Kraljevstvo Tondo

Kraljevstvo Tondo; ᜃᜑᜍᜒᜀᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜓᜈᜇᜓ; Kaharian ng Tondo; Kerajaan Tundun
	; Teritorija Kraljevstva Tondo 10—16. veka
Geografija
Kontinent	Azija
Regija	Jugoistočna Azija
Zemlja	Filipini
Glavni grad	Tondo; (danas distrikt Manile); 16° 00′ N 121° 00′ E / 16.000° S; 121.000° I
Društvo
Službeni jezik	Mesni jezici stari tagalog; kapampangan; bikol; ilokano; Poslovni jezici srednji kineski; stari malajski; Religija / obredi sanskrt; pali;
Religija	Prim. religija budizam; Sekund. religije hinduizam; narodna religija; islam (brunejsko pokoravanje 1500);
Politika
Oblik države	lakanat (monarhija)
Lakan; — g. d. — pre 900.	{{{Ime vladara}}}
— 1558—1571.	Banav Lakan Dula
— 1571—1575.	Sulejman III
— 1575—1587.	Magat Salamat (poslednji)
Istorija
Istorijsko doba	gvozdeno doba; klasična antika; visoki srednji vek
— Osnivanje	oko 900-e
— Ukidanje	1589.
Događaji
— Diplomatija sa Mataramom	; oko 900.
— Utvrđenje mandale	; oko 1150.
— Alonova ekspanzija	; 1200.
— Rat Madžapahit—Luzon	; 1365.
— Diplomatija sa Imperijom Ming	; 1378.
— Aneksija Brunejske imperije	; ; 1500.
Geografske i druge karakteristike
Valuta	pilonsitos; zlatno prstenje; barter;
Zemlje prethodnice i naslednice; Kraljevstva Tondo
Prethodnice:	Naslednice:
Ostalo
Danas deo	države Filipini

Kraljevstvo Tondo (fil./tag. Kaharian ng Tondo; baj. ᜎᜓᜐᜓ [Lusu] /predkudlit/ · ᜃᜑᜍᜒᜀᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜓᜈᜇᜓ /postkudlit/; uproš: 东都; trad: 東都; pin: Dōngdū; malajs. [Kerajaan Tundun] грешка: {{lang}}: текст има искошену назнаку (помоћ); engl. Kingdom of Tondo, šp. Reino de Tondó, rus. Королевство Тондо), takođe poznato i kao Kraljevstvo Luzon (nem. Luzon-Reich; uproš: 吕宋国; trad: 呂宋國; pin: Lǚsòngguó), Tundo ili Tando, Tundun ili Tandan, Tundok ili Tandok, Tung-lio ili Dung-lio, Lusun(g) i Drevni Tondo, bila je mandala smeštena u oblasti zaliva Manila, tačnije severno od reke Pasig na filipinskom ostrvu Luzon.^[3]^[4] Predstavlja jednu od naseobina koje se pominju kao najranije u celokupnoj istoriji Filipina, i to u filipinskom najranijem poznatom pisanom dokumentu — Lagunskom natpisu na bakarnoj ploči (fil./tag. Inskripsyon sa Binatbat na Tanso ng Laguna, malajs. [Prasasti keping tembaga Laguna] грешка: {{lang}}: текст има искошену назнаку (помоћ); engl. Laguna Copperplate Inscription, LCI), koja potiče iz oko 900. godine nove ere.

Iako je prvobitno postojalo kao indijanizovano hindu kraljevstvo Madžapahit u 10. veku, Tondo je uspeo da se izdvoji i ojača te postane dovoljno moćan da bude primarna komponenta dugovečnih drevnih regionalnih trgovinskih ruta preko arhipelaga, pri čemu je — između ostalog — Tondo imao diplomatske odnose i komercijalne veze s Kinom tokom vladavine dinastije Ming. Tako se Tondo uspostavio kao jedan od ključnih elemenata u trgovini koja se odvijala preko jugoistočne i istočne Azije. Primer su trgovci i ratnici Luzonci (port. Luções [luˈsõjʃ]; šp. Luzones, engl. Lucoes), jedna od etničkih grupa koje su naseljavale Luzon (port. Lução) tokom 16. veka.^[5]^[6]^[7] Regionalni uticaj Tonda se dodatno povećao tokom perioda kada je bio u savezništvu i zajedno trgovao sa brunejskim sultanom Bolkijahom (1485—1524), i to oko 1500. Kada su Španci prvi put došli u Tondo — godine 1570, te pokorili lokalne vladare u oblasti zaliva Manila — godine 1591, a Tondo postao deo administracije Manile (španska tvrđava izgrađena na ostacima Kote Seludong), razdoblju nezavisne politike mandale Tondo došao je kraj. Ovako pokoreni Tondo je pod istim imenom nastavio da postoji sve do danas, ali kao distrikt filipinske prestonice Manile.

