Manastir Kom
| Manastir Kom | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Mitropolija | Mitropolija crnogorsko-primorska |
| Osnivanje | 15. vijek |
| Osnivač | Đurađ i Aleksa |
| Upravnik | jeromonah Filip (Klikovac) |
| Mesto | Žabljak Crnojevića, Skadarsko jezero |
| Država | Crna Gora |
Manastir Kom je muški manastir Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori. Zadužbina je Đurđa i Alekse (oko 1427. godine). Na svom putu od Prevlake do Cetinja, stolica zetskih mitropolita je jedno vrijeme boravila na Komu. U njemu je zamonašen i proizveden u arhimandrita Petar II Petrović Njegoš.[1]
Starešina manastira je jeromonah otac Filip (Klikovac), sa bratstvom na čelu od 1. avgusta 2011. godine.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Manastir Kom je zadužbina Đurđa i Alekse. Crkva na Komu je posvećena Uspenju Presvete Bogorodice. Ne postoji istorijski izvor o podizanju crkve, ali se pretpostavlja da je sazidana između 1415. i 1427. godine. Jedno kratko vreme na Komu je bilo i sedište Zetske mitropolije, koja je, posle napuštanja manastira Sv. Arhanđela Mihaila na Prevlaci, preko Prečiste Krajnske i Sv. Nikole na Vranjini došla na Kom.
Kom rečito govori o sve težim političkim prilikama Crne Gore u doba Crnojevića. Turci su se polako približavali, mučno balansiranje između Otomanske imperije i Venecije, kao i borba za samostalnost, naterali su Crnojeviće da i svoje manastire zaogrnu diskrecijom i nepristupačnošću. Čitav kompleks manastira dobio je veoma rano izgled utvrđenja. Sama zgrada konaka podignuta je na zapadnoj strani ostrva, strategijski dobro locirana na steni, odakle se imao pogled na sve one koji su se, u dobroj ili zloj nameri, približavali Komu. Manastir je bio opasan zaštitnim zidom i imao je dve kapije. U doba aktivnog života, manastir Kom je bio veoma bogat, jer plodno zemljište, koje danas plavi Jezero, nalazilo se pod vinogradima, usevima i pašnjacima. Pored crkve, ostaci manastirskih konaka su svedočili o životu monaha koji su se brinuli o crkvenim dobrima.
Kom je takođe prihvatio i tradiciju grobnih crkava. O tome svedoči jedan dokumenat iz 1444. godine u kojem se Kojičin Crnojević žali mletačkim vlastima u Skadru i Kotoru i moli da se povrate sva oduzeta dobra manastirima i crkvama u Zetskom jezeru koje su podigli njegovi stari i drugi zetski gospodari i u kojima se svi oni sahranjuju.Manastir nije dugo intenzivno živeo, jer su padom Žabljaka 1478. godine Turci bili u neposrednom susedstvu, tako da već 1485. godine Ivan Crnojević, u povelji o osnivanju Cetinjskog manastira prilaže Sv Bogorodici na Cetinju, sva imanja koja su nekada pripadala crkvi na Komu. Ipak, to nije bilo i definitivno napuštanje manastira; oko 1520. godine manastir je opet aktivan, da bi tokom XVII i XVIII veka manastir skoro zapusteo. Jedino hram – crkva nastavlja da živi, posećuju je, otvaraju.
Manastirska crkva je jednostavna jednobrodna građevina koja je sredinom XV veka dobila bočne paraklise i prostrani drveni trem koji ih obuhvata. Živopisana je u dva maha, prvi put oko 1470. godine a potom osamdesetih godina XVI veka. Jedina je od crkava na Skadarskom jezeru koja ima sačuvane freske.
Sredinom prošlog veka u njoj je obnovljena služba na dan Uspenja Presvete Bogorodice, kada su se na Komu okupljali Ceklinjani. Održavali su je u građevinskom i bogoslužbenom smislu sveštena lica, monasi susednih manastira i narod. Još ima starijeg sveta iz okolnih sela koji se seća velikih narodnih zborova na Komu. Poštujući tradiciju Zetske mitropolije i slavne prošlosti Crnojevića, mladi Njegoš je na Komu rukoproizveden od strane prizrenskog mitropolita za arhimandrita u zimu 1831. godine.
Sadašnjost[uredi | uredi izvor]
Osamdesetih godina XX veka izvršeni su delimično istraživački radovi, sanacija objekata i konzervacija fresaka. Dolaskom jeromonaha Davida (Mišeljića) i monaha Hrizostoma (Nešića) 1998. godine na Kom, s blagoslovom mitropolita Crnogorsko – primorskog g.g. Amfilohija (Radovića), započela je obnova manastira Kom i duhovnog života u njemu. Prvi nastojatelj manastira Kom bio je jeromonah David (Mišeljić) koji zbog teške bolesti već 1999. godine prelazi u Jovan do, skit Sv. Jovana Krstitelja – metoh manastira Ostroga, gde se danas nalazi njegov grob. Jeromonah David predstavio se Gospodu 2004. godine u bolnici u Nemačkoj posle dužeg lečenja. Od 1999. godine monah, sadašnji iguman, otac Hrizostom (Nešić) uz pomoć Božiju, milošću Presvete Majke Božije kojoj je manastir i posvećen, svojim trudom i pomoću blagovernog naroda obnavlja i podiže deo po deo te velike svetinje.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Oficijelni sajt manastira”. Arhivirano iz originala 25. 04. 2016. g. Pristupljeno 12. 05. 2011.
- ^ MI, Agencija. „Mitropolit Joanikije na proslavi Velike Gospojine u manastiru Kom”. Radio Slovo ljubve 107,3 MHz (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-14.
- ^ Manastir Kom
