Mario Roata

Mario Roata
Mario Roata
Lični podaci
Datum rođenja	(1887-02-02)2. februar 1887.
Mesto rođenja	Modena, Italija
Datum smrti	7. januar 1968.(1968-01-07) (80 god.)
Mesto smrti	Rim, Italija

Mario Roata (ital. Mario Roatta; Modena 2. februar 1887 — Rim, 7. januar 1968) je bio italijanski general. Bio je zapovednik italijanskih snaga u Španskom građanskom ratu i tokom Drugog svetskog rata u okupiranoj Jugoslaviji. Bio je komandant 2. italijanske armije, čije je sedište bilo u Rijeci, i vrhovni komandant italijanskih vojnih snaga na Balkanu. Zastupao je politiku saradnje sa četnicima i pomaganja njihovih jedinica oruž­jem, municijom, novcem i drugim u borbi protiv partizana.

Posle rata SFRJ je tražila njegovo izručenje da bi mu se sudilo zbog ratnih zločina na teritoriji Jugoslavije, ali do toga nikada nije došlo.

Španski građanski rat

Mario Roata se borio uz Frankove trupe u Španskom građanskom ratu, gde je imenovan za komandanta italijanskog Dobrovoljačkog korpusa.

Početkom 1937. Roata je predvodio italijansku vojsku u bici kod Malage, koja se završila velikom pobedom nacionalista. Međutim, kasnije je imao vodeću ulogu u planiranju bitke kod Gvadalahare, koja se završila teškim italijanskim porazom. Roata je 1938. smenjen sa mesta zapovednika Dobrovoljačkog korpusa.

Drugi svetski rat u Jugoslaviji

Italijansko povlačenje i saradnja sa četnicima

U okupiranoj Jugoslaviji general Roata je bio komandant više komande italijanske vojske za Sloveniju i Dalmaciju. Sporazumom Roata-Pavelić je 19. juna 1942. godine formalizovan je dogovor između Italijana i ustaša oko povlačenja oko polovine italijanske vojske prisutne u zonama II i III, a ustaškoj vladi je prepuštena obaveza da snabdevaju četničke jedinice koje su osnovali Italijani, pod uslovom da četnici priznaju suverenitet NDH. Po istom sporazumu četnici su obrazovani u Dobrovoljačku antikomunističku miliciju za borbu protiv partizana i njihovih pristalica.

Od septembra 1942. četnici su pokušavali da ubede Italijane da izvrše veliku antipartizansku operaciju u svojoj okupacionoj zoni. Roata se sreo sa četničkim vođom Ilijom Trifunovićem-Birčaninom 10. i 21. septembra. Trifunović ga je podsticao da preuzme akciju protiv partizana u oblasti Prozora i Livna i ponudio pomoć 7.500 četnika pod uslovom da Italijani obezbede oružje i druge potrebe. Posle kontakata sa Ilijom Trifunovićem-Birčaninom i Dobrosavom Jevđevićem, Roata je sa četnicima 29. septembra potpisao sporazum kojim su regulisane legalizacija četničkih odreda pod italijanskom vojnom upravom u Bosni i Hercegovini, izdavanje četnicima plata, hrane, uniformi, oružja, municije i ostalog ratnog materijala za borbu protiv partizana. Na osnovu ovog sporazuma italijanska okupaciona komanda uputila je četnike u borbu protiv partizana kod Prozora, u oktobru 1942, kao i na druga bojišta.

Roata je bio zapovednik italijanskih snaga u četvrtoj neprijateljskoj ofanzivi protiv jugoslovenskih partizana 1943. godine.

U septembru 1942. pisao je u Ministarstvu inostranih poslova: "Morate priznati da je Hrvatska, uglavnom minirana u smislu etničkog sastava, usled pristupanja Bosne i Hercegovine, jer ovo područje nema veze sa Xrvatskom u pravom smislu te reči, a pretežno je naseljen pravoslavnim i muslimanima. Bosna i Hercegovina nema nikakve veze sa Xrvatskom, od koje je deli širok sliv Save, ne samo fizički, jer dok ce u Hrvatskoj oseća istorijski i kulturni uticaj Beča, Bosna i Hercegovina svoje navike, običaje, nošnje i način života odražava značajan uticaj Vizantije i efekat duge turske vladavine. Bosna je raznolika, tipično balkanski prostor, može biti sve samo ne Hrvatska".

Italijansko ratište

Roata je bio zadužen za odbranu Rima od Nemaca posle kapitulacije Italije.

Literatura

• Tomasevich, Jozo (1975). War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: The Chetniks. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-0857-9. 
• Tomasevich, Jozo (2002). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3615-2.