Makedonski nacionalizam

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Zastava Severne Makedonije
Statua Đorđe Puljevski, postavljanjem spomenika eksplicitno se nagovještava da se prihvatio koncept etničkog makedonskog identiteta

Makedonski nacionalizam je u opštem smislu nacionalistička ideja i koncept među Makedoncima koji se prvi put javlja krajem 19. veka, među separatistima koji traže autonomiju u regionu Makedonije od Osmanskog carstva. Ideja je evoluirala tokom ranog 20. veka, uporedo sa prvim izrazima etničkog nacionalizma među Slovenima u Makedoniji. Nakon nezavisnosti Severne Makedonije, pitanja makedonskog nacionalnog identiteta postaju osporena od strane suseda. Neke pristalice agresivnog makedonskog nacionalizma, pod nazivom "Makedonisti", imaju ekstremnije stavove kao što su teze o neprekinutom kontinuitetu između drevnih Makedonaca i modernih Makedonaca (Sloveni), stavovi su usko vezani za ujedinjenje Makedonije, koji podrazumevaju teritorijalne pretenzije prema Grčkoj, Bugarskoj, Albaniji i Srbiji.

Deo serije o Makedoncima
Makedonci
Severna Makedonija
Po regiji ili zemlji
 
Makedonija
Dijaspora
Podgrupe i
srodne grupe
Kultura
Religija
Ostale teme

Poreklo[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Antička Grčka § Grčko poreklo

U 19. veku, oblast Makedonija je postala predmet konkurencije rivalskih nacionalizama, u početku grčkih nacionalista, srpskih nacionalista i bugarskih nacionalista. Svako od te tri strane je tvrdio da ima pravo na teritoriju Makedonije.[1] Prvi znaci makedonskog nacionalizma nastali su krajem 19. veka u Bugarskoj. Tu su stvorena uporišta i finansiran rad zavereničkih organizacija, koje su perfidno radile u interesu bugarske države. Srbi su im bili glavni neprijatelj; protiv njih će se na delu iskazati sva mržnja i nasilje. Kada je 1897. godine u Bugarskoj osnovano makedonsko "Društvo protiv Srba" ono je imalo za ostrašćenu, ničim motivisanu devizu: "Srbe treba ognjem i mačem iskoreniti iz Makedonije". Rani makedonski nacionalisti su ohrabreni od nekolicine stranih vlada da održavaju interese u regionu. Vlada Srbije, koja je bila u to vreme, veruje da je svaki pokušaj da se traži da se nasilno asimiluju slovenski Makedonci u Srbe, te da na taj način prisvoje Makedonci, biti neuspešan s obzirom na jak bugarski uticaj u regionu. Umesto toga, Vlada Srbije veruje da će pružajući podršku makedonskim nacionalistima stimulisati protivljenje prema Bugarskoj i imati u narodu povoljnije stavove u korist Srbije. Još jedna zemlja koja je ohrabrivala makedonski nacionalizam je bila i Austrougarska koji je nastojala da porekne i Srbiji i Bugarskoj mogućnost da pripoji Makedoniju, i tvrdila je da postoji posebni etnički karakter slovenskih Makedonaca.[1] U 1890. godini, u Rusiji, pristalice slovenske makedonske nacionalnosti, otpočeli su proizvodnju etničkih mapa na kojima prikazuje slovenske Makedonce, i od tada makedonski nacionalisti su počeli da se sele u Rusiju i mobilišu.[1]

Poreklo definicije etničkog slovenskog makedonskog identiteta nastalo je iz dela Georgija Pulevskog u 1870. i 1880. godine, koji su identifikovali postojanje posebnog modernog "slovensko-makedonskog" jezika koji je definisan i drugačiji od drugih jezika jer ima jezičke elemente srpskog jezika, bugarskog jezika, crkvenoslavenskog i albanskog jezika.[2] Pulevski je analizirajući narodnu istoriju slovenskog makedonskog naroda, zaključio da su slovenski Makedonci etnički povezani sa ljudima iz drevne Makedonije, poput Filipa i Aleksandra Velikog, zasnovani na tvrdnji da stari makedonski jezik ima slovenske komponente i na taj način je tvrdio da su oni potomci starih Makedonaca.[3] Međutim, samo-identifikacija slovenskih Makedonaca i nacionalistička lojalnost su ostali nejasni krajem 19. veka. Pulevski, na primer, je posmatrao identitet Makedonaca kao regionalni fenomen (slično fenomenu Hercegovaca i Tračana).[4].

