Krimski Goti
Krimski Goti su bila grupa gotskih plemena, koja su nakon selidbe Gota na zapad ostala na teritoriji oko Crnog mora, posebno na poluostrvu Krim. Krimski Goti su najmanje poznata i, paradoksalno, gotska zajednica koja je najduže uspela da se održi.
Austrijski istoričar Hervig Volfram, koji se pozivao na istoričara Jordanesa iz 6. vijeku, je tvrdio da su Ostrogoti u 4. vijeku imali veliko kraljevstvo sjeverno od Crnog mora[1], koje su za vrijeme vladavine kralja Ermanarika ili Hermanarika uništili Huni tokom migracije iz ruskih stepa. Goti su bili vazali Huna sve do Atiline smri 453, kada su se pobunili i ponovo osnovali svoju državu. Kao i Huni, Goti na Krimu nikada nisu dostigli svoju prethodnu slavu.
Engleski istoričar Piter Heder i američki istoričar Majkl Kulikovski tvrde da Ostrogoti u 5. vijeku nisu ni postojali, a da su ih činila druga gotska i negotska plemena[2][3]. Neka od gotskih plemena su naselila Krim[4].
Krimski Goti se krajem 5. i početkom 6. vijeka suočavaju sa hordama Huna, koji se posle sloma njihovog evropskog kraljevstva vraćaju na istok[5]. Ostrogotski kralj Teodorik Veliki, koji je vladao od 493. do 526. godine u Italiji, pokušava da regrutuje Krimske Gote za svoj vojni pohod u Italiji. Krimski Goti za njegovu ponudu očigledno nisu bili zainteresovani, jer su se pridružili samo pojedinci[6].
Krimski Goti su kao i druga gotska plemena bili arijanci, ali u 6. vijeku u potpunosti primaju dogmu rimske crkve o Svetom Trojstvu. Nakon raskola u hrišćanskoj crkvi postaju vjernici pravoslavne crkve. U 8. vijeku pravoslavni episkop Jovan Gotski pokreće pobunu protiv hazarske dominacije koja se završava porazom.
Mnogi Krimski Goti su govorili grčki, a na njihovu zemlju, koju su vizantijske vlasti zvale Gotija, se naselilo mnogo negotskih vizantijskih državljana. Gotska kneževina Teodoro, koja je posjedovala zemlju oko tvrđave Doros (danas Mangup), kao vazalna država Vizantije, Hazara, Mongola, Mletaka postojala je sve do 1475. godine, kada je konačno uključena u Krimski kanat i Osmansko carstvo.
O jeziku Krimskih Gota ima vrlo malo podataka. Pojedini natpisi iz 9. vijeka, otkriveni na Krimu, sadrže riječ „Got“, koji se odnosi na lično ime, a ne na etnonim. U srednjem vijeku u Evropi je postojala legenda o gotskoj zemlji na Krimu. u 16. vijeku, Auger Gislen de Buzbek je izvjestio da je u Carigradu razgovarao sa dva Gota. Ostavio je Gotsko-latinski riječnik sa nekoliko riječi koje su slične starom gotskom jeziku.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Wolfram, H. (Thomas J. Dunlop, tr). History of the Goths. Univ. of California Press. 1988. pp. 263.
- ^ Heather, P., The Goths. Blackwell. 1998. pp. 52-55
- ^ Kulikowski, M., Rome's Gothic Wars: From the Third Century to Alaric. Cambridge Univ. Press. 2006. pp. 111.
- ^ Heather 1991, str. 87.
- ^ Wolfram, H. (Thomas J. Dunlop, tr). History of the Goths. Univ. of California Press. 1988. pp. 261.
- ^ Wolfram, H. (Thomas J. Dunlop, tr). History of the Goths. Univ. of California Press. 1988. pp. 271-280.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Heather, Peter J. (1991). The Goths in the Fourth Century. Liverpool University Press. str. 87. ISBN 978-0-85323-426-5.