Maksim Zaliznjak

Maksim Zaliznjak
Lični podaci
Datum rođenja	ok.1740
Mesto rođenja	selo Medvedovka (ili selo Ivkovci) Čerkaska oblast (tada: Kijevsko vojvodstvo, Poljsko-litvanska unija),
Datum smrti	nakon 1769
Mesto smrti	pretpostavlja se: Nerčinsk,
Državljanstvo	Poljsko-litvanska unija
Zanimanje	Kozak

Maksim Zaliznjak (ukrajinski: Maksím Ієvlevič Zalіznя́k) rođen početkom 1740-ih godina u Medvedivki kod Čihirina- datum i mesto smrti tačno nepoznato, prepotstavlja se da je umro u okolini Nerčinska, nakon 1768. godine. Bio je zaporiški kozak i vođa.

Istorija

Zaliznjak je rođen u siromašnoj seljačkoj porodici. Još kao momak pridružio se Zaporoškoj Siči kao plaćenik.

Do 1767. godine povukao se iz Siča i postao konzerv u manastiru Motroninsk kod Čihirina. U martu iste godije ga je posetio Džozef Šelest koji je primio pismo atamana Koroškog Koša pozivajući sve kozake u borbu protiv Poljske. Videvši surovu poljsku vladavinu nad ukrajinskim seljacima sa desne (istočne) obale Ukrajine, Zaliznjak je napustio manastir i poveo ustanak sa preko 1.000 kozaka

Nazvao se pukovnikom Zaporožne Siče, iako su ga ljudi često nazivali Atamanom.

Glavni razlozi ustanka bili su brutalna primena novih verskih i socijalno-ekonomskih zakona koje je primenjivala poljsko plemstvo (šljahta), što je bilo vrlo negativno u pogledu pravoslavnog hrišćanstva.

Objavljen je izveštaj o „Zlatnom biku“ koji je izdala ruska carica Ekatarina Velika u znak podrške oružanoj pobuni protiv nevernika, u koju su ušli i Rimokatolički Poljaci, Jevreji i Ukrajinci, koji su postali unijati. Poziv na oružanu pobunu odjeknuo je i otac Melkhisedek Zacko-Iavorski iz istoimenog manastira Motrinsk, gde je Zalizniak postao iskušenik.

Stotine ljudi odazvalo se pozivu Zaliznjaka. U aprilu 1768. Zaliznjak je izašao iz Motroninske šume i počeo da napreduje ka Umanju.

U Umanju je Zaliznjak udružio snage sa Ivanom Gontanom, kome je prvobitno naređeno da napadne Zaliznjaka. Nakon pada Umanja (vidi masakr u Umanju), Zaliznjak je proglasio vraćanje Hetmanove države i sebe novog Hetmana. Pokret na Kolivščini nadvladao je Poljake, a oni su apelovali na Rusiju za pomoć. U strahu da će pobuna ugasiti iskru na levoj (istočnoj) obali Ukrajine, Ekatarina je ugušila pobunu. Zaliznjaka i Gontu zarobio je ruski pukovnik Guriev.

Kao podanik Ruskog carstva, Zaliznjaka su Rusi zadržali u zatočeništvu, za razliku od Ivana Gonte, koji je predat Poljacima na pogubljenje. 8. jula 1768. Zaliznjak i 73 pobunjenika zatvoreni su u Kijevsko-Pečerskoj tvrđavi. Na kraju meseca slučaj je predat na suđenje pokrajinskom sudu u Kijevu. Tačna presuda ovog suđenja nije poznata, ali s obzirom na činjenicu da je Zaliznjak delovao van ruskih granica, on i njegovi podanici su izbegli smrtnu kaznu. Veruje se da su zarobljenici osuđeni na prognanstvo na Daleki istok ili u Sibir. Zaliznjak je kažnjen šibanjem teškim bičem i žigosanjem. 1. novembra 1768. Zaliznjak je bio deportovan u Bilhorod. U blizini Ohtirke on i 51 drugar zarobljenika uspeli su da pobegnu razoružavaši stražare. Međutim, većina begunaca, uključujući Zaliznjaka, brzo su zarobljeni. Njegovo dalje boravište nije poznato.

Nasledstvo

U tradicionalnoj kulturi ukrajinskog naroda Zaliznjak živi kao narodni heroj zbog svoje borbe za zaštitu ukrajinskog identiteta i pravoslavne hrišćanske vere. Njegova idealizovana slika predmet je brojnih narodnih pesama i legendi.