Manastirski kompleks David Garedža
| Manastirski kompleks David Garedža | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | pravoslavni manastir |
| Jurisdikcija | Gruzijska pravoslavna crkva |
| Osnivanje | 6. vek |
| Osnivač | David Garedža |
| Lokacija | |
| Država |  Gruzija |
| Koordinate | 41° 26′ 51″ N 45° 22′ 35″ E / 41.44750° S; 45.37639° I |
  Manastirski kompleks David Garedža Manastirski kompleks David Garedža na karti Gruzije | |
David Garedža (gruz. დავითგარეჯის სამონასტრო კომპლექსი) je gruzijski pravoslavni manastirski kompleks usečen u stenu, koji se nalazi u regionu Kahetija u istočnoj Gruziji, na polupustinjskim padinama planine Garedža, oko 60–70 km jugoistočno od Tbilisija. Kompleks obuhvata stotine ćelija, crkava, kapelica, trpezarija i prostorija za život koje su uklesane u stene.
Deo kompleksa nalazi se u Akstafinskom rejonu u Azerbejdžanu i postao je predmet graničnog spora između Gruzije i Azerbejdžana.[1] U ovoj oblasti postoje arheološka nalazišta koja su dokaz postojanja nekih od najstarijih ljudskih naselja u regionu.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Kompleks je u 6. veku osnovao monah David, jedan od trinaest sirijskih očeva koji su došli u Gruziju u tom periodu. Njegovi učenici Dodo i Lucijan proširili su prvobitnu lavru i osnovali su još dva manastira poznatija kao Dodova Rka (doslovno, "Dodov rog") i Natlismtcemeli ("Jovan Krstitelj"). Manastir je doživeo novi razvoj u 9. veku pod vođstvom gruzijskog svetitelja Ilariona. Manastir je posebno patronizovan od strane gruzijskih kraljevskih i plemićkih porodica. U 12. veku gruzijski kralj Dimitrije I Gruzijski, autor poznate gruzijske himne Šen har venahi, je izabrao David Garedžu kao mesto svog zatočeništva nakon abdikcije s prestola.
Uprkos okrutnom okruženju, manastir je bio važan centar verske i kulturne aktivnosti vekovima; u određenim periodima manastiri su posedovali obimna poljoprivredna zemljišta i mnoga sela.[2] Renesansa u slikanju freski se hronološki poklapa sa opštim razvojem života u manastirskom kompleksu David Garedža. Velika umetnička važnost freski Davida Garedže učinila ih je neizostavnim delom svetske kulturne baštine. Od kraja 11. do početka 13. veka, ekonomski i kulturni razvoj Davida Garedže dostigao je vrhunac, odražavajući opšti prosperitet srednjevekovne kraljevine Gruzije. Izgrađeni su novi manastiri Udabno, Bertubani i Čičhituri, a stari su prošireni i preuređeni.
U periodu napada Mongola (1265), manastir je pretrpeo značajne pljačke i oštećenja, ali su ga kasnije obnovili gruzijski kraljevi. Preživeo je napad Safavida 1615. godine, kada su monasi masakrirani i uništeni su jedinstveni rukopisi i važna dela gruzijske umetnosti, manastir je ponovo oživeo pod Onopra Mačutadze, koji je imenovan za glavnog igumana 1690. godine.
Nakon nasilnog boljševičkog okupiranja Gruzije 1921. godine, manastir je zatvoren i ostao je nenaseljen. U godinama Sovjetskog rata u Avganistanu, manastirska teritorija je korišćena za obuku sovjetske vojske koja je nanela veliku štetu jedinstvenim muralima u manastiru. Grupa studenata, pod vođstvom mladog pisca Davida Turašvilija, organizovala je brojne proteste 1987. godine. Iako su zvaničnici ministarstva odbrane Sovjetskog Saveza konačno pristali da premeste vojsku iz manastira, vojne vežbe su nastavljene u oktobru 1988. godine, što je dovelo do opšteg javnog nereda. Preko 10.000 demonstranata je izašlo na ulice Tbilisija a grupa studenata je pokrenula štrajk glađu u manastiru, nakon čega je vojska napokon povučena sa manastirske teritorije.[3]
Posle obnovljene nezavisnosti Gruzije 1991. godine, život u manastirskom kompleksu David Garedža je oživeo. Međutim, 1996. godine, gruzijsko ministarstvo odbrane nastavilo je vojne vežbe na tom području, što je dovelo do obnovljenih javnih protesta. U maju 1997. godine, stotine gruzijskih nevladinih aktivista postavile su svoje šatore usred logora vojske i blokirale su vojne manevre. Vojni zvaničnici su se konačno povinovali javnom pritisku i vojne vežbe su obustavljene.[4]
Manastir je i dalje aktivan i predstavlja popularnu destinaciju za turiste i hodočasnike.