Unutrašnja makedonska revolucionarna organizacija (VMRO) je izrasla u glavnu makedonsku separatističku organizaciju 1890-ih, koja je tražila autonomiju Makedonije od Osmanskog carstva.[5] VMRO se u početku protivila da zavisi od bilo koje od susednih država, posebno Grčke i Srbije, međutim njen odnos sa Bugarskom se poboljšao, a ona je ubrzo imala dominantne ličnosti koji su podržali pripajanje Makedonije Bugarskoj, iako je mali deo protiv toga.[5] Po pravilu, članovi VMRO imali su bugarska nacionalna obilježja, ali sa mogućnošću razvijanja makedonskog nacionalizma.[6] VMRO je smislio slogan "Makedonija za Makedonce". Pozvala je višenacionalnu Makedoniju, koja se sastoji od različitih nacionalnosti, da se uključi u buduću federaciju.[2] Krajem 19. i početkom 20. veka međunarodna zajednica posmatra Makedonce pretežno kao regionalno različitim od Bugara. Na kraju Prvog svetskog rata bilo je vrlo malo etnografa, koji su bili pristalice toga da postoji poseban makedonski narod. Tokom Pariske mirovne konferencije 1919. godine, saveznici su sankcionisali srpsku vlast nad Vardarskom Makedonijom i prihvatili verovanje da su makedonski Sloveni, u stvari, jugoslovenski Srbi. Ova promena u mišljenju može se u velikoj meri pripisati srpskom geografu Jovanu Cvijiću.[7] Ipak, makedonske ideje su kasnije podržane i od strane kominterne.[8] Tokom Drugog svetskog rata makedonske ideje su dalje razvijene od strane jugoslovenskih komunističkih partizana, ali neki istraživači sumnjaju da čak i tada su Sloveni iz Makedonije sebe smatrali nacionalno drugačijim od Bugara.[9] Dakle, ključna tačka za makedonsku etnogenezu je stvaranje Socijalističke Republike Makedonije, nakon završetka Drugog svetskog rata u okviru Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.[9][10]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Ovaj članak je deo serije o istoriji Severne Makedonije
Istorija Severne Makedonije
Stari vek
Peonija, Makedonija (kraljevina), Dardanija (kraljevina), Makedonija (provincija), Gornja Mezija, Dardanija (provincija), Makedonija Sekunda
Srednji vek
Vizantijsko carstvo
Prvo bugarsko carstvo
Samuilovo carstvo
Strez
Kraljevina Srbija
Srpsko carstvo
Država kralja Marka
Država Dejanovića
Tursko doba
Karpošev ustanak
Razlovečki ustanak
Kumanovski ustanak
Brsjačka buna
Ilindanski ustanak
Kruševska republika
Savremeno doba
Kraljevina Srbija
Južna Srbija
Vardarska banovina
Nezavisna Država Makedonija
SR MakedonijaRepublika Makedonija/Severna Makedonija
Svet rata, doba srpske etnografske mape Balkana od Jovana Cvijića, prikazuje "Slovenske Makedonce" u nijansama zelene razlikuje od Bugara i Srba.[11]
Karta Makedonija regija na osnovu ranijeg objavljivanja u listu "Makedonski Golosъ" od Sankt-Peterburg Makedonski kolonija, 1913.

Kraj 19. i početak 20. veka[uredi | uredi izvor]

Vidi još: Ilindanski ustanak

Razvoj makedonske nacionalnosti [12][13][14] može se reći da je počelo krajem 19. i početkom 20. veka.[15] Ovo je vrijeme prvih izraza etničkog nacionalizma ograničenim grupama intelektualaca u Beogradu, Sofiji, Solunu i Sankt Peterburgu.[15] Međutim, sve do 20. veka, a iza većine slovenskog govornog stanovništva u regionu su identifikovana kao Makedonci-Bugari ili jednostavno kao Bugari,[16][17][18][19][20] nakon 1870. godine pridruženja Bugarskoj egzarhiji. Neki autori smatraju da je u to vreme, nalepnice odraz kolektivnog identiteta, kao što je " Bugarski", promenio u nacionalnim oznakama od toga širem smislu da su bez političkog značaja.[15]

Uoči 20. veka Unutrašnja makedonska-Adrijanopolj revolucionarna organizacija (IMARO) pokušao da ujedini sve nezadovoljne elemente u Rumeliji i borila za političku autonomiju za regione od Makedonije .[21] Ali ova manifestacija političkog separatizma od strane IMARO-a je fenomen bez etničke pripadnosti i bugarskom etničkom poreklu revolucionara ne može staviti pod znakom pitanja.[22]

Balkanski ratovi i Prvi svetski rat[uredi | uredi izvor]

Tokom balkanskih ratova i Prvog svetskog rata ovo je područje bilo u razmjeni nekoliko puta između Bugarske i Srbije. IMARO podržala bugarsku vojsku i vlasti kada su zauzeli privremeno kontrolu nad Vardarskom Makedonijom. S druge strane, srpske vlasti vrše pritisak na lokalne ljude da se deklarišu kao Srbi, pomognu u raspadanju lokalne samouprave, čiji je osnivač IMARO u Ohridu, Velesu i drugih gradova, te kao proganjajući bugarske sveštenike i učitelje, tjerajući ih da pobegnu i da ih zamjene za Srbe.[23] Srpska vojska izvodi politiko razoružavanje lokalne milicije, uz batine i prijetnje.[24] U ovom periodu politički autonomizam je napušten i podržana je taktika i anektivna razmišljanja.

Međuratni period i Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]

Tokom međuratnog perioda u Vardarskoj Makedoniji, a zatim u dijelu Srbije, deo mladih mještana potisnute od strane Srba, pokušali da pronađu poseban način etničkog razvoja.[25] U 1934. godini Kominterna je izdala rezoluciju o priznavanju posebne makedonske nacionalnosti.[26] Međutim, postojanje značajne makedonske nacionalne svesti pre 1940. je sporna.[27][28][29]

Ovu konfuziju je ilustrovano Robert Njuman 1935. godine, koji prepričava priču otkrivenu u selu u Vardarskoj Makedoniji u okviru Kraljevine Jugoslavije,[30] gdje su postajala braća, jedan koji se smatrao Srbinom, a drugi koji je smatrao sebe kao Bugarinom. U drugom selu je upoznao čoveka koji je bio makedonski seljak cijelog svog života", ali koji su zbog vladavine nekoliko naroda prozvani kao Turci, Srbi i Bugari.[31] Tokom Drugog svetskog rata područje je anektirala Bugarska, a među stanovništvom je vladao pro-srpski i pro-bugarski uticaj.[32][33] Zbog toga Vardarska Makedonija je bila jedini region gde jugoslovenski komunistički lider Josip Broz nije razvio jak partizanski pokret u 1941. Međutim, Bugari uskoro padaju u staru balkansku zamku centralizacije. Nove pokrajine su brzo popunjeno sa zvaničnicima iz Bugarske pravilno koji ponašali sa tipičnom zvaničnom arogancijom prema lokalnom stanovništvu.[33] Snaga komunista "počela je da raste samo u 1943. godini sa kapitulacijom Italije i sovjetske pobede nad nacističkom Njemačkom. Da bi se poboljšala stanje u oblasti Tito je naredio osnivanje Komunističke partije Makedonije u martu 1943. godine, a na drugom kongresu AVNOJ-a 29. novembra 1943. godine priznao makedonsku naciju kao poseban entitet. Kao rezultat toga, pokret otpora je porastao.

