Manastir Petkovica (Fruška gora)
| Manastir Petkovica | |
|---|---|
 Manastirska crkva | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Divoš |
| Opština | Sremska Mitrovica |
| Vreme nastanka | 16. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Vlasnik | Eparhija sremska, upravnik igumanija Antonina Simić |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
Manastir Petkovica je ženski manastir pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Nalazi se na jugozapadnom delu Fruške gore između sela Divoša i Šišatovca. Manastirska crkva je posvećena sv. Petki. Manastiru se prilazi od strane Šišatovca.[1]
Starešina manastira je igumanija mati Antonina (Simić), sa sestrinstvom na čelu od 7. juna 2001. godine.[2]
Prošlost manastira[uredi | uredi izvor]
Po predanju manastir je osnovala udovica Stefana Štiljanovića, despotica Jelena u prvoj četvrtini 16. veka. Sačuvan je zapis iz 1772. godine, po kojem je jedno pisano jevanđelje priloženo manastiru 1552. godine. Prvi pouzdani podaci potiču iz 1566-1567. godine, a reč je o otkupu manastira, čiji je iznos određen na 12.000 akči. Manastirski hram je bio posvećen Sv. Petki ili Prepodobnoj majki Paraskevi. Crkva je do danas zadržala prvobitni izgled, jedino je drveni zvonik u drugoj polovini 18. veka zamenjen zidanim. Crkva je ukrašena freskama koje su slikane 1588. godine, trudom igumana Akakija.[3] Iz opisa manastir tokom vizitacije iz 1753. godine, vidi se da je crkva i trpezarija sazidana u vreme pomenutog igumana.
Manastir je za vreme Turaka zapusteo i propao. Godine 1650, mitrovački Sinan-beg je nameravao da do temelja poruši zapustele manastire Kuveždin i Petkovicu, i da materijal od njih iskoristi za neku gradnju u Mitrovici. To je čuo Mitropolit Beogradski i Sremski Pajsije i poručio igumanu šišatovačkom Kirilu, da to bratstvo otkupi od Turčina zapustele manastire, spasi ih od razaranja tako što će svake godine plaćati 100 groša Sinan-begu. Kada su pristali kaluđeri, mitropolit je uspešno posredovao i uzeo od bega "pismo" kao garanciju.[4]
Manastir je obnovljen po predlogu patrijarha Arsenija Čarnojevića, koji je on dao igumanu manastira Kuveždina, Jevseviju. Glavni teret radova podneli su prebegli kaluđeri iz manastira Žiče. Opat Bonini je 1702. godine primetio da je crkva građena od kamena. Časna trpeza je postavljena i osvećena do 1706. godine. Tu prvobitno nije bilo monaha; dolazio je po jedan jeromonah iz manastira Šišatovca da činodejstvuje. Pretpostavlja se da je Petkovica oduvek bila metoh Šišatvca. Već 1734. godine u manastiru živi iguman Prokopije sa šest monaha. Godine 1741. sjedinili su se Petkovica i Šišatovac u jedan. U Šišatovcu je bio zajednički iguman, a dvojica šišatovačkih kaluđera je po dve godine privremeno živelo i održavalo Petkovicu. Tako je bilo do 1856. godine. Po opisu iz 1753. godine manastirska crkva i trpezarija su bili trošni, budući da su građeni od pletera sa blatom oblepljenim.
Ikonostas sa 26 ikona je podignut 1735. godine, a stradao je u Drugom svetskom ratu. Samo je sačuvan rezbareni krst (sa ikonostasa) i dve ikone, koji su preneti u Muzej Srema. Fresko živopis je rađen u 16 veku i to temperom, pa je slabo sačuvan. Manastir je početkom 20. veka bio potpuno siromašan, napušten; konaci su srušeni 1908. godine i bunar zatrpan. Temeljnija obnova manastira bila je 1927. godine
Manastir danas čini crkva i novoizgrađeni konak. Hram je obnovljen i čišćen je ikonopis 1950-1952. godine, a konzervatorski radovi nastavljeni 1981. godine. Vojska je do 2003. godine u manastir dovela struju, izbušila bunar, izgradila put do manastira i iskopala jezero - ribnjak. Manastir je počela da obnavlja monahinja Antonina (Simić); tu je 2001. godine zatekla samo jedan izvor. Kasnije je u Petkovicu došla da bude iskušenica i njena rođena majka Melanija; biološka kćerka je tako postala duhovna majka, svoj biološkoj majci.[5]
Galerija[uredi | uredi izvor]
.JPG)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Monahinje koje žive petsto na sat („Politika“, 4. avgust 2011)
- ^ „Igumanija udahnula nov život svetinji”. NOVOSTI (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-08-17.
- ^ "Politika", Beograd 2003. godine
- ^ "Srbski narodni list", Budim 1841. godine
- ^ "Politika", Beograd 23. maj 2003. godine
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Manastir Petkovica — Fruškać
- SANU — Spomenici kulture: Manastir Petkovica
- RZZSK — Nepokretna kulturna dobra
- O manastiru na sajtu Manastiri-Crkve
- [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. jun 2014)
