Manastir Mrzenica
| Manastir Mrzenica | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | manastir |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | kruševačka |
| Osnivanje | 14. vek |
| Posvećen | Pokrovu Presvete Bogorodice |
| Arhitektura | |
| Rekonstruisan | 1932. |
| Lokacija | |
| Mesto | Mrzenica, opština Ćićevac |
| Država |  Srbija |
Manastir Mrzenica pripada Eparhiji kruševačkoj Srpske pravoslavne crkve. Nalazi se u istoimenom selu, na teritoriji opštine Ćićevac.
Ekaterina Stanojević bila je igumanija manastira od 1975. do 2011. godine.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prvobitna crkva na ovom mestu izgrađena je u 14. veku, pre Kosovskog boja. Predanje za ktitora smatra kneza Lazara ili neku visoku ličnost sa njegovog dvora. Manastir su nastanjivali uglavnom kaluđeri sa Svete Gore. Taj prvobitni hram bio je posvećen Svetom caru Konstantinu i carici Jeleni. Današnja crkva izgrađena je 1932. godine.
Zidine stare porušene svetinje otkrio je 1929. godine seljak Čeda Stojanović iz sela Tekije, nakon što je tri puta usnio proročki san. Ali on nije ispunio zavet, završio gradnju, jer je u međuvremenu umro. Manastirsku crkvu su podigli brojni bogomoljci, pre svega oni iz Kruševačkog kraja i Beograda. Nova crkva posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice, podignuta zaslugom monahinje Teofilije, dobrotvorke Milice Jovanović i pobožnog naroda osvećena je na Pavlovdan 1931. godine.[2] Čin osvećenja nove crkve, kod istoimenog sela od 300 stanovnika, obavio je vladika niški Dositej. Sa otvaranjem ženskog manastira po rešenju od 5. septembra 1930. godine, imao je isti samo hektar zemlje okolo crkve, ostatak su dokupili svojim prilozima bogomoljci.
Godine 1933. u manastiru su živeli stari kaluđer Rus izbeglica, Jovan Kalušin[3] i pet monahinja na čelu sa igumanijom Teofilijom, u dve kućice oko crkve. Te godine su zamonašene dve dvogodišnje iskušenice, slepa mlada učiteljica (nastavnica iz Doma za slepe u Zemunu) Olga Panić (rodom iz Zagreba) i sredovečna Mileva Petrović (rodom iz Bijeljine).[4] Mlađa kaluđerica (sa 29 godina) nazvana je prilikom monašenja - Tatjana, a starija (sa 50 godina) Ksenija. Manastir se nalazio na lepom mestu u jednom dolu, a bio je namenjen pored utočišta za slepe i hrome devojke, i za "grudobolni" (plućni) sanatorijum.
Današnja crkva nije živopisana. Ikone, postavljene u dva reda na ikonostasu, slikane su neoklasicističkom stilu. Na carskim dverima postoji zapis N.J.1932. U oltaru hrama čuvaju se dva stara četvorojevanđelja, okovana i pozlaćena. Jedno od njih teško je preko 20 kilograma. Ne postoje sačuvani vredni predmeti koji bi se vezivali za nekadašnju crkvu.
Uz bok crkve, na južnoj strani nalazi se uređeno odvojeno groblje za monahe i monahinje.
Kraj manastira se nalazi kapela Sv. Petra i Pavla u kojoj izvire voda u narodu veoma cenjena po svojoj isceliteljskoj moći.[5][6] Kapelu uz dva lekovita izvora (muški i ženski) je o svom trošku podigla velika dobrotvorka iz Beograda, Danica - Sara Janković.
Legenda o imenu Mrzenica[uredi | uredi izvor]
Miloš Obilić je najpre bio miljenik na dvoru kneza Lazara, ali je pred Kosovsku bitku bio osumnjičen za izdaju i omrznut. U želji da ga iskuša, knez Lazar mu je naložio da pođe u Vlašku i od plemića sakupi što više zlata za nabavku oružja, što se smatralo nemogućim poduvatom. Miloš je ipak pošao na put. Ali je i bio dovoljno mudar da postigne da ga vlaški plemići zavole i daju mu i više nego što je tražio.
U povratku ka carskom Kruševcu, Miloš je stigao u predeo današnje Mrzenice i odlučio da se tu odmori, a glasnike je poslao knezu Lazaru, da mu ovaj izađe u susret. Srpski knez se veoma obradovao i kada su se sreli, raširio je ruke i radosno uzviknuo: „Gde si moj mrzane?”. Tako je, navodno, i mesto dobilo današnje ime.[7]
U blizini Mrzenice, na planini Mojsinje postoji više zapustelih hramova iz raznih perioda, pa i srednjovekovnih. Neki su sačuvani u celini, dok je većina u ruševinama. Većina ovih crkava zaslužuje posebnu pažnju i svakako će u budućnosti biti predmet obimnih istraživanja.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Mrzenica”. www.pravoslavna-srbija.com. Arhivirano iz originala 11. 01. 2020. g. Pristupljeno 2020-06-14.
- ^ "Vreme", Beograd 15. jula 1931.
- ^ "Vreme", Beograd 11. mart 1933.
- ^ "Pravda", Beograd 12. mart 1933.
- ^ „Super odmor/Manastir Mrzenica”. Arhivirano iz originala 24. 09. 2016. g. Pristupljeno 02. 05. 2016.
- ^ „Priče iz kraja/Čudotvorna mesta”. Arhivirano iz originala 4. 06. 2016. g. Pristupljeno 2. 05. 2016.
- ^ „Treće oko/Usnula mati Ekatarina — Zašto Mrzenica”. Arhivirano iz originala 05. 02. 2011. g. Pristupljeno 02. 05. 2016.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Srbijanac/Manastir Mrzenica
- [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. novembar 2016)