Vrijeme posle Drugog svetskog rata[uredi | uredi izvor]

Nakon 1944. godine Narodna Republika Bugarska i Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija počele su politiku izrade Makedonije koja bi bila dio nove zajednice, Balkanske Federativne Republike i podsticali na razvoj makedonske svesti.[34] Makedonci su dobila status konstitutivnog naroda republike u Jugoslaviji i 1945. godine odvojen makedonski jezik i kodifikovan. Stanovništvo je proglašeno etničkim makedonskim, državljanstvo drugačiji od Srba i Bugara. Sa proglašenja Socijalističke Republike Makedonije u okviru jugoslovenske federacije, nove vlasti su počeli da mjere koje će načini pomoći da se prevaziđe pro-bugarsko osjećanje među delovima stanovništva.[35] S druge strane, jugoslovenske vlasti su nasilno potiskivale ideologiju nezavisne makedonske države. Grčki komunisti, kao i njene bratske partije u Bugarskoj i Jugoslaviji, već su pod uticajem Kominterne i to je dovelo do toga da politička partija u Grčkoj, počela da priznaju makedonski nacionalni identitet.[36] Međutim, situacija se pogoršala nakon što su grčki komunisti izgubili Grčki građanski rat. Hiljade makedonaca je protjerano i pobjegli su u novoosnovanu Socijalističku Republiku Makedoniju, dok na hiljade više dece sklonili su se u drugim zemljama istočnog bloka.

Period inforbiroa i bugarofobija[uredi | uredi izvor]

Na kraju 1950. u Bugarska komunistička partija ukida svoju prethodnu odluku i usvaja stav odbijanju postojanje makedonske nacionalnosti. Kao rezultat toga, u Makedoniji "bugarofobija" je došla do nivoa državne ideologije.[37] Ovaj put je kraj ideje o balkanskskoj komunističkoj federaciji o ujedinjenju svih Makedonaca pod komunističkom upravom. Tokom post - Informbiro perioda, odvojena Makedonska pravoslavna crkva je uspostavljena, razdvojena od Srpske pravoslavne crkve u 1967, a i evolucija makedonske kulture je imala daleko veći i trajan uticaj na razvoj makedonskog nacionalizma nego je bilo koji drugi aspekt jugoslovenske politike. Dok razvoj nacionalne muzike, filmova i likovne umetnosti ohrabrivan u Makedoniji, najveći kulturni uticaj je došao od kodifikacije makedonskog jezika i književnosti, nove makedonske nacionalne interpretacije istorije i uspostavljanje Makedonske pravoslavne crkve.[38] U međuvremenu, jugoslovenski istoriografija je pozajmljena tako da se djelovi iz istorije susednih zemalja iskoristile da se izgradi makedonski identitet koja počinje od Aleksandra Velikog.[39] Godine 1969, pojavile su se prve knjige o istoriji makedonskog naroda. Većina Makedonaca je tada imala stav stav prema komunističkoj Jugoslaviji, u kome je makedonski narod priznat kao posebna nacija za prvi put, gdje takav stav ima pozitivno gledište. Makedonski komunističke elite su tradicionalno prosrpski i projugoslavenski orjientisane od onih u ostatku jugoslovenskih republika.[40]

Period posle nezavisnosti[uredi | uredi izvor]

Spomenik Aleksandru Velikom u Skoplju
Filip II Makedonski u Skoplju
Statua u Prilepu posvećena Aleksandru Velikom
Bista Aleksandaru Velikom na skopskom aerodromu

Dana 8. septembra 1991. godine, Socijalistička Republika Makedonija održala je referendum kojim je ustanovljena nezavisnost od Jugoslavija, pod imenom Severna Makedonija. Sa padom komunizma i raspadom Jugoslavije, Severna Makedonija dolazi u stalne sukobe sa svojim susedima. Bugarska je osporavala nacionalni identitet i jezik, Grčka je osporavala ime i simbole, a Srbija vjerski identitet. S druge strane, Albanci u zemlji su insistirali da budu priznati kao "nacija", jednako kao i Makedonci[41] To je "drevni makedonizam", ili "antikvizicija" ("antikvizatzija", "antikvizacija"), čije pristalice tvrde da Makedonci nisu u vezi sa Slovenima, ali smatraju su direktni potomci drevnih Makedonaca, koji, po njima, nisu bili Grci.[42] Kao dio ove politike, statue Aleksandar Veliki i Filip II Makedonski izgrađeni su u nekoliko gradova širom zemlje. U 2011. godini, masivna, 22 m visoka statua Aleksandra Velikog, nazvana "Ratnik na konju" zbog spora sa Grčkom,[43][44] podignut je na Makedonskom trgu u Skoplju, kao dio plana u modernizovanju grada. Još veći kip Filipa II je u izgradnji na drugom kraju trga. Statue Aleksandra takođe krase gradske trgove Prilepa i Štip, dok je kip Filipa II Makedonskog je nedavno izgrađen u Bitolju. Pobjednička kapija po imenu Porta Makedonija izgrađena na istom trgu, sa slike istorijskih ličnosti, uključujući Aleksandra Velikog, što dovodi do toga da grčko Ministarstvo spoljnih poslova da podnese zvaničnu žalbu na vlasti u Severnoj Makedoniji.[45] Osim toga, mnogi delovi javne infrastrukture, kao što su aerodromi, auto-putevi, i stadioni su nazvana po njima. Skopski aerodrom je preimenovan u "aerodrom Aleksandar Veliki" i ima antikvarne predmete prenesene iz arheološkog muzeja u Skoplju. Jedan od glavnih trgova Skoplja je preimenovan Trg Pela, a posle u Pella, glavni grad drevne Makedonije), dok je glavni auto-put u Grčkoj je preimenovan u "Aleksandar Makedonski" i najveći stadion u Skoplju je preimenovan u "Filip II Makedonski". Ove akcije se vide kao namerne provokacije za susednu Grčku, čime pogoršava spor i dalje odugovlači prijem Makedonije u EU i NATO.[46] U 2008. godini je organizovana posjeta za pakistanskog princa. Princ je primljen od strane Severne Makedonije uz veliko poštovanje. Taj pakistanski narod je proglašen kao direktni potomci Aleksandrijske vojske i kao ljudi koji su najviše u tesnoj vezi sa etničkim Makedoncima.[47]

