Luna-M
| Luna-M | |
|---|---|
|
| |
| Osnovne karakteristike | |
| Zemlja porekla |  SSSR
|
| Namena | Taktička balistička raketa |
| Proizvođač | Moskovski institut toplotne tehinike |
| Početak proizvodnje | 1961. |
| Uveden u upotrebu | 6. avgusta 1964. |
| Prvi korisnik | SSSR |
| Brzina na putu | 60 km/h |
| Doseg | 70-90 km km |
| Dimenzije i masa | |
| Dužina | 9,1 m |
| Širina | 2,8 m |
| Visina | 3,35 m |
| Oprema | |
| Glavno naoružanje | vozilo ZIL-135LM sa kliznom rampom za rakete kalibra 544 mm |
| Sporedno naoružanje | bojeve glave sa, nuklearnim, hemijskim i visoko-eksp punjenjem. |
| Motor | 6.9L ZIL-375JA V8x2 |
| Snaga (KS) | 180 KS |
| Posada | |
| Posada | 4 |
9K52 Luna-M (ruski: Luna; srpski: mesec) je sovjetski artiljerijski sistem kratkog dometa. Koristi nevođenu raketu 9M21 koja se rotiranjem stabilizuje prilikom leta. Prema ruskoj klasifikaciji (GRAU indeks) nosi oznaku 9K52 a prema nato klasifikaciji oznaka je FROG-7 što je akronim oznake "Free Rocket Over Ground".
Opis[uredi | uredi izvor]
Rakete 9M21 transportuju se na guseničnom samohodnom punjaču raketa(SPR) koji je baziran na ZIL-135 8x8 vojnom kamionu. Samohodni punjač raketa poseduje veliku hidrauličnu dizalicu koja se koristi za pretovar raketa iz transportera 9T29 (takođe zasnovanom na vozilu ZIL-135) kao i za postavljanje raketa na kliznu rampu lansirnog vozila. Rakete 9M21 imaju domet od 70 km i odstupanje koje se javlja prilikom rotacije između 500 i 700 m od zadate mete. Raketa koja se ispanjuje sa ovog lansera poseduje bojevu glavu težine 550 kg a sposobna je da ponese i visoko-eksplozivne, nuklearne i hemijske bojeve glave. Jedno vozilo je na sebi nosilo jednu raketu na kliznom lanseru. Vreme potrebno za zauzimanje borbenog položaja iznosi 20 minuta.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prvih šest primeraka ove rakete nalazilo se na Kubi tokom kubanske raketne krize oktobra 1962. godine. Ove rakete, koje su bile spremne za dejstvo imale su na sebi nuklearne bojeve glave. Dodatnih 70 bojevih glava bilo je uskladišteno na Kubi. Luna je kasnije bila veoma često raspoređivana po zemljama Varšavskog pakta. Raketa se veoma intenzivno izvozila i danas je poseduje veliki broj država. Nakon rata sa Iranom, Irak je modifikovao svoje zalihe raketa 9M21 kroz zajednički program saradnje sa Egiptom i egipatskim vojnim inženjerima, tao što su povećali domet na 90 km i postavili kasetnu bojevu glavu na raketu. Raketa je preimenovana u Laith-90.[1]
Tokom rata u Hrvatskoj ovaj sistem je uspešno korišćen od strane snaga Republike Srpske Krajine radi odvraćanja hrvatske agresije i gađana su mesta od strateškog značaja kao što je Županja[2] 12. decembra 1992. i Zagreb 11. septembra 1993. tokom bitke za Medački džep.[3] Upotreba ovog oružja pokazala se pored svoje efikasnosti u borbi i kao oružje koje je izazivalo masovnu paniku u neprijateljskim redovima i ostavljala jake psihološke posledice po borbeni moral hrvatskih snaga. Sistem je takođe korišćen tokom invazije na Irak 2003. godine kada su američkoj vojsci naneti gubici u ljudstvu upravo upotrebom ovih sistema poginula tri američka vojnika koji su se nalazili u sastavu Druge brigade koja se nalazila u sastavu Treće Pešadijske Divizije.[4] Još 14 američkih vojnika stradalo je usred dejstva ovih sistema iz sastava iračkih snaga kao i 22 vozila Hamvi.[5][6] Kraljevska ratna avijacija Britanije uništila je nekoliko ovih sistema kojhe su koristile vladine snage pod komandom predsednika Gadafija prilikom dejstava južno od grada Sirta tokom građanskog rata u Libiji 2011. godine.[7]
Verzije[uredi | uredi izvor]
- 9M21B
- Verzija naoružana nuklearnom bojevom glavom težina 550 kg.
- 9M21G
- Ova verzija bila je opremljena bojevom glavom teškom 390 kg.
- Laith-90
- Iračka verzija sa uvećanim dometom od 90km i kasetnom bojevom glavom.
Korisnici[uredi | uredi izvor]
Trenutni korisnici[uredi | uredi izvor]
Alžir- 24 primerka nabavljena između 1964. i 1974, a 15 bi trebalo da bude povučeno iz upotrebe do kraja 2014. godine.
Avganistan
Belorusija oko 36 primeraka 9K52 i Točka
Kuba-65
Egipat-24 lansera nabavljena između 1960. i 1969. godine, većina je povučena.
Libija-45
Severna Koreja oko 24 primeraka 9K52 i 2K6 Luna.
Rusija određene količine u skladištima.
Sirija-30
Ukrajina-50
Jemen-12
Bivši korisnici[uredi | uredi izvor]
Bugarska
Čehoslovačka
Istočna Nemačka
Mađarska
Irak
Kuvajt (zarobljeni tokom zalivskog rata od strane iračkih snaga)
Poljska
Rumunija
Južni Jemen
SSSR
Jugoslavija (četiri lansera u upotrebi do raspada SFRJ. Danas u sastavu VS kao modifikovani višenamenski samohodni lanseri 9P113M2 (kamion ZIL 135LM) sistema M-87 ORKAN 2, kalibra 262 mm, dometa do 50 km, koji se u javnosti prikazuje sa četiri cevi iz političkih razloga.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Cordesman 1999, str. 453.
- ^ „Serbs Fired Surface-to-Surface Missile at Zupanja”. FBIS Daily Report: East Europe, Issues 241-252. The Service. 12. 12. 1992.
- ^ Wood 2003, str. 107.
- ^ „Engineers quietly do job, face deadly missile strike”. Toledo Blade. 29. 12. 2015. Tekst „access” ignorisan (pomoć)
- ^ "He (Lt. Col. Wesley, second in command) had gotten only thirty feet from his vehicle when a powerful Abril (sic) missile hit it dead center." Lacey, Jim:Takedown: the 3rd Infantry Division's twenty-one day assault on Baghdad. Naval Institute Press. 2007. ISBN 978-1-59114-458-8.
- ^ Zucchino 2004, str. 162.
- ^ UK MOD Operation Ellamy from Global Security website, 9. 5. 2011.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Cordesman, Anthony (1999). Iraq and the War of Sanctions. Greenwood Publishing Group. str. 453. ISBN 978-0-275-96528-0.
- Zucchino, David (2004). Thunder Run: The Armored Strike to Capture Baghdad. Grove Press.
- Wood, John (2003). The Chance of War: Canadian Soldiers in the Balkans, 1992-1995. Dundurn. str. 107. ISBN 978-1-55002-426-5.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- FAS - Military Analysis Network Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016)
- Profile of the Frog 7 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. jul 2017) from The Whirlwind War Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. oktobar 2014) a publication of the United States Army Center of Military History
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
