Kultura Bugarske

Bugarski tradicionalni ples

Veliki broj drevnih civilizacija, uključujući Tračane, stare Grke, Rimljane, Gote, Slovene, Varjaze, a posebno Bugare, ostavilo je svoj trag u kulturi, istoriji i nasleđu Bugarske. Zbog ovoga bugarska nacija ima jedno od najbogatijeg narodnog nasleđa na svetu. Trački artefakti obuhvataju brojne grobnice i zlatne riznice, a drevni Bugari ostavili su svoj trag u muzici i ranoj arhitekturi. Trački rituali, kao što su zarezan, kukeri i martenica održali su se do današnjih dana u okviru moderne bugarske kulture.

Najstarija riznica obrađenog zlata na svetu koja datira iz 5. milenijuma pre nove ere potiče iz Varnanske nekropole, koja je smeštena na teritoriji Bugarske.

Tokom većeg dela srednjeg veka, Bugarska je funkcionisala kao središte slovenske Evrope, vršeći tako značajan književni i kulturni uticaj nad pravoslavnim slovenskim svetom posredstvom Preslavske i Ohridske književne škole.

Bugarski doprinos čovečanstvu nastavljen je tokom 19. i 20. veka, sa pojedincima poput Džona Atanasova - državljanina Sjedinjenih Država bugarskog i britanskog porekla, koji se smatra jednim od osnivača digitalnog računarstva. Veliki broj poznatih operskih pevača, poput Nikolaja Đaurova, Borisa Hristova, Rajne Kabaivanske, Gene Dimitrove, Ane Tomove-Sintove i Veseline Kacarove, pijanista (Aleksis Vajsenberg) i uspešnih umetnika, kao što su Hristo i Žan Klod, Žul Paskin i Vladimir Dimitrov, popularizovali su bugarsku kulturu u inostranstvu.

Muzika

Kukeri u Razlogu

Bugarska ima dugogodišnju muzičku tradiciju čiji muzički istoričari sežu do ranog srednjeg veka. Jedan od najranijih muzičara srednjovekovne Evrope bio je Jan Kukuzel (oko 1280—1360) postao je poznat po svom radu Polijelej bugarske žene. Do danas je preživelo oko 90 njegovih dela. Kukuzel je takođe reformisao i vizantijski muzički sistem pisanja, a bio je poznat i kao pevač anđeoskog glasa, zbog svojih vokalnih sposobnosti.

Tradicija crkvenog pevanja u Bugarskoj stara je više od hiljadu godina. U Bugarskoj su bila negovana dva načina pevanja - istočno monodijsko (jednoglasno) pevanje i polifonijsko (horsko) pevanje. Istočno monodijsko pevanje nastavilo je tradiciju grčke i vizantijske muzike, kao i zahteve osmoglasnog polifonijskog kanona istočne pravoslavne crkve. Druga tradicija je horska crkvena muzika, uspostavljena tokom 19. veka, kada je do Bugarske došao uticaj ruske polifone horske muzike. Mnogi bugarski kompozitori (Dobri Hristov, Petar Dinev,...) stvarali su svoje radove u duhu ruske polifonije. Danas je pravoslavna muzika živa i vrši se i za vreme crkvenih bogosluženja, ali i na koncertima svetovnih horova i pevača na čijem se repertoaru stalno nalazi pravoslavna muzika. Poznati svetovni izvođači pravoslavne muzike su Hor Jana Kukuzela, Hor sofijskih dečaka, Madrigal Sofija hor, Sofijski pravoslavni hor, Sofijski sveštenički hor i drugi, a među pevačima treba izdvojiti Borisa Hristova i Nikolu Gjuzeleva.

Karakterističan zvuk bugarske narodne muzike dolazi delom od asimetričnih ritmova, harmonije i polifonije. Ovakvi ritmovi, koji se nazivaju asimetrični taktovi ili asimetrični ritmovi uvedeni su od strane muzikologa 1886. godine kada je nastavnik muzičkog vaspitanja Anastas Stojan objavio bugarske narodne melodije prvi put. Primeri ovakvih ritmova su 5/8, 7/8, 8/8, 9/8 i 11/8, ili kompozitni poput (5+7)/8, (15+14)/8 i (9+5)/16. Svaka oblast u Bugarskoj ima svoju karakterističnu muziku i stil igre. Bugarska narodna muzika inspirisala je umetnike poput Kejt Buš i Džordža Harisona. Među pevačima narodne muzike treba izdvojiti Veselina Džigova koji je pevao pesme karakteristične za okolinu Rodopa.