Takva antikvizacija se suočava sa kritikama akademaca, kao što pokazuje slabost arheologije i drugih istorijskih disciplina u javnom diskursu, kao i opasnost od marginalizacije. Politika je privukla kritike u zemlji, od etničkih Makedonaca u zemlji, koji vide to kao opasnosnost podelu zemlje između onih koji se identifikuju sa anticima i onih koji se identifikuju sa slovenskom kulturom zemlje.[48] Etnički Albanci u Severnoj Makedoniji vidi ovo kao pokušaj da ih marginalizuje i isključe ih iz nacionalnog sastava. Ta politika, koji takođe tvrdi kako etnički makedonske ličnosti smatraju nacionalnim herojima u Bugarskoj, kao što je Damjan Gruev i Goce Delčev, a takođe dobija kritike od bugarofila. Strane diplomate su upozoravale da je politika koju vode smanjila međunarodne simpatije za Severnu Makedoniju u rješavanju spora sa Grčkom.

Makedonizam[uredi | uredi izvor]

Oštećen natpis na Svetu nedelju crkve ( Sveta nedela ) u Bitolju. Ona glasi: Ovo sveto crkva je podignuta uz doprinos Bugara u Bitolju 13. oktobra, 1863. godine Taj deo natpisa koji glasi " Bugarski s" je izbrisan. Postoje mnogi drugi namerno uništeni Bugarski spomenici u Severnoj Makedoniji.[49]
Taj Bitoljski natpis iz 1016/1017. Na srednjovekovnom kamenu je jasno čitljiva rječ Bugarski . U 2006. francuski konzulat u Bitolju sponzorisao i pripremili turističku katalog i štampan je na naslovnoj strani. Vesti o tome se širi pre zvaničnog predstavljanja i bio razlog za konfuziju među zvaničnicima opštine.
Prednji deo originalnog izdanja bugarskih narodnih pjesama koje su prikupili makedonska rođena braća Miladinovi. Kada je makedonski državni arhiv pokazao fotokopiju knjige, gornji deo stranice koja prikazuje "bugarski" je odsječena.[50] Sličan je slučaj sa nacionalnim muzejom u Severnoj Makedoniji koja, navodno, odbio da prikaže originalna dela od strane dva brata, zbog etiketa Bugarski na neke od njih.[51]

Makedonizam, ponekad se takođe naziva i kao makedonstvo,[52][53][54] je politički i istorijski termin koji se koristi u značenju, da izrazi na skup ideja koje se smatraju karakteristika agresivnog makedonskog nacionalizma.[55][56][57] Prije Balkanskih ratova makedonske ideje djeli ograničen krug intelektualaca. Odrasli su u važnosti tokom međuratnog perioda, kako u Vardarskoj Makedoniji i bili su podržali dalje od Kominterne. Tokom Drugog svetskog rata, ove ideje su podržani od strane komunističkih partizana, koji su osnovali jugoslovenska makedonsku republiku 1944. godine.[8] Nakon Drugog svetskog rata makedonizam je postala osnova jugoslovenske Makedonije i državne ideologije, čiji je cilj transformisanje slovenske i, u izvjesnoj meri, ne-slovenskih delova stanovništva u Makedoniji.[58] Ova državna politika je i dalje aktuelna u današnjoj državi, Severnoj Makedoniji,[59] gdje je razvijen u nekoliko pravaca. Jedan od njih održava povezanost danas Makedonaca sa drevnom Makedonijom, i sa Južnim Slovenima.

Termin se povremeno koristi u apologističnom smislu nekih makedonskih autora,[60][42][61] ali je takođe suočen sa oštrim kritikama iz umerenih političkih stavova u Severnoj Makedoniji i od strane nekih međunarodnih naučnika.[62][63]

Makedonizam kao etno-politička koncepcija[uredi | uredi izvor]

Koreni koncepta prvi put su razvijene u drugoj polovini 19. veka, u kontekstu Grčke, Bugarske i Srbije zbog inicijative da preuzme kontrolu nad regionu Makedonija, koja je u to vreme vladao od strane Osmanskog carstva. Prvobitno je korišćen u prezriv način da označi slovenskim Makedoncima, koji su verovali da predstavljaju poseban etničku grupu odvojenu od svojih suseda. Prvi upotrebio termin "Makedonac" bio je bugarski pisac Petka Slavejkov, koji je skovao termin u svom članku o makedonskom pitanju, objavljenom u listu "Makedonske novine" u 1871. godini. Međutim, on je istakao da je čuo prvi put od takvih ideja je još kao 10 godina pre, odnosno, oko 1860. godine.[64] Još jedan ranija zabeležba upotrebe termina "makedonizam" nalazi se u izveštaju srpskog političara Stojana Novakovića od 1887. godine. On je predložio da se iskoristi makedonska ideologija kao sredstvo da se suzbije bugarski uticaj u Makedoniji, čime promoviše srpske interese u regionu.[65] Diplomatska aktivnost Novakovića u Istanbulu i Petrogradu igrao značajnu ulogu za realizaciju svojih ideja, posebno kroz "Udruženja Srbi-Makedonci" koja je formirana u Istanbulu i kroz njegovu podršku za makedonsku nauku u Petrogradu.[66] Geopolitika Srba očigledno je odigrala ključnu ulogu u etnogenezi promovišući poseban makedonsku svest o trošku Bugara. Godine 1888. makedonsko-bugarski etnograf Kuzman Apkarev primetio kao posledica od ove aktivnosti je čudno, to što je ova ideja nametnuta u periodu 10-15 godina nekim čudnim intelektualaca, uvedena verovatno sa "lukavim ciljem" da se zameni tradicionalni jedan, Bugarski uticaj.[67]