Napis na lagunskoj bakarnoj ploči (oko 900)

Put svile, mreža karavanskih puteva za povezivanje sredozemlja s jugoistočnom Azijom, prolazio je i kroz drevni Tondo

Pilonsitos, zlatno grumenje sa bajbajinskim slovima Ma, korišćeno je kao jedna od prvih ’valuta’ pored zlatnog prstenja

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Tondo Sultanate (Tongdo, Ytondo, Tundun, Tung-lio)”. globalsecurity.org. Arhivirano iz originala 24. oktobar 2016. g. Pristupljeno 19. novembar 2016.
^ „Republic of the Philippines, Province of Quezon, Municipality of Mauban: History”. elgu2.ncc.gov.ph. Arhivirano iz originala 29. septembar 2007. g. Pristupljeno 19. novembar 2016.
^ Schliesinger, Joachim (2016). „Dari Origin of Man in Southeast Asia”. Origin of Man in Southeast Asia 4: Early Dominant Peoples of the Maritime Region. IV. Booksmango. str. 71. ISBN 978-1-63323-728-5. Pristupljeno 19. novembar 2016.
^ Abinales, Patricio N.; Amoroso, Donna J. (2005). State and Society in the Philippines. Maryland: Rowman and Littlefield. Arhivirano iz originala 24. jul 2015. g. Pristupljeno 19. novembar 2016.
^ Pires, Tomé (1944). A suma oriental de Tomé Pires e o livro de Francisco Rodriguez: Leitura e notas de Armando Cortesão [1512–1515]. Prevod: Cortesao, Armando. Cambridge: Hakluyt Society.
^ Lach, Donald Frederick (1994). „Chapter 8: The Philippine Islands”. Asia in the Making of Europe. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-46732-0.
^ Reid, Anthony (1995). „Continuity and Change in the Austronesian Transition to Islam and Christianity”. Ur.: Bellwood, Peter; Fox, James J.; Tryon, Darrell. The Austronesians: Historical and comparative perspectives. Canberra: The Australian National University, Department of Anthropology. Arhivirano iz originala 2. septembar 2007. g. Pristupljeno 19. novembar 2016.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Joaquin, Nick (1988). Culture and History. Pasig City: Anvil Publishing, Inc. str. 411. ISBN 971-27-1300-8.
Jocano, F. Landa (2001). Filipino Prehistory: Rediscovering Precolonial Heritage. Quezon City: Punlad Research House, Inc. ISBN 971-622-006-5.
Scott, William Henry (1992). Looking for the Prehispanic Filipino. Quezon City: New Day Publishers. ISBN 971-10-0524-7.
Ongpin Valdes, Cynthia. „Pila in Ancient Times”. Treasures of Pila. Pila Historical Society Foundation Inc.
Santiago, Luciano. „Pila: The Noble Town”. Treasures of Pila. Pila Historical Society Foundation Inc.

Bolkijahova era

National Day of Brunei Darussalam (Editorial, 2005). Manila Bulletin. 23. februar 2006. Arhivirano iz originala 17. februar 2009. g.
Laput, Ernesto. „The first invader was a neighbor: Ang Unang Conquistador”. Pinas: Munting Kasaysayan ng Pira-pirasong Bayan. Elaput.com.

Španska era

Alabastro, Tony (29. april 2002). „Soul of the Walled City (Brief History of Intramuros)”. Arhivirano iz originala 6. septembar 2006. g.
Flores, Wilson Lee (22. februar 2005). Proud to be a Tondo Boy. The Philippine Star.
Joaquin, Nick (1983). The Aquinos of Tarlac: An Essay on History as Three Generations. Manila, Philippines: Solar Publishing Corporation. Arhivirano iz originala 2. april 2006. g.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Kingdom of Tondo (jezik: engleski)
The Kingdom of Tondo: History (jezik: engleski)
Kingdom of Tondo: Notable Monarchs of Tondo (jezik: engleski)
Legazpi, Reino de Tondo y Los Corsarios de los Mares del Sur (jezik: španski)

14° 37′ 38″ N 120° 58′ 17″ E / 14.62722° S; 120.97139° I

[globalsecurity.org-1] „Tondo Sultanate (Tongdo, Ytondo, Tundun, Tung-lio)”. globalsecurity.org. Arhivirano iz originala 24. oktobar 2016. g. Pristupljeno 19. novembar 2016.

[elgu2.ncc.gov.ph-2] „Republic of the Philippines, Province of Quezon, Municipality of Mauban: History”. elgu2.ncc.gov.ph. Arhivirano iz originala 29. septembar 2007. g. Pristupljeno 19. novembar 2016.

[Schliesinger-3] Schliesinger, Joachim (2016). „Dari Origin of Man in Southeast Asia”. Origin of Man in Southeast Asia 4: Early Dominant Peoples of the Maritime Region. IV. Booksmango. str. 71. ISBN 978-1-63323-728-5. Pristupljeno 19. novembar 2016.

[4] Abinales, Patricio N.; Amoroso, Donna J. (2005). State and Society in the Philippines. Maryland: Rowman and Littlefield. Arhivirano iz originala 24. jul 2015. g. Pristupljeno 19. novembar 2016.

[Pires-5] Pires, Tomé (1944). A suma oriental de Tomé Pires e o livro de Francisco Rodriguez: Leitura e notas de Armando Cortesão [1512–1515]. Prevod: Cortesao, Armando. Cambridge: Hakluyt Society.

[Lach-6] Lach, Donald Frederick (1994). „Chapter 8: The Philippine Islands”. Asia in the Making of Europe. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-46732-0.

[Reid-7] Reid, Anthony (1995). „Continuity and Change in the Austronesian Transition to Islam and Christianity”. Ur.: Bellwood, Peter; Fox, James J.; Tryon, Darrell. The Austronesians: Historical and comparative perspectives. Canberra: The Australian National University, Department of Anthropology. Arhivirano iz originala 2. septembar 2007. g. Pristupljeno 19. novembar 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]