Manastir Đipša

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Manastir Đipša
Osnovni podaci
JurisdikcijaSPC
Osnivanje13. veka
OsnivačJovan Branković
MestoFruška gora, Vizić
Država Srbija

Manastir Đipša ili Divša,[1] je srpski manastir iz skupine fruškogorskih manastira, smešten na zapadnim obroncima Fruške gore u Sremu, između sela Vizića i Divoša. Manastirska crkva posvećena je Svetom Nikoli.[2][1]

Manastir pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Predanje kaže da je Manastir Đipšu sazidao despot Jovan Branković krajem 15. veka.[3] Prvi pouzdani podaci o ovom manastiru u turskim izvorima potiču iz 1566/1567.[4] Crkva je najverovatnije sagrađena u 16. veku. Početkom 18. veka Divša je zabeležena kao metoh manastira Kuveždina, udaljenog oko 5 km istočno od Đipše. U zavisnom položaju Đipša će ostati u narednom razdoblju.

Stara manastirska crkva krstoobrazne osnove, obnovljena je 1744. godine pokroviteljstvom Petra Jovanovića, žitelja Novoga Sada. Bila je posvećena prazniku Prenosu moštiju Sv. Nikole. Godine 1764. godine, pokroviteljstvom „pustinožitelja“ Mateja, izgrađena je nova priprata sa zvonikom, nad kojom je osnovana kapela posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice. Ikonostas je rezan 1751. godine u Novom Sadu, a slikao ga je 1753-1754. godine živopisac Teodor Stefanović Gologlavac. U isto vreme započeta je izgradnja konaka. Crkva i konaci bili su skromne gradnje, u skladu sa položajem Đipše kao prvobitnog manastirskog metoha. I pored toga monaštvo Đipše posedovalo je više stotina jutara zemlje, pa se uz manastir obrazovao i omanji prnjavor istog imena, čiji su stanovnici radili na manastirskim poljima.

Od početka Prvog svetskog rata do 1922. godine Đipša je bila napuštena. Duže vremena je bio pod upravom manastira Kuveždina (1706-1923). Proglašen je za samostalan manastir tek 1923. godine, kada je Kuveždin postao ženski manastir. Kako je Kuveždin imao veliki broj monahinja (oko 50), to je Đipša 1933. godine vraćena manastiru Kuveždinu, i kao takav i on je postao ženski manastir. Pred Drugi svetski rat u njemu je živelo pet monahinja.

U manastiru se čuvalo jedno četvorojevanđelje, pisano krajem 15. veka ili početkom 16. veka.

Za vreme Drugog svetskog rata, u vreme okupacije i terora NDH, ustaše su srušile crkvu manastira Đipše. Bilo je to 1944. godine, kada je manastir zapaljen. Zvonik je srušen miniranjem. Zgrade manastira su teško oštećene, a ikonostas rastavljen i odnesen (delimično sačuvan). Delovi konostasa su preneti prvo u manastir Kuveždin, a potom u Muzej Srema.[3] Obližnji prnjavor je takođe uništen u ratu (spaljen - ruševine) i kasnije nije obnavljan. Preživeli stanovnici prnjavora preselilu su se u Erdevik. Šumareva kuća je porušena, ograda odnesena, a bunar zatrpan. U džibrani je streljano i sahranjeno 40 Srba, a nekoliko grobova ima u porti.[5] Tokom rata manastir je opusteo.

Od 1980. godine manastir je ponovo uspostavljen kao ženski i postepeno se obnavlja. Danas manastir čine Crkva svetog Nikole i spratni konak severno od nje. Početkom 20. veka to je bila jedina "gluva" fruškogorska svetinja - bez postavljenih zvona.

Starešine manastira bile su; manastira Evlavija Poznanović (2006—2011), Justina Simić (2011—danas).


Galerija[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b Grlica, Mirko, ur. (2010). Koliko se poznajemo: iz istorije nacionalnih zajednica u Vojvodini. Novi Sad: Izvršno veće APV. str. 5. 
  2. ^ O manastiru na sajtu Manastiri-crkve
  3. ^ a b "Danas", Beograd 2006. godine
  4. ^ Grlica, Mirko, ur. (2010). Koliko se poznajemo: iz istorije nacionalnih zajednica u Vojvodini. Novi Sad: Izvršno veće APV. str. 6. 
  5. ^ Mirković, Lazar (2022). Srpski Sion, broj 1., str. 19., Šišatovačka crkva i konak u ruševinama. Srijemski Karlovci. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Manastir Đipša na Vikimedijinoj ostavi.



Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Манастир_Ђипша&oldid=27422503”