Granični spor između Gruzije i Azerbejdžana[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Zbog toga što se kompleks delimično nalazi na teritoriji Azerbejdžana, postao je predmet graničnog spora između Gruzije i Azerbejdžana, sa tekućim pregovorima od 1991. godine.[5] Gruzijski monasi u manastiru kažu da "oni vide spor kao rezultat nastojanja sovjetske vlade da ugrozi odnose između hrišćanskih Gruzijaca i muslimanskih Azerbejdžana."[1] Giorgi Mandžgaladze, zamenik ministra spoljnih poslova Gruzije predložio je da će Gruzija biti spremna za razmenu druge teritorije za ostatak Davida Garedže zbog njegovog istorijskog i kulturnog značaja za Gruziju.[1] Baku ne odustaje od ove teritorije zbog strateške vojne važnosti Davida Garedže.[6] "Ne postoji mogućnost za teritorijalnu razmenu. Nema pregovora o ovom pitanju," izjavio je azerbejdžanski ministar odbrane Kalaf Kalafov.[1] U aprilu 2007. godine, Kalafov je na konferenciji za novinare rekao da "ne dolazi u obzir" da se Azerbejdžan "odrekne svojih potraživanja u graničnim oblastima" uključujući David Garedžu.[1] Zatim je dao kontroverznu izjavu da je manastir "bio dom kavkaških Albanaca, za koje se veruje da su bili najraniji stanovnici Azerbejdžana ."[7] Ovo je izazvalo odgovor gruzijskog ministra inostranih poslova Gele Bežuašvilija. "Apsolutno mi nije jasno zašto je moj kolega podneo ove primedbe," izjavio je reporterima u Tbilisiju. ""Njegove lekcije iz istorije su apsolutno nerazumljive i trebalo bi da pročita svetsku istoriju."[5]
Albanska teorija je podržana od strane nekih azerbajdžanski istoričari koji se snažno suprotstavljaju prepuštanju bilo kog dela svoje teritorije Gruziji.[7] "Manastir je bio u Gruziji samo u 12. veku," izjavio je Ismail Umudlu, azerbejdžanski novinar i istoričar. " I pre i posle tog perioda, područje je bilo deo države čiji je Azerbejdžan naslednik."[6] Gruzijski istoričar umetnosti Dimitri Tumanišvili odbacio je ovu tvrdnju i izjavio da je kompleks "izgrađen radom gruzijskih majstora." "Postoje delovi gruzijskih natpisa iz 6. veka," rekao je on "Ne postoje tragovi druge kulture tamo. Posle ovog, mislim da vam nije potreban dodatni dokaz."[6] " Ideja da su ovaj manastir osnovali kavkaški Albanci je jednostavno apsurdna," rekao je Zaza Datunašvili, monah iz manastirskog kompleksa David Garedža. " Možete reći i da su gruzijci izgradili Kineski zid."
Tadašnji gruzijski predsednik Mihail Sakašvili prekinuo je raspravu izjavivši "da se to može rešiti prijateljskim dijalogom."[5] Međutim, Giga Bukija, član gruzijske opozicije izjavio je da "Gruzijci nikad neće, ni pod kakvim okolnostima, odustati od ove teritorije" i optužio je vladu da pravi ustupke Azerbejdžanu zbog finansijske podrške.[5] " Azerbejdžan nema apsolutno nikakvo istorijsko pravo na ovu zemlju ", rekao je on. " I kakve su to priče o tome da je to strateška lokacija? Da li planiraju rat u Gruziji?"[5]
Azerbejdžanski zvaničnici su potvrdili da je Azerbejdžan "otvoren za sprovođenje zajedničkih projekata sa Gruzijom za obnovu kompleksa."[1] Međutim, zvanične sugestije da bi kompleks mogao biti "zajednička turistička zona" izazvali su ogorčenje gruzijske javnosti. Patrijarh Ilija II izjavio je " manastir je bio sveto svetilište koje bi trebalo da leži u potpunosti na gruzijskom tlu."[5] Održan je niz novih pregovora o razgraničavanju između vlasti Azerbejdžana i Gruzije.[1]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
David Garedža manastir i 21 pećina -
Gruzijski Asomtavruli natpis na ulazu u Davidovoj lavri. -
Pećine u Garedži -
Trpezarija -
-
-
-
-
-
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e Diana Petriashvili and Rovshan Ismayilov (3. 11. 2006). „Georgia, Azerbaijan Debate Control of Ancient Monastery's Territory”. Eurasia.Net. Arhivirano iz originala 22. 02. 2008. g. Pristupljeno 23. 6. 2007.
- ^ Turner, Jane (ed., 1996), The Dictionary of Art, pp. 567. Grove, ISBN 1-884446-00-0
- ^ Mark R. Beissinger (2002), Nationalist Mobilization and the Collapse of the Soviet State, pp. 180. Cambridge University Press, ISBN 0-521-00148-X
- ^ William Ascher (2000), The Caspian Sea: A Quest for Environmental Security, pp. 207–8. Springer, ISBN 0-7923-6218-7
- ^ a b v g d đ Michael Mainville (3. 5. 2007). „Ancient monastery starts modern-day feud in Caucasus”. Middle East Times. Arhivirano iz originala 29. 9. 2007. g. Pristupljeno 23. 6. 2007.
- ^ a b v Idrak Abbasov and David Akhvlediani (29. 3. 2007). „Monastery Divides Georgia and Azerbaijan”. Institute for War and Peace Reporting. Pristupljeno 23. 6. 2007.
- ^ a b Nino Edilashvili (12. 4. 2007). „Border Dispute Breaks Harmony between Azerbaijan and Georgia”. The Georgian Times. Arhivirano iz originala 8. 7. 2007. g. Pristupljeno 23. 6. 2007.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
