Legat porodice Bešević
| Legat porodice Bešević | |
|---|---|
 Porodica Stevana Beševića, sleva: Petar (mlađi), Stevan, Mileva, Milica, Nikola, Petar, Vukosava, Olga | |
| Osnivanje | 2012. |
| Lokacija | Beograd Republika Srbija |
| Vrsta | Legat |
| Veb-sajt | https://adligat.rs/ |
Legat porodice Bešević je reprezentativna zbirka materijalnih i kulturnih dobara koju čine predmeti, umetničke slike, nameštaj i biblioteka porodice Bešević, a koju je formirala Vukica Bešević, na inicijativu pesnikinje Mirjane Bulatović.[1] Legat je dostupan javnosti u okviru Muzeja srpske književnosti, Muzeja knjige i putovanja i Biblioteke Lazić na Banjici u Beogradu.
O porodici Bešević[uredi | uredi izvor]
Po poreklu pravoslavna sveštenička porodica iz sela Baljci kod Drniša, Beševići su tokom generacija živeli u zavičajnoj Dalmaciji, Sremu, a potom i Beogradu. Prvi istaknuti član porodice bio je Stevan Bešević (1868 – 1942), književnik, novinar, advokat i jedan od prvih konstruktora modela aviona. Sa suprugom Olgom imao je četvoro dece - Nikolu, Petra, Milicu i Vukosavu. Nikola (1892 – 1970) i Milica Bešević (1896 – 1941) bili su akademski slikari, a školovali su se na Umetničko-zanatskoj školi u Beogradu. Milica je učila u ateljeu slikara Uroša Predića, gde je njena sestra Vukosava bila model, a Nikola je diplomirao i na Likovnoj akademiji u Rimu (Accademia di Belle Arti di Roma). Oboje su imali izložbe i van tadašnje Jugoslavije.[2]
Stevan Bešević i Nikola učestvovali su u Prvom svetskom ratu i preživeli povlačenje srpske vojske kroz Albaniju. Početkom Drugog svetskog rata, Milica i Olga tragično su poginule tokom bombardovanja Beograda, a Stevan je teško ranjen i nekoliko meseci kasnije preminuo je od posledica povreda.
Porodično stablo tako nastavlja Nikola, koji je sa pijanistkinjom Alisom Bešević imao četvoro dece - Iva, Ivanku i, po roditeljima, Stevana i Olgu. Prof. dr Ivo Bešević (1921 – 2009) bio je istaknuti dečji hirurg, a Ivanka Bešević-Boreli (1924 – 2013) bila je novinarka Politike. Ivo je bio u braku sa Vukicom Bešević (1937 – 2020), koja je na inicijativu Mirjane Bulatović osnovala porodični legat u Udruženju „Adligat”.
O legatu[uredi | uredi izvor]
Legat porodice Bešević čine predmeti i biblioteka Stevana Beševića, veliki broj umetničkih slika Nikole Beševića, ali i nekoliko slika Milice Bešević, zatim nameštaj iz stana Ive i Vukice Bešević, veliki broj porodičnih fotografija i arhivske građe. U legatu se nalaze i etnografski predmeti iz Sandžaka iz 18. i 19. veka, kao i štap kralja Milana Obrenovića sa njegovim monogramom, koji je izložen u Sobi kraljice Natalije u Muzeju srpske književnosti.
Od značajnih predmeta, pored pomenutog, izdvajaju se i radio iz prve serije radio aparata uvezenih u Srbiju, kao i putnički kovčeg-škrinja iz 19. veka koji je pripadao Alisi Bešević. Ovaj starinski kovčeg za prenos stvari, u kome je Alisa nosila svoju odeću kada je bežala iz Petrograda početkom Prvog svetskog rata, prethodno je bio na Svetskoj izložbi u Parizu 1900. godine, za koju je izgrađena Ajfelova kula, i tada je proglašen najlepšim predmetom u svojoj kategoriji. O ovome svedoče zlatni pečati i natpis Grand Prix Paris 1900 („glavna nagrada” na franc.) u unutrašnjosti kovčega.[3]
U okviru legata su ustupljena i sva autorska prava na pisana dela prof. dr Ive Beševića i Nikole Beševića. Takođe, celokupna Kolekcija medicine Biblioteke Lazić nosi ime „Ivo i Vukica Bešević”.[1]
Radno vreme[uredi | uredi izvor]
Legat porodice Bešević otvoren je za posetioce u okviru Muzeja srpske književnosti, Muzeja knjige i putovanja i Biblioteke Lazić na Banjici, četvrtkom, petkom i subotom, uz prethodno zakazivanje.
Foto-galerija[uredi | uredi izvor]
-
Putni kovčeg Alise Bešević -
Zlatni pečat i natpis Grand Prix Paris 1900 u unutrašnjosti kovčega -
Portret Alise Bešević, Nikola Bešević, ulje na platnu, 1922. -
Autoportret Nikole Beševića, ulje na platnu -
Portret Vuke Bešević, Milica Bešević, ulje na platnu -
Ivo Bešević kao dečak, Milica Bešević, ulje na platnu -
Portret Vukice Bešević, Nikola Bešević, ulje na platnu -
Pogled na Travnik, Nikola Bešević, akvarel. -
Stari grad Talin, Nikola Bešević, akvarel, 1928. -
Gradska kuća u Talinu, Nikola Bešević, akvarel. -
Motiv iz Palilule, Nikola Bešević, ulje na platnu -
Posveta Dragoslava Mihailovića Vukici Bešević, roman „Goli otok", 1970. -
Posveta Dobrice Ćosića Vukici i Ivi Bešević, roman „Vreme vlasti" -
Ćosićeva posveta Vukici Bešević (i Ivanu), roman „Deobe", 1969. -
Ćosićeva posveta Vukici Bešević (i Ivanu), roman „Vreme smrti", 1972. -
Ćosićeva posveta Olgi Bešević, roman „Grešnik", 1985.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Legat porodice Bešević” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-08-18.
- ^ Bešević-Boreli, Ivanka. (1998). Radost boja : život i delo Nikole Beševića. Narodni muzej. OCLC 47804928.
- ^ „Legat porodice Bešević”. Srbija među knjigama. 1—18: 12. 2018. ISSN 2620-1801 — preko Udruženje za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat”.