Malpigijevi sudovi
Malpigijevi sudovi je vrsta sistema za izlučivanje koji se sreće kod insekata, stonoga, paukolikih zglavkara, i u razdelu tardigrade. Sistem se sastoji od razgranatih sudova koji počinju kod creva i koji sakupljaju rastvorene supstance, vodu štetne materije iz hemolimfe. Dobio je naziv po naučniku Malpigiju.
Struktura[uredi | uredi izvor]
Malpigijevi sudovi su tanke cevčice koje se uglavnom nalaze na zadnjem delu creva. Sastoje se iz jednog sloja ćelija koji ih zatvara na jednom kraju, dok se na drugom kraju otvaraju na mestu spajanja srednjeg i zadnjeg creva. Uglavnom su veoma izuvijani. Broj sudova zavisi od vrste do vrste, ali ih uglavnom ima parni broj. Obliveni su hemolimfom i često se nalaze u blizini masnog tela (engleski fat body). Ćelije sadrže aktinska vlakna radi čvrstine i imaju treplje koje omogućavaju pokretanje supstance kroz kanal. Kod većine insekata su sudovi povezani sa mišićima čijom se kontrakcijom meša tečnost u sudu i omogućava sudu pristup većoj količini hemolimfe.
Funkcionisanje[uredi | uredi izvor]
Urin se formira u sudovima tako što elektroliti i nepotrebna nitratna jedinjenja prolaze kroz zidove sudova. Smatra se da urea i aminokiseline takođe prolaze kroz zidove sudova, dok se joni natrijuma i kalijuma transportuju pomoću pumpi. Nakon njih u sudove dolazi voda, i urin se, zajedno sa svarenom hranom, mešaju u zadnjem crevu. Zadnje crevo apsorbuje vodu i jone putem osmoze, dok se urinska kiselina meša sa izmetom koji se potom izbacuje.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Gullan, P.J. and Cranston, P.S.. The Insects: An Outline of Entomology. Blackwell Publishing UK. 2000. ISBN 978-1-4051-1113-3.
- Romoser, W.S. and Stoffolano Jr., J.G.. The Science of Entomology. McGraw-Hill Singapore. 1998. ISBN 978-0-697-22848-2.
- Bradley, T.J. The excretory system: structure and physiology. In: Kerkut, G.A. and Gilbert, L.I. eds. Comprehensive insect physiology, biochemistry and pharmacology. Vol.4 Pergamon Press New York. ISBN 978-0-08-030807-4. str. 421-465.
