Kupola Sultanija

Kupola Sultanija
Kupola Sultanija
Svetska baština Uneska
Mesto	Pokrajina Zandžan Iran
Koordinate	36° 26′ 2.3″ N 48° 47′ 45.7″ E / 36.433972° S; 48.796028° I
Kriterijumi	Kulturno dobro: ii, iii, iv.
Referenca	1188
Upis	2005 (-1976. sednica)
	Kupola SultanijaLokacija Kupole Sultanija u Iranu

Kupola Sultanija (pers. سلطانيه‎) u istoimenom gradu iranske pokrajine Zandžan, je kompleks ruševina u čijem središtu se nalazi mauzolej mongolskog vladara Oldžeitua, poznatog po imenu Muhamed Hodabande.

Sultanija je bila nekadašnja prestonica Ilhanida, iranskih vladara mongolskog porekla iz 14. veka, oko 240 kilometara zapadno od [Teheran]a. Središnja znamenitost Sultanije je Mauzolej Oldžeitua, vladara Ilkanata od 1280-1316. godine, poznat i kao Kupola Sultanija. Osmougaona zgrada krunisana je kupolom, prekrivenom tirkiznim fajansom i okruženom sa osam vitkih minareta. Podignuta je između 1302. i 1312. godine i najstarija je dvoslojna kupola u Iranu. Teška oko 200 tona i visoka 49 metara od osnove, jedna je od najvećih kupola od opeke na svetu, posle kupola Firentinske katedrale i Aja Sofije. Njena važnost u islamskoj arhitekturi može se uporediti sa uticajem koji je na renesansnu arhitekturu imala Bruneleskijeva kupola na Firentinskoj katedrali. Iako je većina spoljašnjih ukrasa Oldžeituovog mauzoleja izgubljena, unutrašnjost je izvanredna i smatra se pretečom Tadž Mahala sa očuvanim mozaicima, keramikom i freskama.

Mauzolej Oldžeitu je bitna karika i ključni spomenik za razvoj islamske arhitekture u centralnoj i zapadnoj Aziji. Ovde su Ilhanidi unapredili ideje započete tokom klasične seldžučke faze (11. do početka 13. veka), kada je umetnost Irana postala prepoznatljiva u islamskom svetu, i čime je položen put za timuridski period (krajem 14.-15. veka), jedno od najbriljantnijih razdoblja u islamskoj umetnosti. Mauzolej Oldžeitua upečatljivo svedoči o epohi Ilhanida karakterističnoj po inovacijama u građevinskom inženjerstvu, prostornim proporcijama, arhitektonskim oblicima i dekorativnim obrascima i tehnikama. Sultanija je položila put ka smelijoj izgradnji ove vrste kupola u iranskom stilu u muslimanskom svetu, poput Mauzoleja Hodža Ahmeda Iasavija i Tadž Mahala.

Lokalitet Sultanija upisan je na Unesko listu svetske baštine 2005. godine^[1].