Lahor

Uredi veze
Koordinate: 31° 34′ 33″ S; 74° 19′ 37″ I / 31.575833° S; 74.326944° I / 31.575833; 74.326944
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe pogledajte stranicu Lahor (višeznačna odrednica).
Lahor
لاور
Kolaž grada
Administrativni podaci
Država Pakistan
PokrajinaPandžab
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2017.11.126.285
Geografske karakteristike
Koordinate31° 34′ 33″ S; 74° 19′ 37″ I / 31.575833° S; 74.326944° I / 31.575833; 74.326944
Vremenska zonaUTC+5
Aps. visina217 m
Površina1,772[1] km2
Lahor na karti Pakistana
Lahor
Lahor
Lahor na karti Pakistana
Pozivni broj0423
Veb-sajt
www.lahore.gov.pk

Lahor (لاور) je glavni grad pakistanskog dela Pandžaba i drugi grad po veličini u Pakistanu.[2] Prema podacima iz 2017. u gradu je živelo 11.126.285 stanovnika. Lahor je jedan od najbogatijih gradova u Pakistanu, sa procenjenim BNP od $58,14 milijardi (PPP) prema podacima iz 2015.[3][4] Lahor je najveći grad, i istorijski kulturni centar pandžabskog regiona,[5][6][7][8] i jedan od najviše društveno liberalnih,[9] progresivnih,[10] i kosmopolitskih gradova Pakistana.[11] Istorijski je bio poznat po bogatom mogulskom nasleđu. Lahor se smatra kulturnim centrom Pakistana. Postoji i mala filmska industrija u Lahoru (lokalno se zove Lolivud).

Geografija[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Geografija Lahora
Lahor
Klimatogram
J
F
M
A
M
J
J
A
S
O
N
D
 
 
23
 
 
20
7
 
 
29
 
 
22
9
 
 
41
 
 
26
11
 
 
20
 
 
29
14
 
 
22
 
 
31
17
 
 
36
 
 
34
19
 
 
202
 
 
36
20
 
 
164
 
 
35
20
 
 
61
 
 
33
19
 
 
12
 
 
29
14
 
 
4
 
 
24
12
 
 
14
 
 
21
9
Prosečne maks. i min. temperature u °C
Ukupne padavine u mm
Izvor: Hong Kong Observatory[12]

Lahor leži između 31°15′—31°45′ S i 74°01′—74°39′ I. Grad je ograničen na severu i zapadu Šekhupura okrugom, na istoku Vagahom, i na jugu Kasurskim okrugom. Reka Ravi protiče na severnoj strani Lahora. Ukupna kopnena površina grada je 404 km².

Klima[uredi | uredi izvor]

Lahor ima polusušnu klimu (Kepenova klasifikacija klima BSh). Najtopliji mesec je jun, sa prosečnom visokom temperaturom koja nadmašuje 40 °C (104,0 °F). Monsunska sezona počinje u kasnom junu, i najvlažniji mesec je jul,[12] sa teškim kišnim padavinama, večernjom grmljavinom i mogućim provalama oblaka. Najhladni mesec je januar sa gustom maglom.[13]

Gradski rekord visoke temperature je bio 48,3 °C (118,9 °F), koja je zabeležena 30. maja 1944. godine.[14] Temperatura od 48 °C (118 °F) je bila zabeležena 10. juna 2007. godine.[15][16] U vreme kada je meteorološki centar zabeležio ovu zvaničnu temperaturu u hladu, prijavljeno je da je indeks toplote na direktno osunčenom prostoru bio 55 °C (131 °F). Rekordno niska temperatura od −1 °C (30 °F), zabeležena je 13. februara 1967.[17] Najviši nivo kiše tokom 24-časovnog perioda period je 221 mm (8,7 in), koji je zabeležen 13. avgusta 2008.[18] Dana 26. februara 2011, u Lahoru je pala teška kiša i grad 4,5 mm (0,18 in), koji je pokrio puteve i trotoare gradom po prvi put u zapisanoj istoriji grada.[19][20]