Godine 1892. Georgij Pulevski završio prvu knjigu na temu "slovensko-makedonske opšte istorije", čiji je rukopis sadržao preko 1.700 stranica. Prema knjizi stari Makedonci su slovenski narod i makedonski Sloveni bili poreklom sa Balkana, za razliku od Bugara i Srba, koji je kasnije došao tamo vekovima. Koren takve autohtone mešavine ilirizma i pan-slavizama mogu se videti u "djelima istorije slovensko-bugarskog naroda" (1792. ), koju je napisao Spiridona Gabrovski, čiji je originalni rukopis pronađen je u 1868. godine od strane ruskog naučnika Aleksandra Giljferdinga na njegovom putovanju u Makedoniji.[68] Gabrovski pokušao da uspostavi vezu između Bugara i Makedonaca sa jedne strane, i Ilira i antičkih Makedonaca sa druge strane, koji su se takođe smatrali Slovenima. Glavni program iz ove priče su Bugari-Iliri-Makedonci za koje su smatrali da se starosedeoci Balkana.[69]

Postoje zagovornici ideja, a to su dva srpska naučnika. Prvi je geograf Jovan Cvijić,[70] a drugi je lingvista Aleksandar Belić.[71] Oni su tvrdili da su Sloveni iz Makedonije bili "makedonski Sloveni", amorfna slovenska masa koja nije ni bugarska, ni srpska. Ovo gledište je takođe dele neki zapadni intelektualci, posebno Osvald Špengler.[72] Cvijić je dalje tvrdio da su tradicionalni etnički Bugari koristili ime slovenskog stanovništva Makedonije što znači da se ni u kom slučaju ne može govoriti o bugarskoj pripadnosti. Pravi Bugari pripadali su samo "istočno - balkanskom tipu" Vlaha, i kao takva, se razlikuju od ostalih Južnih Slovena u nacionalnom sastavu. Što je još važnije, njihov nacionalni karakter je definitivno ne-slovenski. Bugari su bili vredni i grubi. Oni su bili narod bez mašte i stoga nužno bez umetnosti i kulture. Ova karikatura Bugara dozvoljena svoju jasnu diferencijaciju od "centralnog tipa", u okviru kojeg Cvijić uključio makedonske Slovene, zapadne Bugare Šope, i Torlake, tip koji je bio izuzetno slovenski (tj. stari srpski) i stoga ne-bugarski.

Neki pan-slavistički ideolog u Rusiji, bivši pristalica Velike Bugarske, takođe je usvojio ove ideje,[73] kao i Aleksandar Amfiteatrov. Početkom 20. veka, nastavak srpske propagandne napori su uspeli da čvrsto učvrstila koncept makedonskih Slovena u evropskom javnom mnjenju i naziv korišćen je skoro onoliko često koliko Bugara. Istovremeno su zagovornici grčke borbe za Makedonija i Germanos Karavangelis otvoreno popularizovao helenističku ideju o direktnoj povezanosti lokalnih Slovenima i drevnih Makedonaca.[74] Ipak, 1914. godine Karnegi, savet za etiku u međunarodnim poslovima, izveštavaju se navodi da su Srbi i Grci klasifikuju Slovenima, a Makedonci kao posebna etnička grupa "Makedonci Sloveni" u političke svrhe i da prikrije postojanje Bugara u oblasti .[75] Međutim, nakon što su Balkanski ratovi završeni (1912—1913) Osmanska Makedonija je uglavnom podeljena između Grčke i Srbije, koja je kao rezultat procesa helenizacije, odnosno srbinizovanja slovenskog stanovništva i dovelo na opšti prekid upotrebe ovog termin u obe zemlje.

S druge strane, srpski i bugarski ljevičarski intelektualci i u ranom 20. veku izneli su ideju o Balkanskoj konfederaciji u koju bi bila uključena i Makedonija, pod uslovom da se oslobode austrougarske vlasti. Ovaj stav je prihvaćen i na Socijalističkoj internacionala. Godine 1910. godine, Prva balkanska socijalistička konferencija je održana u Beogradu, a zatim u okviru Kraljevine Srbije.[76] Glavna tema platforme na prvoj konferenciji bio je poziv za rešavanje makedonskog pitanja. To je ponuđeno da stvori "Balkanska socijalistička federacija" i Makedonija će biti jedna država u njoj. Nakon Balkanskih ratova 1915. godine, potvrđeno je na Socijalističkoj konferenciji Balkana u Bukureštu da se stvori Balkanska socijalistička federacija, i to tako što bi Makedonija bila objedinjene u njenom okviru. Ova ideologija kasnije podržana i od strane Sovjetskog Saveza kao pojavom jugoslovenske komunističke federacije. Razne izjave su napravljene tokom 1920. i 1930. godina, u vezi usvajanja makedonizma, od strane Kominterne. Zauzvrat izjave su napravljene od strane grčke jugoslovenske i bugarske komunističke partije, kao što su se dogovorili o njegovom usvajanju kao svoje zvanične politike u regionu.[77] Ovo pitanje je podržano tokom Drugog svetskog rata od strane komunističkog otpora i 1944. godine od komunističkog ratnog lidera Josipa Broza Tita, a kasnije proglašena Narodna Republika Makedonija u okviru jugoslovenske federacije, čime se delimično ispunjeno Kominternine ideje iz predratne politike. On je podržan od strane bugarskog lidera iz makedonskog porekla i bivšeg generalnog sekretara Kominterne, Gerogija Dimitrova.

