Leskovica (Najdaš)
Leskovica Lescovița | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rumunija |
| Okrug | Karaš-Severin |
| Opština | Najdaš |
| Stanovništvo | |
| — (2011) | 285 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 52′ 14″ S; 21° 32′ 43″ I / 44.870556° S; 21.545278° I |
| Vremenska zona | UTC+2 (EET), leti UTC+3 (EEST) |
| Aps. visina | 124 m |
  Leskovica Leskovica na karti Rumunije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 327281 |
| Pozivni broj | 0255 |
| Registarska oznaka | CS |
Leskovica (rum. Lescoviţa) je naselje u opštini Najdaš, koja pripada okrugu Karaš-Severin u Rumuniji. Naselje je značajno po prisutnoj srpskoj nacionalnoj manjini u Rumuniji.
Položaj naselja[uredi | uredi izvor]
Selo Leskovica se nalazi na reci Neri, blizu njenog ušća u Dunav, u rumunskom delu Banata (kod mesnih Srba ovaj njegov deo poznat je i kao Poljadija). Naspram sela nalazi se krajnje istočno područje belocrkvanske opštine u Srbiji.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Mesto se prvi put pominje u dokumentima 1371. godine. Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da militarsko naselje Leskovica pripada Ilidijskom okrugu, Novopalanačkog distrikta. Stanovništvo je u to vreme pretežno vlaško.[1] Leskovica je militarsko naselje u 13-om Srpsko-banatskom puku. Po državnom šematizmu pravoslavnog klira u Ugarskoj iz 1846. godine, mesto naziva se "Leskovicz", a tu živi 827 pravoslavaca. Pravoslavno parohijsko zvanje je osnovano i crkvene matične knjige se vode od 1778. godine. Hram je posvećen Sv. proroku Iliji, a sveštenstvo 1846. godine čine paroh Nikola Stojčević i kapelan Jovan Popović.
Sredinom 19. veka beležila je povećanje broja pravoslavaca. Tako je 1847. godine imala 827 stanovnika, a 1867. godine tu je bilo 946 duša.[2]
Godine 1905. Leskovica je mala opština u Najdaškom srezu. Bilo je u njoj tada 1.195 stanovnika u 235 domova - i to je čisto srpsko mesto. Od javnih zdanja imala je srpsku pravoslavnu crkvu i komunalnu školu. Najbliža pošta bila je u Najdašu, a brzojav u Beloj Crkvi.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Po poslednjem popisu iz 2002. godine selo Leskovica imalo je 356 stanovnika.[3] Poslednjih decenija broj stanovnika opada.
Selo je od davnina bilo višenarodno. Mesni Srbi su nekad bili pretežno stanovništvo, ali je posle Drugog svetskog rata veliki deo njih prešao u Srbiju, pa su sada većina Rumuni. Nacionalni sastav na pojedinim popisima bio je sledeći:
| Godina popisa | 1910. god. | 1966. god. | 2002. god. |
| Ukupno st. | 1.115 | 615 | 356 |
| Srbi | 719 (64,5%) | 22 (3,6%) | 34 (9,6%) |
| Rumuni | 390 (35,0%) | 593 (96,4%) | 322 (90,4%) |
| ostali | 6 (1,8%) | - (0,0%) | - (0,0%) |
Religija[uredi | uredi izvor]
Svetoilijski pravoslavni hram se počeo navodno graditi 1717. godine, i bila je to daščara.[4] Između 1757—1789. godine izgleda nije bilo hrama, već se služba odvija u školskom zdanju, pa nekoj kući. Posle rata sa Turcima 1788—1791. bogomolja je završena, i usledilo je osvećenje 1793. godine. Za tu crkvu se 1797. godine kaže da je "dobra". Ikonostas je oslikao između 1842-1850. godine ikonopisac Mihajlo Popović iz Oravice.[5] Istovremeno je zidne slike i moleraj izveo 1842. godine Nikola Stanković iz Bele Crkve. Godine 1865. u Leskovici je parohija pete klase, sa 850 parohijana.
U Leskovici je 1905. godine bila organizovana crkvena opština, skupština redovna, pod predsedništvom Petra Stojčevića. Crkva je tada u dobrom stanju, porta ograđena zidom i gvozdenom ogradom, postojalo je srpsko pravoslavno groblje. U zvoniku su visila tri zvona. Pravoslavna parohija je bila pete platežne klase, imala parohijski dom i parohijsku sesiju od 34 kj. zemlje. Paroh je bio u to vreme pop Aleksandar Đorđević rodom iz Vršca, kao administrator, od 1892-1905. godine u mestu.[6]
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Škola se pominje 1787. godine i u njoj se vrše tada i bogosluženja. U mesnoj narodnoj školi 1846. godine bilo je 65 đaka kojima je predavao učitelj Aleksa Popović. Leskovački učitelj Sava Medaković je 1862. godine bio pretplatnik školskog lista, dajući članarinu 1 f. 50 novčića.[7] Leskovačka škola je 1905. godine komunalna sa "opštinskim karakterom" i ima jedno školsko zdanje. Učitelj je Lavrentije Mihajlović koji ima 132 đaka u redovnoj nastavi i 101 dete u poftornoj školi.[8]
Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Radenko Stanković, srpski lekar, profesor, ministar i kraljevski namesnik maloletnog Petra II Karađorđevića
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Crkva Svetog proroka Ilije u Leskovici
- Opština Najdaš
- Poljadija
- Klisursko-poljadijski Srbi
- Srbi u Rumuniji
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ „Recensământul Populaţiei şi al Locuinţelor”. Arhivirano iz originala 2012-09-18. g. Pristupljeno 2011-12-08.
- ^ Miloš Popović: "Versko-crkveni život Srba u Banatu", Zrenjanin 2001. godine
- ^ Stevan Bugarski, Ljubomir Stepanov: "Istorijski i kulturni spomenici Srba u rumunskom Banatu", Temišvar 2008. godine
- ^ Mata Kosovac, navedeno delo
- ^ "Školski list", Sombor 1862. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Comuna Naidăș (jezik: rumunski)
- Etnička slika naselja habzburškog dela Rumunije 1880-2002. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. oktobar 2022) (jezik: mađarski)