Klima Lahora (1961–1990)
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 27,8
(82) 		33,3
(91,9) 		37,8
(100) 		46,1
(115) 		48,3
(118,9) 		47,2
(117) 		46,1
(115) 		42,8
(109) 		41,7
(107,1) 		40,6
(105,1) 		35,0
(95) 		30,0
(86) 		48,3
(118,9)
Maksimum, °C (°F) 19,8
(67,6) 		22,0
(71,6) 		27,1
(80,8) 		33,9
(93) 		38,6
(101,5) 		40,4
(104,7) 		36,1
(97) 		35,0
(95) 		35,0
(95) 		32,9
(91,2) 		27,4
(81,3) 		21,6
(70,9) 		30,8
(87,4)
Prosek, °C (°F) 12,8
(55) 		15,4
(59,7) 		20,5
(68,9) 		26,8
(80,2) 		31,2
(88,2) 		33,9
(93) 		31,5
(88,7) 		30,7
(87,3) 		29,7
(85,5) 		25,6
(78,1) 		19,5
(67,1) 		14,2
(57,6) 		24,32
(75,78)
Minimum, °C (°F) 5,9
(42,6) 		8,9
(48) 		14,0
(57,2) 		19,6
(67,3) 		23,7
(74,7) 		27,4
(81,3) 		26,9
(80,4) 		26,4
(79,5) 		24,4
(75,9) 		18,2
(64,8) 		11,6
(52,9) 		6,8
(44,2) 		17,8
(64)
Apsolutni minimum, °C (°F) −2,2
(28) 		0,0
(32) 		2,8
(37) 		10,0
(50) 		14,0
(57,2) 		18,0
(64,4) 		20,0
(68) 		19,0
(66,2) 		16,7
(62,1) 		8,3
(46,9) 		1,7
(35,1) 		−1,1
(30) 		−2,2
(28)
Količina kiše, mm (in) 23,0
(0,906) 		28,6
(1,126) 		41,2
(1,622) 		19,7
(0,776) 		22,4
(0,882) 		36,3
(1,429) 		202,1
(7,957) 		163,9
(6,453) 		61,1
(2,406) 		12,4
(0,488) 		4,2
(0,165) 		13,9
(0,547) 		628,8
(24,757)
Sunčani sati — mesečni prosek 218,8 215,0 245,8 276,6 308,3 269,0 227,5 234,9 265,6 290,0 259,6 222,9 3.034
Izvor #1: NOAA (1961—1990)[21]
Izvor #2: PMD[22]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Džamija Badšai u Lahoru

Mahmud Gazni je 1021. postavio na tron Malika Ajaza. Tada je Lahor postao glavni grad Gaznavidskog carstva. Posle pada Gaznavidskog carstva razne muslimanske dinastije poznate kao Delhijski sultanat vladale su Lahorom. Prvi sultan Delhijskog sultanata krunisan je 1206. u Lahoru. Lahor je bio u sastavu Mogulskog carstva od 1524. do 1752. Ahbar Veliki je odlučio 1584. da Lahor postane glavni grad Mogulskog carstva. Tada je sagrađena velika Lahorska tvrđava na ruševinama stare tvrđave.

Šah Džahan je rođen u Lahoru. On i Džahangir su proširili tvrđavu. Poslednji mogulski car Aurangzeb je sagradio poznate građevine: vrata Almagiri i džamiju Badšahi. Siki su vladali gradom od 1799. do 1849, a Lahor je bio glavni grad njihovog carstva. Posle rata Sika i Engleza Lahor dolazi pod vlast britanske krune sve do stvaranja Pakistana 1947. Do 1947. Lahor je bio glavni grad Pandžaba. Napadom indijske avijacije 1965. na Lahor počeo je rat između Indije i Pakistana oko Kašmira.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema proceni, u gradu je 2006. živelo 6.485.175 stanovnika.

Kretanje broja stanovnika
1981. 1998. 2006.
2.952.689[23] 5.063.499[23] 6.485.175

Privreda[uredi | uredi izvor]

Lahor je centar za organizaciju ručne proizvodnje ćilima, koji se proizvode gotovo svuda oko Lahora. Ti ćilimi predstavljaju jedan od glavnih izvoznih proizvoda Pakistana. Zanatlije u Lahoru mogu da proizvedu bilo koji ćilim koristeći popularne motive. Oko 95% proizvedenih ćilima se izvozi. Mnoge velike kompanije iz oblasti informacionih tehnologija stvorile su svoju bazu u Lahoru.

Mauzolej Randžita Singa, vladara Sika

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Zbog velikog rasta industrije i saobraćaja Lahor ima jako zagađen vazduh. Smog je ponekad takav da je vidljivost samo nekoliko metra. Saobraćajne gužve su izuzetno velike, a saobraćajni udesi jako česti. Glavno sedište pakistanske železnice je u Lahoru. Kraj grada je 2003. izgrađen novi aerodrom.