Rani sljedbenici[uredi | uredi izvor]

Prvi makedonski nacionalisti pojavio krajem 19. i početkom 20. veka izvan Makedonije. U različitim trenucima u njihovim životima, većina njih izrazila oprečne izjave o etničkom pripadnošću Slovena koji žive u Makedoniji, uključujući i njihove nacionalnosti. Oni su formirali svoje pro-makedonske koncepcije posle kontakta sa nekim pan-slavističkim krugovima u Srbiji i Rusiji. Nedostatak različitih etničkih motiva izgleda da potvrđuje i činjenica da je, u svojim radovima često koristi za oznaka Bugarski-Makedonci, makedonski Bugari i makedonski Sloveni kako bi se imenuje svoje sunarodnike . Predstavnici ovog kruga bili Georgi Pulevski, Teodosije Gologanov, Krste Misirkov, Stefan Dedov, Atanas Razdolov, Dimitrija Čupovski i drugi. Skoro svi su umrli u Bugarskoj. Većina tih predstavnika su bili ljevičarski političari, koji su promenili svoje etničke pripadnosti od bugarski na makedonski tokom 1930. godina, nakon priznavanja makedonske nacionalnosti od strane Kominterne, kao što je na primer Dimitar Vlahov, Pavel Shatev, Panko Brašnarov, Venko Markovski, Georgi Pirinski i drugi. Takve makedonske aktivisti, koje su došle iz Unutrašnje makedonske revolucionarne organizacije (Velika) i bugarske Komunističke partije, koja nije uspela da se oslobodi svoje pro-bugarske pristrasnosti.[78]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v Roumen Daskalov and Tchavdar Marinov. Entangled Histories of the Balkans: Volume One: National Ideologies and Language Policies. (2013). str. 318.
  2. ^ a b Roumen Daskalov and Tchavdar Marinov. Entangled Histories of the Balkans: Volume One: National Ideologies and Language Policies. BRILL, (2013). str. 300.
  3. ^ Roumen Daskalov and Tchavdar Marinov. Entangled Histories of the Balkans: Volume One: National Ideologies and Language Policies. BRILL, (2013). str. 316.
  4. ^ Lang 2010, str. 67.
  5. ^ a b Viktor Meier. Yugoslavia: A History of Its Demise. P. 179.
  6. ^ Entangled Histories of the Balkans: Volume One: National Ideologies and Language Policies, Balkan Studies Library, Roumen Dontchev Daskalov, Tchavdar Marinov. . BRILL. 2013. pp. 300-303. ISBN 978-90-04-25076-5. 
  7. ^ Nationalism & Territory: Constructing Group Identity in Southeastern Europe, Geographical perspectives on the human past, George W. White, Rowman & Littlefield. 2000. ISBN 978-0-8476-9809-7. стр. 236.
  8. ^ а б Bechev 2009, стр. 139–140
  9. ^ а б Danforth 1997, стр. 65–66.
  10. ^ Kaufman 2001, стр. 193.
  11. ^ Up until the early twentieth century, the international community viewed Macedonians as a regional variety of Bulgarians, i.e. Western Bulgarians. However, during the Paris Peace Conference of 1919 the Allies sanctioned Serbian control of much of Macedonia, because they accepted the belief that Macedonians were in fact Southern Serbs. This extraordinary change in opinion can largely be attributed to one man, Jovan Cvijić, a prominent geographer at the University of Belgrade. Nationalism and Territory: Constructing Group Identity in Southeastern Europe, Geographical perspectives on the human past, George W. White, Rowman & Littlefield. 2000. ISBN 978-0-8476-9809-7. стр. 236.
  12. ^ Danforth 1997, стр. 63.
  13. ^ Eugene N. Borza, "Macedonia Redux", in "The Eye Expanded: life and the arts in Greco-Roman Antiquity", ed. Frances B. Tichener & Richard F. Moorton, University of California Press, 1999: "The twentieth-century development of a Macedonian ethnicity, and its recent evolution into independent statehood following the collapse of the Yugoslav state in 1991, has followed a rocky road. In order to survive the vicissitudes of Balkan history and politics, the Macedonians, who have had no history, need one."
  14. ^ Throughout this article, the term "Macedonian" will refer to ethnic Macedonians. There are many other uses of the term, and comprehensive coverage of this topic may be found in the article Macedonia (terminology).
  15. ^ а б в Danforth 1997
  16. ^ Cousinéry 1831, стр. 15–17.
  17. ^ „French consul in 1831: Macedonia consists of Greeks and Bulgarians”. History-of-macedonia.com. Приступљено 4. 9. 2015. 
  18. ^ Tanir, Engin Deniz (2005). „The Mid-Nineteenth century Ottoman Bulgaria from the viewpoints of the French Travelers, A Thesis Submitted to the Graduate School of Social Sciences of Middle East Technical University” (PDF). стр. 99,142. 
  19. ^ „I. The Middle Ages 1”. Promacedonia.org. Приступљено 4. 9. 2015. 
  20. ^ „II. The National Revival Period 1”. Promacedonia.org. Приступљено 4. 9. 2015. 
  21. ^ Спомени, И. Х. Николов, Д. Груев, Б. Сарафов, Ј. Сандански, М. Герџиков, д-р. Х. Татарчев. Култура, Скопје. 1995. ISBN 978-9989-32-022-4. 
  22. ^ „Иван Катарџиев. "Верувам во националниот имунитет на македонецот", весник Форум”. Bugarash.blog.bg. Приступљено 4. 9. 2015. 
  23. ^ „Report of the International Commission to Inquire into the Causes and Conduct of the Balkan War : International Commission to Inquire into the Causes and Conduct of the Balkan Wars : Free Download & Streaming : Internet Archive”. Archive.org. Приступљено 4. 9. 2015. 
  24. ^ Carnegie Report. стр. 177.
  25. ^ Dawisha & Parrott 1997.
  26. ^ "Резолюция о македонской нации (принятой Балканском секретариате Коминтерна" - Февраль 1934 г, Москва
  27. ^ Danforth 1997, стр. 65.
  28. ^ Palmer & King 1971, стр. 199–200.
  29. ^ Livanios 2008, стр. 65.
  30. ^ The term "Vardar Macedonia" is a geographic term which refers to the portion of the region of Macedonia currently occupied by the Republic of Macedonia.
  31. ^ Newman, R. (1952) Tito's Yugoslavia (London)
  32. ^ Woodhouse 2002, стр. 67.
  33. ^ а б Poulton 1995, стр. 101.
  34. ^ Cook 2001, стр. 808 harvnb грешка: више циљева (2×): CITEREFCook2001 (help)
  35. ^ Đokić 2003, стр. 122.
