carstva. Nakon Drugog srpskog ustanka Konjuh ulazi u sastav Kneževine Srbije i administrativno je pripadao Jagodinskoj nahiji i Temnićskoj knežini[1] sve do 1834. godine kada je Srbija podeljena na serdarstva. Godine 1821. u okviru crkve Svetog Nikole u selu Komarane, počinje sa radom prva seoska škola, koja je 1831. preseljena u Konjuh. Tokom oslobodilačkih ratova 1912-18. dolazi do ekonomskog i demografskog pada sela.

Na inicijativu legendarnog učitelja Gerasima Vujića 1924. osnovana je prva zadruga, čiji je dom osvećen u julu 1936.[2] Zadruga će do 1991. biti poznata po proizvodnji vinove loze, koja je bila pretežna vrsta delatnosti čitavog kraja. Zadruga je nosila naziv Kalemar i zajedno sa selima Velika Drenova, Medveđa i Milutovac, bila veliki izvoznik sadnog materijla u Sovjetski Savez. Na prvom republičkom takmičenju sela 1974. Konjuh je pobednik na teritoriji SR Srbije. Iste godine Konjuh dobija Vukovu nagradu za sveukupni razvoj, i postaje prvo selo nosilac ovog prestižnog priznanja. Prvi turnir duhovitosti održan 1995. na teritoriji SR Jugoslavije, pripao je Konjuhu, kada su meštani ovog sela i zvanično dobili potvrdu najduhovitijeg naroda tadašnje države. Program je nosio naziv „I mi Konjuh za frku imamo“. Nosilac svih aktivnosti pored zadruge Kalemar i mesne zajednice Konjuh, bio je KUD Gerasim Vujić. Selo ima osnovnu školu koja nosi naziv Brana Pavlović, član KPJ streljan u Kruševcu, na Slobodištu 1941. godine. Prema popisu iz 2002. bilo je 1139 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1312 stanovnika).

Poreklo stanovništva[uredi | uredi izvor]

Prema poreklu ondašnje stanovništvo Konjuha iz 1905. godine, može se ovako rasporediti:

  • Starosedeoca ima 4 porodice sa 42 kuće.
  • Iz okoline ima 5 porodice sa 74 kuće.
  • Crnogorskih doseljenika ima 3 porodice sa 42 kuće.
  • Vardarsko-moravskih doseljenika ima 1 porodica sa 12 kuće.
  • Kosovsko-metohijskih doseljenika ima 1 porodica sa 10 kuće.
  • Iz Toplice ima 2 porodice sa 9 kuće.
  • Iz Župe ima 2 porodice sa 7 kuće.
  • Iz Levče ima 2 porodice sa 7 kuće.
  • Iz Stare Srbije ima 1 porodica sa 4 kuće.
  • Iz Gruže ima 2 kuće. (podaci datiraju iz 1905. godine)[3]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Konjuh živi 976 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,8 godina (43,1 kod muškaraca i 46,5 kod žena). U naselju ima 300 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,80.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[4]
Godina Stanovnika
1948. 1.346
1953. 1.382
1961. 1.410
1971. 1.362
1981. 1.377
1991. 1.312 1.299
2002. 1.139 1.175
2011. 1.014
2022. 888
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[5]
Srbi
  
 1.127 98,94%
Crnogorci
  
 5 0,43%
Rusi
  
 2 0,17%
Romi
  
 2 0,17%
Bugari
  
 2 0,17%
Makedonci
  
 1 0,08%
nepoznato
  
 0 0,0%
Konjuh u popisima Jagodinske nahije — od 1818. do 1829.[1]
Godina popisa 1818. 1819. 1820. 1821. 1822. 1823. 1824/25. 1825. 1826. 1827. 1828. 1829.
Kuće 81 83 81 83 84 87 88 90 98 100 103 110
Poreske glave* - 95 102 98 101 104 102 99 103 103 106 109
Aračke glave** 203 215 214 219 229 234 248 261 287 285 297 218
*Poreske glave = Oženjeni muškarci | ** Aračke glave = Muškarci od 7 do 70 godina


Stanovništvo prema polu i starosti[6]
m
ž
? 13
  
  
 17
80+ 6
  
  
 23
75—79 20
  
  
 31
70—74 43
  
  
 56
65—69 42
  
  
 54
60—64 27
  
  
 28
55—59 29
  
  
 26
50—54 55
  
  
 46
45—49 59
  
  
 55
40—44 36
  
  
 26
35—39 19
  
  
 31
30—34 36
  
  
 22
25—29 45
  
  
 38
20—24 36
  
  
 34
15—19 32
  
  
 24
10—14 21
  
  
 23
5—9 26
  
  
 25
0—4 16
  
  
 19
Prosek : 43,1 46,5
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 263 277 303 308 321 297 300
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 33 71 39 44 42 44 19 8 0 0 3,80
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 498 120 345 25 7 1
Ženski 511 53 353 92 11 2
UKUPNO 1.009 173 698 117 18 3
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 297 226 0 0 26
Ženski 180 136 0 0 10
UKUPNO 477 362 0 0 36
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 3 5 12 1 4
Ženski 0 0 13 2 3
UKUPNO 3 5 25 3 7
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 1 1 6 3 2
Ženski 0 1 0 7 6
UKUPNO 1 2 6 10 8
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 3 0 0 4
Ženski 2 0 0 0
UKUPNO 5 0 0 4

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b Popović, Ljubodrag. Zoran Marković, ur. Jagodinska nahija, knjiga prva 1815 —1823 (PDF). Jagodina: Istorijski arhiv Jagodina. ISBN 86-902609-5-1. Pristupljeno 12. 7. 2012. 
  2. ^ „Politika”, 25. jul 1936
  3. ^ Podaci: „Naselja“ knj.6 (dr. S. Mijatović: Naselja srpskih zemalja
  4. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  5. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  6. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Коњух_(Крушевац)&oldid=26908113”