Turizam[uredi | uredi izvor]

U gradu je očuvana mogulska i kolonijalna arhitektura, koja je svedočanstvo bogate istorije. Od mogulske arhitekture ističu se:

Od kolonijalne arhitekture vredi spomenuti:

Ostali spomenici:

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Punjab Portal”. Government of Punjab. Arhivirano iz originala 25. 6. 2014. g. Pristupljeno 7. 7. 2014. 
  2. ^ „Population of Major Cities Census – 2017 [pdf]” (PDF). Pakistan Bureau of Statistics. Arhivirano iz originala (PDF) 29. 8. 2017. g. Pristupljeno 30. 8. 2017. 
  3. ^ „Lahore Fact Sheet”. Lloyd's. Arhivirano iz originala 21. 8. 2016. g. Pristupljeno 19. 8. 2016. 
  4. ^ „GaWC – The World According to GaWC 2016”. lboro.ac.uk. 24. 4. 2017. Pristupljeno 30. 4. 2017. 
  5. ^ Lahore Cantonment, globalsecurity.org
  6. ^ „Internet Archive Wayback Machine”. Web.archive.org. 22. 4. 2008. Arhivirano iz originala 29. 12. 2008. g. Pristupljeno 16. 9. 2011. 
  7. ^ Shelley, Fred (16. 12. 2014). The World's Population: An Encyclopedia of Critical Issues, Crises, and Ever-Growing Countries. ABC-CLIO. str. 356. ISBN 978-1-61069-506-0. „Lahore is the historic center of the Punjab region of the northwestern portion of the Indian subcontinent” 
  8. ^ Usha Masson Luther (1990). Historical Routes of North West Indian Subcontinent, Lahore to Delhi, 1550s–1850s A.D.: Network Analysis Through DCNC-micro Methodology. Sagar Publications. 
  9. ^ Diminishing Conflicts in Asia and the Pacific: Why Some Subside and Others Don't. Routledge. 2013. ISBN 978-0-415-67031-9. Pristupljeno 8. 4. 2017. „"Lahore, perhaps Pakistan's most liberal city..."” 
  10. ^ Craig, Tim (9. 05. 2015). „The Taliban once ruled Pakistan's Swat Valley. Now peace has returned.”. Washington Post. ISSN 0190-8286. Pristupljeno 11. 2. 2018. „"We now want to dress like the people of Punjab," said Abid Ibrahim, 19, referring to the eastern province that includes Lahore, often referred to as Pakistan's most progressive city.” 
  11. ^ „Lahore attack: Pakistan PM Sharif demands swift action on terror”. BBC. 28. 03. 2016. Pristupljeno 19. 8. 2016. „Lahore is one of Pakistan's most liberal and wealthy cities. It is Mr Sharif's political powerbase and has seen relatively few terror attacks in recent years.” 
  12. ^ a b „Climatological Normals of Lahore”. Hong Kong Observatory. Arhivirano iz originala 26. 12. 2018. g. Pristupljeno 6. 05. 2010. 
  13. ^ „Smoke not smog”. 6. 11. 2016. Arhivirano iz originala 05. 06. 2019. g. Pristupljeno 05. 06. 2019. 
  14. ^ „Quetta”. Pakmet.com.pk. Arhivirano iz originala 16. 7. 2011. g. Pristupljeno 15. 03. 2011. 
  15. ^ „Highest temperature in 78 years: Four die as city sizzles at 48o C”. Daily Times. 10. 6. 2007. Pristupljeno 15. 03. 2011. 
  16. ^ "Heatwave to persist for 4–5 days", The Dawn, 10 June 2007.
  17. ^ [1] Arhivirano 2010-06-13 na sajtu Wayback Machine
  18. ^ [2] Arhivirano 2011-07-16 na sajtu Wayback Machine
  19. ^ [3] Daily Times – Citizens cheer as hail turns city white
  20. ^ „Lahore becomes Murree!”. YouTube. Pristupljeno 15. 03. 2011. 
  21. ^ „Lahore Climate Normals 1961-1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Pristupljeno 16. 1. 2013. 
  22. ^ „Extremes of Lahore”. Pakistan Meteorological Department. Pristupljeno 2. 2. 2015. 
  23. ^ a b „PAKISTAN”. citypopulation.de. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Shelley, Fred (16. 12. 2014). The World's Population: An Encyclopedia of Critical Issues, Crises, and Ever-Growing Countries. ABC-CLIO. str. 356. ISBN 978-1-61069-506-0. „Lahore is the historic center of the Punjab region of the northwestern portion of the Indian subcontinent” 
Vidi još: Bibliography of the history of Lahore

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лахор&oldid=27738294”