  36. ^ Incompatible Allies: Greek Communism and Macedonian Nationalism in the Civil War in Greece, 1943-1949, Andrew Rossos - The Journal of Modern History 69 (March 1997): 42
  37. ^ [1] Архивирано 2007-09-24 на сајту Wayback Machine
  38. ^ Palmer & King 1971.
  39. ^ Kojouharov, Anton (2004). „Bulgarian "Macedonian" Nationalism: a conceptual overview” (PDF). OJPCR: The Online Journal of Peace and Conflict Resolution. 6.1: 288. ISSN 1522-211X. 
  40. ^ Đokić 2003, стр. 123.
  41. ^ Floudas 2002, стр. 85.
  42. ^ а б Danforth 1997, стр. 45.
  43. ^ Smith, Helena. „Macedonia statue: Alexander the Great or a warrior on a horse? | World news”. The Guardian. Приступљено 4. 9. 2015. 
  44. ^ Davies, Catriona (2011). „Is Macedonia's capital being turned into a theme park? - CNN.com”. Edition.cnn.com. Приступљено 4. 9. 2015. 
  45. ^ „Athens complains about Skopje arch | News”. ekathimerini.com. 2015. Приступљено 4. 9. 2015. 
  46. ^ Marusic, Sinisa Jakov (2013). „Greece Slates Skopje’s ‘Provocative’ Alexander Statue”. Balkan Insight. Приступљено 4. 9. 2015. 
  47. ^ [2] Архивирано 2008-12-12 на сајту Wayback Machine
  48. ^ Academic G. Stardelov and first President of the Republic of Macedonia Kiro Gligorov against antiquisation, on YouTube
  49. ^ [https://web.archive.org/web/20160118202702/http://www.picvalley.net/v.php?p=u%2F1817%2F37472818715304532081275341972XaWaqXXEehRLqx6B5ivL.BMP Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. januar 2016) Focus information Agency, June 01, 2010 - UNESCO has send a letter to the Bulgarian Cultural Club – Skopje about the alarming condition of Bulgarian monuments in Macedonia.]
  50. ^ [3] Arhivirano 2012-04-05 na sajtu Wayback Machine
  51. ^ Phillips 2004, str. 41
  52. ^ Detrez & Plas 2005, str. 184.
  53. ^ Keridis 2009, str. 101.
  54. ^ Rossos 2008, str. 155, 165.
  55. ^ Bell 2010, str. 252
  56. ^ Labauri, Dmitriй Olegovič. Bolgarskoe nacionalьnoe dviženie v Makedonii i Frakii v 1894-1908 gg: Ideologiя, programma, praktika političeskoй borьbы, Sofiя 2008
  57. ^ [4] Arhivirano 2007-09-26 na sajtu Wayback Machine
  58. ^ Coufoudakis, Psomiades & Gerolymatos 1999, str. 361
  59. ^ Gillespie 1994, str. 97
  60. ^ „IIS7”. Utrinskivesnik.com.mk. Pristupljeno 4. 9. 2015. 
  61. ^ Džambazovski, Kliment. Stojan Novaković i Makedonizam, Istorijski časopis, 1963-1965, knjiga XIV-XV, s. 133-156
  62. ^ "The lack of capability by Macedonists in condition of democracy, also contributes to the vision of their opponents. The creation of the Macedonian nation, for almost half of a century, was done in a condition of single-party dictatorship. In those times, there was no difference between science and ideology, so the Macedonian historiography, unopposed by anybody, comfortably performed a selection of the historic material from which the Macedonian identity was created. There is nothing atypical here for the process of the creation of any modern nation, except when falsification from the type of substitution of the word "Bulgarian" with the word "Macedonian" were made. In a case which that was not possible, the persons from history were proclaimed for Bulgarian agents who crossed into some imaginary pure Macedonian space. But when we had to encourage the moderate Greek political variant and move into a direction of reconciliation among peoples, our nationalism was modelled according to the Greek one. The direct descendants of Alexander the Great raised the fallen flag on which the constitutional name of the Republic of Macedonia was written and led the people in the final confrontation with the Greeks, the direct descendants of Greek gods. This warlike attitude of the "winners" which was a consequence of the fear of politician from heavy and unpopular compromises had its price. In those years, we lost our capability for strategic dialog. With Greeks? No, with ourselves. Since then, namely, we reach towards some fictional ethnic purity which we seek in the depths of the history and we are angry at those which dare to call us Slavs and our language and culture Slavic!? We are angry when they name us what we -if we have to define ourselves in such categories- are, showing that we are people full with complexes which are ashamed for ourselves. We lost our capability for reasonable judgment, someone shall say, because the past of the Balkans teaches us that to be wise among fools is foolish. Maybe. Maybe the British historians are right when they say that in history one can find confirmation for every modern thesis, so, we could say, also for the one that we are descendants of the Ancient Macedonians...." Denko Maleski, politician of the Republic of Macedonia (foreign minister from 1991 to 1993 and ambassador to the United Nations from 1993 to 1997), Utrinski Vesnik newspaper, October 16, 2006.
  63. ^ "Macedonia was also an attempt at a multicultural society. Here the fragments are just about holding together, although the cement that binds them is an unreliable mixture of propaganda and myth. The Macedonian language has been created, some rather misty history involving Tsar Samuel, probably a Bulgarian, and Alexander the Great, almost certainly a Greek, has been invented, and the name Macedonia has been adopted. Do we destroy these myths or live with them? Apparently these radical Slavic factions decided to live with their myths and lies for the constant amusement of the rest of the world!..." T.J. Winnifrith, Shattered Eagles, Balkan Fragments, Duckworth, 1995
  64. ^ "We have many times heard from the Macedonists that they are not Bulgarians but Macedonians, descendants of the Ancient Macedonians, and we have always waited to hear some proofs of this, but we have never heard them. The Macedonists have never shown us the bases of their attitude. They insist on their Macedonian origin, which they cannot prove in any satisfactory way. We have read in the history that in Macedonia existed a small nation - Macedonians; but nowhere do we find in it neither what were those Macedonians, nor of what tribe is their origin, and the few Macedonian words, preserved through some Greek writers, completely deny such a possibility....", "The Macedonian question" by Petko R. Slaveikov, published 18 January 1871 in the Macedonia newspaper in Constantinople.
  65. ^ "Since the Bulgarian idea, as it is well-known, is deeply rooted in Macedonia, I think it is almost impossible to shake it completely by opposing it merely with the Serbian idea. This idea, we fear, would be incapable, as opposition pure and simple, of suppressing the Bulgarian idea. That is why the Serbian idea will need an ally that could stand in direct opposition to Bulgarianism and would contain in itself the elements which could attract the people and their feelings and thus sever them from Bulgarianism. This ally I see in Macedonism...." from the report of S. Novakovic to the Minister of Education in Belgrade about "Macedonism" as a transitional stage in Serbianization of the Macedonian Bulgarians; see idem. Cultural and Public Relations of the Macedonians with Serbia in the XIXth c.), Skopje, (1960). str. 178.
  66. ^ He was sent as the Serbian envoy to Constantinople, considered as one of the most important posts in that period. The diplomatic convention with Ottoman Turkey signed in 1886, due to Novaković's skillful negotiations, made possible the opening of Serbian consulates in Skopje and Thessaloniki. He was instrumental in organizing a huge network of Serbian consulates, secular and religious Serbian schools and Serb religious institutions throughout Turkey in Europe, in particular in Macedonia, where he aided macedonistic intellectuals as K. Grupchevic and N. Evrovic. Furthermore, Novaković initiated the establishment of closer Serbian-Russian relations as consul in St. Petersburg, where he supported the local macedonists as Misirkov and Chupovski. Angel G. Angelov, The European Legacy: Toward New Paradigms, 1470-1316, Volume 2, Issue 3, 1997, Pages 411 – 417.; Memoirs of Hristo Shaldev, Macedonian revolutionary (1876—1962), Macedonian Patriotic Organization "TA" (Adelaide, Australia, 1993), The Slav Macedonian Student Society in St. Petersburg. str. 14-21. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016)
  67. ^ In a letter to Prof. Marin Drinov of May 25, 1888 Kuzman Shapkarev writes: "But even stranger is the name Macedonians, which was imposed on us only 10-15 years ago by outsiders, and not as some think by our own intellectuals.... Yet the people in Macedonia know nothing of that ancient name, reintroduced today with a cunning aim on the one hand and a stupid one on the other. They know the older word: "Bugari", although mispronounced: they have even adopted it as peculiarly theirs, inapplicable to other Bulgarians. You can find more about this in the introduction to the booklets I am sending you. They call their own Macedono-Bulgarian dialect the "Bugarski language", while the rest of the Bulgarian dialects they refer to as the "Shopski language". (Makedonski pregled, IX, 2, (1934). str. 55; the original letter is kept in the Marin Drinov Museum in Sofia, and it is available for examination and study)
  68. ^ Werner 2011, str. 223.
  69. ^ Papakostas, Nikolaos; Passamitros, Nikolaos. An Agenda for the Western Balkans: From Elite Politics to Social Sustainability. Columbia University Press. str. 121. ISBN 978-3-8382-6698-5. 
  70. ^ Jovan Cvijić, Osnove za geografiju i geologiju Makedonije i Stare Srbije I-III, 1906—1911.
  71. ^ Dijalekti istočne i južne Srbije, Aleksandar Belić, Srpski dijalektološki zbornik, 1, 1905.
  72. ^ „Full text of "The Decline of the West: The Complete Edition"”. Archive.org. Pristupljeno 30. 8. 2015. 
  73. ^ 20.11.1914 "Makedonskiй Golosъ" - Kto takie Makedoncы?
  74. ^ Ova teorija ima svoje duboke korijene u grčkoj politici na Makedoniju, koja može se uočiti na adresi nadbiskupa Germanosa Karavangelisa i njegovi saveti dati Konstantinosu Christou. U svojim uspomenama koje imaju pravo kao "makedonske borbe", arhiepiskop Karavangelis, napisao: "Vi ste bili Grci od vremena Aleksandra Velikog, ali su Sloveni su došli i osjecaju vas. Vaš izgled je grčki i zemlja na kojoj stojimo je grčka. O tome svedoče spomenici koje su skrivene u njoj, oni su Grci, takođe, i kovani novac koji smo našli su grčki, a natpisi su Grci .... "Karavangelis, Germanos. „Makedonskata borba (spomeni)“, Vasil Čekalarov, Dnevnik 1901-1903 g., Sъstavitelstvo Iva Burilkova, Cočo Bilяrski, IK „Sineva” Sofiя, (2001). str. 327.
  75. ^ "A comparison of the ethnographic and linguistic maps drawn up by Messers, Kantchev, Cvijic and Belic, with the new frontiers of the treaty of Bucharest reveals the gravity of the task undertaken by the Servians. They have not merely resumed possession of their ancient domain, the Sandjak of Novi-Bazar and Old Servia proper (Kosovo Pole and Metchia), despite the fact that this historic domain was strongly Albanian; they have not merely added thereto the tract described by patriotic Servian ethnographers as "Enlarged Old Servia" fan ancient geographical term which we have seen twice enlarged, once by Mr. Cvijic and again by Mr. Belic; [See chapter I. str. 29.] over and above all this, their facile generosity impelled them to share with the Greeks the population described on their maps as "Slav-Macedonian", a euphemism designed to conceal the existence of Bulgarians in Macedonia."
  76. ^ Stavrianos, L. S. (1942) The Balkan Federation Movement. A Neglected Aspect in The American Historical Review, Vol. 48, No. 1. str. 30-51.
  77. ^ Bousfield & Richardson 2002, str. 453.
  78. ^ Palmer & King 1971, str. 137.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Македонски_национализам&oldid=27674088”